Mistrzostwa Gruzji w piłce nożnej mężczyzn

Mistrzostwa Gruzji w piłce nożnej mężczyzn (gruz. საქართველოს ფეხბურთის ჩემპიონატი, Sakartwelos pechburtis czempionati) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Gruzji.

Historia

Mistrzostwa Gruzji w piłce nożnej oficjalne rozgrywane są od 1992 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Erownuli Liga, Erownuli Liga 2, Liga 3 oraz niższych klasach regionalnych.

W 1906 roku w Tbilisi powstał pierwszy gruziński klub piłkarski Szewardeni Tbilisi, a potem następne. Po rewolucji październikowej 1917 w Rosji Gruzja została zajęta przez Armię Czerwoną. 25 lutego 1921 została utworzona Gruzińska SRR, która była częścią państwa radzieckiego przed powstaniem ZSRR 30 grudnia 1922, od 12 marca 1922 razem z Armenią i Azerbejdżannem wchodziła w skład ZSRR jako część Zakaukaskiej Federacyjnej SRR, a 5 grudnia 1936 weszła w skład ZSRR bezpośrednio.

Pierwsza edycja mistrzostw Zakaukaskiej FSRR startowała w sezonie 1924, w której 3 drużyny z republik zakaukaskich walczyły o tytuł mistrza. Jednak w pierwszej edycji mistrz nie został wyłoniony. W kolejnych dwóch edycja 1926 i 1927 reprezentacja Azerbejdżańskiej SRR zdobyła mistrzostwo Zakaukaskiej FSRR, a potem królowała Gruzja. Następnie rozgrywki z przerwami organizowane były do 1935 roku.

W 1927 po raz pierwszy startowały mistrzostwa wśród miast. W następnym roku reprezentacje miast ponownie walczyły o tytuł mistrza Gruzińskiej SRR, a potem nie były rozgrywane. Dopiero w 1936 mistrzostwa Gruzińskiej SRR zostały wznowione i były rozgrywane spośród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy gruzińskimi zespołami, które nie uczestniczyli w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. W sezonie 1941 mistrzostwa Gruzińskiej SRR zostały zawieszone tak jak w końcu czerwca nastąpiła okupacja niemiecka. W 1945 ponownie startują mistrzostwa Gruzińskiej SRR. To nie były pełnowartościowe mistrzostwa tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR.

Po założeniu gruzińskiej federacji piłkarskiej – GFF 15 lutego 1990 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Gruzji. Na początku 1990 roku GFF podjął decyzję o wycofaniu się z Federacji Piłki Nożnej ZSRR i do przeprowadzenia niezależnego mistrzostwa z udziałem najsilniejszych zespołów w kraju. Ten turniej uważany jest za pierwsze niezależne mistrzostwo Gruzji, chociaż Gruzja ogłosiła niepodległość dopiero rok później, 9 kwietnia 1991 roku.

W sezonie 1990 startowała pierwsza edycja rozgrywek o mistrzostwo kraju. W Umaglesi Liga (pol. Wyższa Liga) 18 drużyn walczyło systemem ligowym o tytuł mistrza kraju. Rozgrywki zarządzane przez Profesjonalną Ligę Piłki Nożnej Gruzji. W 2017 liga przyjęła obecną nazwę Erownuli Liga (pol. Narodowa Liga).

Mistrzowie i pozostali medaliści

Nieoficjalne

Mistrzostwa Zakaukaskiej FSRR oraz Gruzińskiej SRR

1922–1991

Mistrzostwa ZSRR

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Mistrzostwa Zakaukaskiej FSRR w piłce nożnej (ros. Чемпионат Закавказской СФСР по футболу) 1924     nie wyłoniono, 3 drużyny 1925     nie rozgrywano 1926     1 Azerbejdżańska SRR ? ? ? ? 3 drużyny 1927     2 Azerbejdżańska SRR ? ? ? ? 3 drużyny 1928     1 Gruzińska SRR ? ? ? ? 3 drużyny 1929–1933     nie rozgrywano 1934     2 Gruzińska SRR ? ? ? ? 3 drużyny 1935     3 Gruzińska SRR ? ? ? ? 3 drużyny Mistrzostwa Gruzińskiej SRR w piłce nożnej (gruz. საქართველოს სსრ ფეხბურთის ჩემპიონატი, Sakartwelos SSR pechburtis czempionati) 1927     1 Batumi XI ? ? ? ? ? drużyn 1928     1 Tbilisi XI ? ? ? ? ? drużyn 1929–1935     nie rozgrywano 1936     1 ZII Tbilisi Dinamo Suchumi Dinamo Batumi ? ? ? klubów 1937     1 Lokomotiwi Tbilisi ZII Tbilisi ? ? ? ? klubów 1938     1 Dinamo Batumi Biurowini Tbilisi Nauka Tbilisi ? ? ? klubów 1939     1 Nauka Tbilisi Kolcheti Poti Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1940     2 Dinamo Batumi CARS Tbilisi ? ? ? ? klubów 1941–1942     nie rozgrywano z powodu II wojny światowej 1943     1 CARS Tbilisi Lokomotiwi Tbilisi Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1944     nie rozgrywano z powodu II wojny światowej 1945     2 Lokomotiwi Tbilisi ? ? ? ? ? klubów 1946     1 Dinamo Kutaisi Dinamo Batumi Macharadze XI ? ? ? klubów 1947     1 Dinamo Suchumi Dinamo Kutaisi Dinamo Batumi ? ? ? klubów 1948     2 Dinamo Suchumi Dinamo Kutaisi Dinamo Batumi ? ? ? klubów 1949     1 Torpedo Kutaisi Chaszuri XI Dinamo Batumi ? ? ? klubów 1950     1 TODO Tbilisi TTU Tbilisi Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1951     2 TODO Tbilisi TTU Tbilisi Dinamo Zugdidi ? ? ? klubów 1952     1 TTU Tbilisi Dinamo Kutaisi Dinamo Batumi ? ? ? klubów 1953     2 TTU Tbilisi Dinamo Batumi Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1954     3 TTU Tbilisi Dinamo Batumi Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1955     2 Dinamo Kutaisi TTU Tbilisi Dinamo Suchumi ? ? ? klubów 1956     3 Lokomotiwi Tbilisi TTU Tbilisi Dinamo Kutaisi ? ? ? klubów 1957     4 TTU Tbilisi Dinamo Kutaisi Kolmeurne Kobuleti ? ? ? klubów 1958     5 TTU Tbilisi Dinamo Kutaisi Kolmeurne Macharadze ? ? ? klubów 1959     1 Metalurgi Rustawi Dinamo Batumi Kolmeurne Lanczchuti ? ? ? klubów 1960     1 Imereti Kutaisi Guria Lanczchuti Meszachte Tkibuli ? ? ? klubów 1961     1 Guria Lanczchuti Lokomotiwi Samtredia Imereti Kutaisi ? ? ? klubów 1962     2 Imereti Kutaisi Sinatle Tbilisi Meszachte Tkibuli ? ? ? klubów 1963     3 Imereti Kutaisi SGHI Tbilisi Meszachte Tkibuli ? ? ? klubów 1964     1 IngurGES Zugdidi Dila Gori Mercchali Macharadze ? ? ? klubów 1965     1 Tolia Tbilisi Dila Gori Szukura Kobuleti ? ? ? klubów 1966     2 Guria Lanczchuti Szukura Kobuleti Mercchali Macharadze ? ? ? klubów 1967     1 Mercchali Macharadze Metalurgi Zestaponi Kolmeurne Calendżicha ? ? ? klubów 1968     2 ASK Tbilisi PISK Tbilisi Kolcheti Cchakaja ? ? ? klubów 1969     1 Sulori Wani Sinatle Tbilisi Kolcheti Cchakaja ? ? ? klubów 1970     1 PISK Tbilisi Metalurgi Zestaponi Lokomotiwi Samtredia ? ? ? klubów 1971     3 Guria Lanczchuti Lokomotiwi Samtredia Sinatle Tbilisi ? ? ? klubów 1972     1 Lokomotiwi Samtredia Meszachte Tkibuli Dinamo Zugdidi ? ? ? klubów 1973     2 Dinamo Zugdidi Metalurgi Rustawi ASK Tbilisi ? ? ? klubów 1974     2 Metalurgi Rustawi Magaroeli Cziatura Salchino Gegeczkori ? ? ? klubów 1975     1 Magaroeli Cziatura Dinamo Suchumi Salchino Gegeczkori ? ? ? klubów 1976     1 PISK Tbilisi Meszachte Tkibuli Nadikwari Telewi ? ? ? klubów 1977     1 Mziuri Gali Magaroeli Cziatura Meszachte Tkibuli ? ? ? klubów 1978     1 Kolcheti Poti Meszachte Tkibuli Metalurgi Rustawi ? ? ? klubów 1979     3 Metalurgi Rustawi Mziuri Gali Meszachte Tkibuli ? ? ? klubów 1980     1 Meszachte Tkibuli Sulori Wani Mziuri Gali ? ? ? klubów 1981     2 Meszachte Tkibuli Dinamo Zugdidi Spartaki Tbilisi ? ? ? klubów 1982     2 Mercchali Macharadze Metalurgi Zestaponi Sulori Wani ? ? ? klubów 1983     1 Samgurali Ckaltubo Sulori Wani Metalurgi Rustawi ? ? ? klubów 1984     4 Metalurgi Rustawi Sulori Wani Madneuli Bolnisi ? ? ? klubów 1985     2 Szadrewani-83 Ckaltubo Metalurgi Rustawi Szewardeni Tbilisi ? ? ? klubów 1986     1 Szewardeni Tbilisi Szadrewani-83 Ckaltubo Samegrelo Czchorocku ? ? ? klubów 1987     3 Mercchali Macharadze Kolcheti Chobi Szewardeni Tbilisi ? ? ? klubów 1988     2 Kolcheti Poti Sulori Wani Dinamo Zugdidi ? ? ? klubów 1989     3 Szadrewani-83 Ckaltubo Dinamo Zugdidi Amirami Oczamczyra ? ? ? klubów

Oficjalne

Mistrzostwa Gruzji

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi Umaglesi Liga (gruz. უმაღლესი ლიგა) 1990     1 Iberia Tbilisi Guria Lanczchuti Gorda Rustawi 23 Gia Guruli (Iberia Tbilisi) Mamuka Panculaja (Gorda Rustawi) 18 klubów 1991     2 Iberia Tbilisi Guria Lanczchuti FC Kutaisi 14 Otar Korghalidze (Guria Lanczchuti) 20 klubów 1991/92     3 Dinamo Tbilisi Cchumi Suchumi Gorda Rustawi 40 Otar Korghalidze (Guria Lanczchuti) 20 klubów 1992/93     4 Dinamo Tbilisi Szewardeni-1906 Tbilisi Alazani Gurdżaani 41 Merab Megreladze (Samgurali Ckaltubo) 17 klubów 1993/94     5 Dinamo Tbilisi Kolcheti 1913 Poti Torpedo Kutaisi 31 Merab Megreladze (Margweti Zestaponi) 19 klubów, 2 rundy 1994/95     6 Dinamo Tbilisi SK Samtredia Kolcheti 1913 Poti 26 Giorgi Daraselia (Kolcheti 1913 Poti) 16 klubów 1995/96     7 Dinamo Tbilisi Margweti Zestaponi Kolcheti 1913 Poti 40 Zwiad Endeladze (Margweti Zestaponi) 16 klubów 1996/97     8 Dinamo Tbilisi Kolcheti 1913 Poti Dinamo Batumi 26 Georgi Demetradze (Dinamo Tbilisi) Dawit Udżmadżuridze (Dinamo Batumi) 16 klubów 1997/98     9 Dinamo Tbilisi Dinamo Batumi Kolcheti 1913 Poti 23 Lewan Chomeriki (Dinamo Tbilisi) 16 klubów 1998/99     10 Dinamo Tbilisi Torpedo Kutaisi Lokomotiwi Tbilisi 26 Micheil Aszwetia (Kolcheti 1913 Poti) 16 klubów 1999/00     1 Torpedo Kutaisi WIT Georgia Tbilisi Dinamo Tbilisi 24 Zurab Ionanidze (Torpedo Kutaisi) 16 klubów, 2 rundy 2000/01     2 Torpedo Kutaisi Lokomotiwi Tbilisi Dinamo Tbilisi 21 Zaza Zirakiszwili (Torpedo Kutaisi) 12 klubów, 2 rundy 2001/02     3 Torpedo Kutaisi Lokomotiwi Tbilisi Dinamo Tbilisi 18 Suliko Dawitaszwili (Lokomotiwi Tbilisi/Merani-91 Tbilisi) 12 klubów, 2 rundy 2002/03     11 Dinamo Tbilisi Torpedo Kutaisi WIT Georgia Tbilisi 26 Zurab Ionanidze (Torpedo Kutaisi) 12 klubów, 2 rundy 2003/04     1 WIT Georgia Tbilisi Sioni Bolnisi Dinamo Tbilisi 20 Suliko Dawitaszwili (Torpedo Kutaisi) 12 klubów, 2 rundy 2004/05     12 Dinamo Tbilisi Torpedo Kutaisi SK Tbilisi 27 Levan Melkadze (Dinamo Tbilisi) 10 klubów 2005/06     1 Sioni Bolnisi WIT Georgia Tbilisi Dinamo Tbilisi 21 Dżaba Dwali (Dinamo Tbilisi) 16 klubów 2006/07     1 Olimpi Rustawi Dinamo Tbilisi Ameri Tbilisi 27 Sandro Iaszwili (Dinamo Tbilisi) 14 klubów 2007/08     13 Dinamo Tbilisi WIT Georgia Tbilisi SK Zestaponi 16 Micheil Chuciszwili (Dinamo Tbilisi) 14 klubów 2008/09     2 WIT Georgia Tbilisi Dinamo Tbilisi Olimpi Rustawi 20 Nikoloz Gelaszwili (SK Zestaponi) 11 klubów 2009/10     2 Olimpi Rustawi Dinamo Tbilisi SK Zestaponi 26 Anderson Aquino (Olimpi Rustawi) 10 klubów 2010/11     1 SK Zestaponi Dinamo Tbilisi Olimpi Rustawi 18 Nikoloz Gelaszwili (SK Zestaponi) 10 klubów 2011/12     2 SK Zestaponi Metalurgi Rustawi Torpedo Kutaisi 20 Jaba Dvali (SK Zestaponi) 12 klubów, 2 rundy 2012/13     14 Dinamo Tbilisi Dila Gori Torpedo Kutaisi 22 Xisco (Dinamo Tbilisi) 12 klubów, 2 rundy 2013/14     15 Dinamo Tbilisi SK Zestaponi Sioni Bolnisi 19 Xisco (Dinamo Tbilisi) 12 klubów, 2 rundy 2014/15     1 Dila Gori Dinamo Batumi Dinamo Tbilisi 16 Irakli Modebadze (Dila Gori) 16 klubów 2015/16     16 Dinamo Tbilisi SK Samtredia Dila Gori 24 Giorgi Kwilitaia (Dinamo Tbilisi) 16 klubów 2016     1 SK Samtredia Czichura Saczchere Dinamo Batumi 11 Budu Ziwziwadze (SK Samtredia) 14 klubów Erownuli Liga (gruz. ეროვნული ლიგა) 2017     4 Torpedo Kutaisi Dinamo Tbilisi SK Samtredia 25 Irakli Sikharulidze (Lokomotiwi Tbilisi) 10 klubów 2018     1 Saburtalo Tbilisi Dinamo Tbilisi Torpedo Kutaisi 22 Giorgi Gabedawa (Czichura Saczchere) Budu Ziwziwadze (Dinamo Tbilisi) 10 klubów 2019     17 Dinamo Tbilisi Dinamo Batumi Saburtalo Tbilisi 20 Lewan Kutalia (Dinamo Tbilisi) 10 klubów 2020     18 Dinamo Tbilisi Dinamo Batumi Dila Gori 10 Mykoła Kowtaluk (Dila Gori) 10 klubów 2021     1 Dinamo Batumi Dinamo Tbilisi Dila Gori 16 Zoran Marušić (Dinamo Tbilisi) 10 klubów 2022     19 Dinamo Tbilisi Dinamo Batumi Dila Gori 19 Flamarion (Dinamo Batumi) 10 klubów 2023     2 Dinamo Batumi Dinamo Tbilisi Torpedo Kutaisi 17 Flamarion (Dinamo Batumi) Zoran Marušić (Dinamo Tbilisi) Zurab Museliani (Gagra) 10 klubów

Statystyka

Klasyfikacja według klubów

W dotychczasowej historii Mistrzostw Gruzji na podium oficjalnie stawało w sumie 19 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Dinamo Tbilisi, który zdobył 18 tytułów mistrzowskich.

Stan po zakończeniu sezonu 2023.

Torpedo Kutaisi

WIT Georgia Tbilisi

Metalurgi Rustawi

SK Zestaponi

Sioni Bolnisi

Dila Gori

SK Samtredia

Dinamo Tbilisi

Saburtalo Tbilisi

Dinamo Batumi

Lokalizacja drużyn mistrzowskich
10 i więcej mistrzostw Gruzji

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
1.	Dinamo Tbilisi	19	8	6	1990, 1991, 1991/92, 1992/93, 1993/94, 1994/95, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 2002/03, 2004/05, 2007/08, 2012/13, 2013/14, 2015/16, 2019, 2020, 2022
2.	Torpedo Kutaisi	4	3	6	1999/00, 2000/01, 2001/02, 2017
3.	Dinamo Batumi	2	4	1	2021, 2023
4.	WIT Georgia Tbilisi	2	3	1	2003/04, 2008/09
5.	Metalurgi Rustawi	2	1	4	2006/07, 2009/10
6.	SK Zestaponi	2	1	1	2010/11, 2011/12
7.	Dila Gori	1	1	3	2014/15
8.	Sioni Bolnisi	1	1	1	2005/06
9.	SK Samtredia	1	1	0	2016
10.	Saburtalo Tbilisi	1	0	1	2018
11.	Kolcheti 1913 Poti	0	2	3
12.	Lokomotiwi Tbilisi	0	2	1
13.	Guria Lanczchuti	0	2	0
14.	Cchumi Suchumi	0	1	0
	Margweti Zestaponi	0	1	0
	Szewardeni-1906 Tbilisi	0	1	0
17.	Alazani Gurdżaani	0	0	1
	Ameri Tbilisi	0	0	1
	SK Tbilisi	0	0	1

Klasyfikacja według miast

Stan po zakończeniu sezonu 2023.

Miasto	Liczba tytułów	Kluby
Tbilisi	22	Dinamo Tbilisi (19), WIT Georgia Tbilisi (2), Saburtalo Tbilisi (1)
Kutaisi	4	Torpedo Kutaisi (4)
Batumi	2	Dinamo Batumi (2)
Rustawi		Metalurgi Rustawi (2)
Zestaponi		SK Zestaponi (2)
Bolnisi	1	Sioni Bolnisi (1)
Gori		Dila Gori (1)
Samtredia		SK Samtredia (1)

Uczestnicy

Są 48 zespołów, które wzięli udział w 35 sezonach Mistrzostw Gruzji, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2023 łącznie. Tylko Dinamo Tbilisi było zawsze obecne w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2023.

• 35 razy: Dinamo Tbilisi
• 32 razy: Torpedo Kutaisi
• 31 razy: Dila Gori
• 29 razy: Dinamo Batumi
• 25 razy: Kolcheti Poti, Metalurgi Rustawi, Sioni Bolnisi
• 21 razy: Baia Zugdidi, Lokomotiwi Tbilisi, SK Samtredia
• 19 razy: WIT Georgia Tbilisi
• 15 razy: Guria Lanczchuti
• 14 razy: Samgurali Ckaltubo
• 12 razy: TSU Tbilisi
• 11 razy: SK Zestaponi
• 10 razy: Czichura Saczchere, Merani Tbilisi, Spartaki Cchinwali
• 9 razy: Saburtalo Tbilisi
• 8 razy: Margweti Zestaponi
• 7 razy: Iweria Chaszuri, Kacheti Telawi, Szukura Kobuleti
• 5 razy: FC Gagra, Merani Martwili
• 4 razy: Alazani Gurdżaani, SK Bordżomi, Cchumi Suchumi, Kolcheti Chobi, Mercchali Ozurgeti, SK Tbilisi, SK Telawi
• 3 razy: Ameri Tbilisi, Amiran Oczamczyra, Mretebi Tbilisi, Mziuri Gali, Sapownela Terdżola
• 2 razy: Arsenali Tbilisi, SK Cziatura, Durudżi Kwareli, Mescheti Achalciche, Metalurgi Zestaponi, Sulori Wani
• 1 raz: Dinamo Suchumi, Egrisi Senaki, Liachwi Cchinwali, SK Mccheta, Milani Cnori, Spartaki Tbilisi.

Zobacz też

• Tabela wszech czasów mistrzostw Gruzji w piłce nożnej
• Erownuli Liga
• Puchar Gruzji

Bibliografia

• Oficjalna strona Erownuli Liga (orm. • ros. • ang.)
• Umaglesi Liga, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02] .
• Oficjalna strona GFF (gruz. • ang.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)