Mrozy (gmina)

Mrozy
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	miński
TERC	1412123
Siedziba	Mrozy
Burmistrz	Dariusz Jaszczuk
Powierzchnia	145,24 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 8711
• gęstość	60,1 os./km²
Nr kierunkowy	25
Tablice rejestracyjne	WM
	Adres urzędu:ul. A Mickiewicza 35; 05-320 Mrozy
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	32
	Położenie na mapie powiatu;
	52°09′58″N 21°48′08″E/52,166111 21,802222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Mrozy (daw. gmina Kuflew gmina Jeruzal) – gmina miejsko-wiejska (od 1 stycznia 2014 r.^[4]) w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim.

Gmina Mrozy ma powierzchnię 145 km² i leży na wysokości 150–180 m n.p.m. Siedziba gminy to Mrozy, miasto liczące 3 tys. mieszkańców, położone na trasie kolejowej Berlin – Moskwa, w odległości 58 km od centrum Warszawy i 38 km od Siedlec.

W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim.

Według danych z 30 czerwca 2004^[5] gminę zamieszkiwało 8821 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[6] gmina Mrozy ma obszar 145,24 km², w tym:

użytki rolne: 68%
użytki leśne: 23%

Gmina stanowi 12,47% powierzchni powiatu.

Historia

W czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej teren gminy stanowił część ziemi czerskiej. W 1795 r. w wyniku III rozbioru Polski znalazł się pod zaborem austriackim. W dobie Księstwa Warszawskiego Mrozy wchodzące w skład ziemi kałuszyńskiej, należały do obwodu stanisławowskiego. Ożywienie gospodarcze na tym terenie rozpoczęło się od chwili budowy szosy: Warszawa – Brześć, przebiegającej przez Kałuszyn, którą ukończono w 1824 r. Po uruchomieniu w 1866 r. kolei żelaznej, przebiegającej przez Mrozy, łączącej Warszawę z Rosją, osiedliło się tu wiele rodzin niemieckich kolonistów i Żydów oraz rodzin ziemiańskich wysiedlonych przez władze carskie ze swoich majątków, skonfiskowanych za udział lub pomoc powstańcom 1863 r. W 1867 r. prawa miejskie straciły pobliskie miasta:Cegłów Kuflew i Jeruzal. Wieś Mrozy administracyjnie należała odtąd do gminy Kuflew w powiecie nowomińskim. Zachodnia część Mrozów, nazywana Wolą Kałuską i Dębkowizną, należała do Żydów, przybywających z Kałuszyna. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. wieś Mrozy administracyjnie należała do gminy Kuflew, parafii Kuflew i Kałuszyn; liczyła 1080 mieszkańców i ok. 100 domów, w tym 4 murowane, a ziemia o pow. 866 morgów była w posiadaniu włościan i kolonistów niemieckich. Mrozy nie były jednolite etnicznie, dzieliły się na trzy grupy narodowo-wyznaniowe: polską, żydowską i niemiecką. Wraz z napływem ludności stałej i gości, rozwijały się usługi, handel i rzemiosło. W okresie międzywojennym czynnych było 5 młynów wodnych, targi duże i małe, działał tartak, 2 fabryki wyrobu wód gazowanych, zakład dla handlu win i wódek, hurtownia piwa, 4 karczmy, 3 fryzjernie, 3 zakłady szewskie, 4 ślusarsko-kowalskie, 1 fotograficzny, 4 herbaciane, 5 piekarni, 2 warsztaty masarskie ze sklepami, 3 jatki mięsne, 20 sklepów spożywczych oraz sklep ze słodyczami i bilardem, w którym prowadzono również działalność rozrywkową. Czynna była 7-klasowa Szkoła Powszechna, apteka, agencja pocztowa, posterunek policji, Spółdzielnia Stowarzyszenia Spożywco „Udziałówka”, czytelnia publiczna. W 1931 r. utworzono parafię w Mrozach. Dla uczczenia bohaterstwa i pamięci o poległych, wybudowano w Mrozach pomnik: Bohaterom gm. Kuflew. Podczas II wojny światowej miejscowe społeczeństwo ofiarnie uczestniczyło w walce z najeźdźcą, czego przykładem były „tajne komplety”, ruch oporu, zorganizowany szpital wojskowy i pomoc dzieciom Zamojszczyzny. Z tradycji „tajnych kompletów”, po wojnie powstało liceum ogólnokształcące. W latach 1981–1990 wybudowano w Mrozach aptekę, świetlice wiejską, dom nauczyciela, internat i ośrodek rehabilitacji przy liceum ogólnokształcącym, rozbudowano szkołę podstawową, urząd gminy, strażnicę, zakupiono i zaadaptowano lokal dla biblioteki. Pobudowano remizę strażacką OSP w Lipinach i Małej Wsi, świetlicę w Mrozach Południowych, Szkołę Podstawową w Grodzisku, wyremontowano wiele dróg na terenie całej gminy, na ulicach wykonano nawierzchnię asfaltową, inne poszerzono i utwardzono położone chodniki. Po pożarze drewnianych pobudowano nowe kościoły w Mrozach i Kuflewie. Po wojnie siedzibę gminy Kuflew przeniesiono do Mrozów. W 1954 Mrozy stały się gromadą, a w 1973 r. – gminą. Miejscowość była centralnym ośrodkiem społeczno-gospodarczym i kulturalnym gminy. Rosły nowe potrzeby i inicjatywy rozbudowy placówek użyteczności publicznej. Po zelektryzowaniu linii kolejowej w 1975 r., Mrozy zaczęły rozrastać się coraz bardziej. Łatwy dojazd do pracy i szkół w miastach, spowodował wzrost migracji. Komunikacja kolejowa i autobusowa, rozwijająca się infrastruktura i rzemiosło, istniejąca szkoła średnia z internatem oraz klimat, były powodem wzrostu liczby mieszkańców wsi. Na początku lat 80. mieszkało w Mrozach ok. 2600 osób, w gminie Mrozy, liczącej 28 sołectw – 9500 osób. Poprzez wybudowanie pawilonów powstało centrum handlowe w Mrozach. Wybudowano oczyszczalnię ścieków wraz z kanalizacją w części ulic. Ponadto wybudowano sieć wodociągową we wsiach: Sokolnik, Dąbrowa, Mała Wieś, Wola Rafałowska, Wola Paprotnia, Kruki, Mrozy, Rudka, Natolin, Grodzisk.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2014^[5]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	8765	100	4446	50,8	4310	49,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	60,3		30,6		29,7

Sołectwa

Borki, Choszcze, Dąbrowa, Dębowce, Gójszcz, Grodzisk, Guzew, Jeruzal, Kołacz, Kruki, Kuflew, Lipiny, Lubomin, Łukówiec, Mała Wieś, Mrozy 3 sołectwa (Mrozy, Mrozy Południe, Mrozy Wola), Natolin, Płomieniec, Porzewnica, Rudka, Skruda, Sokolnik, Topór, Trojanów, Wola Paprotnia, Wola Rafałowska^[2]

Miejscowości podstawowe bez statusu sołectwa: Barania Ruda, Gajówka Bernatowizna, Gajówka Florianów, Gajówka Gójszcz, Jeziorek, Rudka-Sanatorium

Sąsiednie gminy

Cegłów, Kałuszyn, Kotuń, Latowicz, Wodynie

Przypisy

↑ Gmina Mrozy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b BIP gminy,sołectwa.
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Warszawie. Portrety gmin.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. z 2013 r. poz. 869).
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Stan, ruch naturalny i wędrówkowy ludności w I półroczu. GUS. [dostęp 2015-01-28]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Strona miejscowości Mrozy
Galeria zdjęć miejscowości Mrozy. galeriamrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)].

[populacja2016-1] Gmina Mrozy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[soł-2] BIP gminy,sołectwa.

[gus-3] Urząd Statystyczny w Warszawie. Portrety gmin.

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz.U. z 2013 r. poz. 869).

[autonazwa2-5] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Stan, ruch naturalny i wędrówkowy ludności w I półroczu. GUS. [dostęp 2015-01-28]. (pol.).

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Wsie	Borki Choszcze Dąbrowa Dębowce Gójszcz Grodzisk Guzew Jeruzal Kołacz Kruki Kuflew Lipiny Lubomin Łukówiec Mała Wieś Natolin Płomieniec Porzewnica Rudka Skruda Sokolnik Topór Trojanów Wola Paprotnia Wola Rafałowska
Osada	Rudka-Sanatorium
Osady leśne	Barania Ruda Gajówka Bernatowizna Gajówka Florianów Gajówka Gójszcz Jeziorek
Integralne części wsi	Działki Jeruzal-Kolonia Kolonia Gójszcz Kuflew-Nowa Wieś Liwiec Nowy Guzew Ogrodna Pod Choiną Podskrudzie Poduchowne Rudka Skrzeki Teklin Zbrożki Zdrojki
Zniesione części miasta	Mrozy Południowe Wola Kałuska

Miasta	Cegłów Dobre Halinów Kałuszyn Latowicz Mińsk Mazowiecki Mrozy Siennica Sulejówek
Gminy miejskie	Mińsk Mazowiecki Sulejówek
Gminy miejsko-wiejskie	Cegłów Dobre Halinów Kałuszyn Latowicz Mrozy Siennica
Gminy wiejskie	Dębe Wielkie Jakubów Mińsk Mazowiecki Stanisławów

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–1939) woj. warszawskie (1945–1975)
Miasta	Cegłów (do 1870) Dobre (do 1852) Kałuszyn Kamieńczyk (1915–19) Karczew (do 1870) Kołbiel (do 1870) Latowicz (do 1870 i 1915–19) Mińsk Mazowiecki (Nowomińsk) (Otwock (1916–24 →)) Siennica (do 1870) Stanisławów (do 1870 i 1915–19)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Barcząca (1867–18??) Cegłów (1870–1954 i 1973–1975) Chrościce (1867–1954) Czarnogłów (← 1927–39) Dębe Małe (1867–70) Dębe Wielkie (1867–1954 i 1973–1975) Dobre (1973–1975) Duchnów (1867–70) Glinianka (1867–1954) Halinów (1973–1975) Iwowe (1867–1954) Jakubów (1867–1954 i 1973–1975) Jeruzal (1923–54) Kałuszyn (1867–70) Kałuszyn (1973–1975) (Karczew (1916–24→)) Kołbiel (1870–1954) Kuflew (1867–1954) Latowicz (1870–1915 i 1919–54) Latowicz (1973–1975) Ładzyń (1867–1939) Łaziska (1867–70) Łukowiec (1867–1923) Mienia (1867–70) Mińsk (Mazowiecki) (1867–1954 i 1973–1975) Mrozy (1973–1975) Otwock (1867–1916 →) Ruda (1867–70) Rudno (1867–70) Rudzienko (← 1916–54) Siennica (1867–1954 i 1973–1975) Stanisławów (1870–1915 i 1919–54) Stanisławów (1973–1975) Stara Wieś (1867–68) Wiązowna (1867–1916/1924→) Wielgolas (1867–70 i 1923–54)
Gromady (1954–1972)	Barcząca (1954–1961) Brzóze (1954–1961) Budy Janowskie (1954–1961) Cegłów (1954–1972) Chrośla (1954–1959) Cielechowizna (1954–1968) Czarnogłów (1954–1957) Dębe Małe (1954–1961) Dębe Wielkie (1954–1972) Dobre (1954–1972) Glinianka (1954–1957 →) Grodzisk (1954–1968) Groszki Nowe (← 1958–68) Grzebowilk (1954–1959) Iwowe (1954–1972) Jakubów (1954–1972) Jeruzal (1954–1972) Jędrzejów Nowy (1954–1959) Kałuszyn (1954–1972) Kąty (1954–1957 →) Kiczki (1954–1961) Kluki (1954–1959) Kołbiel (1954–1957 →) Kuflew (1954–1972) Latowicz (1954–1972) Lipiny (1954–1961) Ładzyń (1954–1972) Łaziska (1954–1959) Mińsk Mazowiecki (1961–72) Mrozy (1954–1972) Niedziałka Stara (1954–1961) Nowy Zglechów (1954–1961) Pogorzel (1954–1961) Posiadały (1954–1957) Pustelnik (1954–1972) Rudno (1954–58) Rudzienko k/Dobrego (1954–1972) Rudzienko k/Kołbieli (1954–1972) Rynia (1954–1959) Rządza (1954–1959) Siennica (1954–1972) Sołki (1954–1968) Stanisławów (1954–1972) Starogród (1954–1959) Stojadła (1954–1972) Sufczyn (1954–1957 →) Wielgolas (1954–1972) Wiśniew (1954–1972) Wola Rafałowska (1954–1961) Zamienie (1954–1961) Żaków (1954–1959)