Mieczysław Jus
kpt. Mieczysław Jus (przed 1933) | |
major | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
10 Pułk Piechoty, |
Stanowiska |
dowódca kompanii, |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Mieczysław Jus (ur. 8 czerwca 1893 w Końskiem, zm. 18 lipca 1945 we Włoszech) – kapitan piechoty Wojska Polskiego II RP, major Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Mieczysław Jus[a] urodził się 8 czerwca 1893 w Końskiem[1][2][3][b]. Był synem Karola Jusa (przed 1901 ekonom, około 1906 rządca w Dydni[4], przed 1914 prywatny oficjalista[1], zm. 1 stycznia 1918 w wieku 75 lat[5]) i Magdaleny z domu Długosz (zm. 14 czerwca 1921 w wieku 65 lat)[6][7][8]. Miał siostrę Karolinę (tuż przed 1939 owdowiała, matka siedmiorga dzieci – pięciu synów i dwóch córek[9]) oraz braci[10]: Ludwika (ur. 1884), Augusta (ur. 1886)[11], Józefa (ur. 1888)[12], Konstantego (ur. 1889[13]), Bolesława (1900-1944), którzy także byli uczniami sanockiego gimnazjum. August był oficerem C. K. Armii[14], a Ludwik i Bolesław również zostali oficerami Wojska Polskiego[15][1].
W 1914 jako prywatysta ukończył VIII klasę Gimnazjum Męskiego w Sanoku bez zdania egzaminu dojrzałości (w jego klasie byli Wiktor Boczar, Aleksander Kolasiński, Stanisław Kosina, Stanisław Kurek, Franciszek Löwy, Tadeusz Piech, Edmund Słuszkiewicz)[16][17].
W czerwcu 1914 został wcielony do C. K. Armii[18]. Początkowo służył przez kilka miesięcy w szeregach 95 pułku piechoty[19]. Po kilku miesięcach został przydzielony do 10 pułku piechoty w Sanoku i przeszedł tam naukę w szkole podoficerskiej i oficerskiej[19]. Podczas I wojny światowej w sierpniu 1915 został skierowany na front w randze aspiranta oficerskiego i służył jako oficer liniowy[19]. Walczył na frontach galicyjskim, rumuńskim i włoskim do maja 1918[19]. Został mianowany na stopień podporucznika rezerwy piechoty z dniem 1 listopada 1917[20]. Do 1918 pozostawał przydzielony do 10 pułku piechoty[21]. W maju 1918 z powodu zachorowania na tyfus trafił na leczenie, po czym został skierowany do batalionu zapasowego w Nowym Sączu, w składzie którego był do końca wojny[19]. Na służbie w armii austriackiej formalnie pozostawał do 11 listopada 1918[22].
Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich z 7 maja 1919 jako były żołnierz armii austro-węgierskiej został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika ze starszeństwem od 1 listopada 1917 i z zaliczeniem do I Rezerwy Armii, z jednoczesnym powołaniem do służby czynnej na czas wojny aż do demobilizacji[23]. Następczym rozkazem Ministra Spraw Wewnętrznych otrzymał przydział do 10 pułku piechoty z dniem 28 lutego 1919[24]. Jako były oficer armii austriackiej został zweryfikowany w stopniu porucznika[25]. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej na obszarze Małopolski Wschodniej na stanowisku dowódcy kompanii karabinów maszynowych[19]. Walczył w szeregach formowanego w Przemyślu 10 pułku piechoty, potem przemianowanego na 37 pułk piechoty, w składzie którego uczestniczył potem w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca III batalionu[26]. W jej trakcie został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[27]. Według innej wersji w czerwcu 1920 w stopniu porucznika dowodził III batalionem w zwycięskich walkach nad Berezyną, wykazując się męstwem[28]. Na dwa dni przed zawieszeniem broni (zawarte 12 października 1920) został wzięty przez wroga do niewoli, z której powrócił w maju 1921[19]. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari[29]. Doceniono, że w czerwcu 1920 odbył na czele III batalionu 37 p.p. forsowny 33-kilometrowy marsz, po czym zdobył wieś Kamieniec Litewski, a po rozkazie wycofania się i wobec odcięcia drogi odwrotu przez przybyłe siły bolszewickie, które zajęły wieś Rasznie, dokonał przebicia się przez stanowiska wroga, tym samym ocalając swój batalion[30].
Od czasu powrotu z niewoli pełnił funkcję dowódcy III batalionu w 37 pułku piechoty w Łęczycy[19]. Stamtąd w 1922 został przeniesiony na stanowisko dowódcy III batalionu 77 pułku piechoty w Nowej Wilejce, a potem w Lidzie[19] (według stanu z 1923 w charakterze p.o.)[31]. Wyrokiem Sądu Honorowego z 15 kwietnia 1924 został wykluczony z korpusu oficerskiego[19]. Orzeczeniem Sądu Honorowego z 30 grudnia 1931 został zrehabilitowany, przywrócony w stopniu kapitana kapitana zawodowego piechoty z pierwotnie nadanym starszeństwem i przynależnością macierzystą do 79 pułku piechoty ze Słonimia i z równoczesnym oddaniem do dyspozycji dowódcy DOK IX[32]. W tym charakterze pozostawał w 1934 jako oficer przeniesiony w stan spoczynku był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr X jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[33].
W latach 30. był związany z Leskiem[34]. W 1932 był tam zatrudniony w Związku Strzeleckim[17]. Zamieszkiwał wtedy w pobliskim Myczkowie[35]. Wówczas w życiu prywatnym był kawalerem[17].
Podczas II wojny światowej był oficerem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w stopniu majora[3]. Zmarł 18 lipca 1945[3]. Został pochowany na cmentarzu polskim w Casamassima (miejsce 1-D-1; ekshumowany)[3][36][37].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3682 (1921)[38][29]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1938)[34]
- Krzyż Wojskowy Karola – Austro-Węgry (przed 1918)[21]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Miecislaus Jus”.
- ↑ Według innych źródeł urodził się 22 stycznia 1893, zob. Kolekcja VM ↓, s. 11 Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328, 1042.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 255, 644.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 196.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 65.
- ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 216 (poz. 3).
- ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 260 (poz. 78).
- ↑ Kolekcja VM ↓.
- ↑ Magdalena Jus. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2019-06-16].
- ↑ Our Journey 1991 ↓, s. 116, 123.
- ↑ Our Journey 1991 ↓, s. 7. Tu podano, że braci było pięciu.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1900/1901 (zespół 7, sygn. 27). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 269.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1900/1901 (zespół 7, sygn. 27). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 24.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 681.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 261, 597.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 636.
- ↑ XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 70.
- ↑ a b c Kolekcja VM ↓, s. 2.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3, 4.
- ↑ a b c d e f g h i j Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 360.
- ↑ a b Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 475.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ Dekret 1673. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 54, s. 1229, 17 maja 1919.
- ↑ Rozkaz 1682. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. Nr 54, s. 1233, 17 maja 1919.
- ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 45.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 4.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 408.
- ↑ Kozubal 1929 ↓, s. 14.
- ↑ a b Kozubal 1929 ↓, s. 26.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 2, 4.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328, 1042.
- ↑ a b Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”. Nr 260, s. 2, 16 listopada 1938.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 11.
- ↑ Jerzy Ferdynand Adamski. W dolinie Sanu (cz. V). „Nasza Gmina Dydnia”. Nr 2 (23), s. 9, 2010.
- ↑ Mieczysław Jus. polskiecmentarzewewloszech.eu. [dostęp 2018-08-29].
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 11.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Adolf Kozubal: Zarys historji wojennej 37-go pułku piechoty Ziemi Łęczyckiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Jus Mieczysław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.1-26 [on-line]. wbh.wp.mil.pl. s. 1-13. [dostęp 2023-04-07].
- Andrzej Jus, Karolina Jus: Our Journey in the Valley of Tears. Toronto: University of Toronto Press, 1991, s. 1-307. ISBN 0-9695254-0-0.
- Absolwenci Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1919–1939)
- Jeńcy polscy w niewoli sowieckiej (1919–1922)
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Leskiem
- Ludzie związani z Myczkowem
- Majorowie Polskich Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty
- Oficerowie 77 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie 79 Pułku Piechoty (II RP)
- Pochowani na Polskim Cmentarzu Wojennym w Casamassima
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojskowym Karola
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Wojskowi związani z Sanokiem
- Urodzeni w 1893
- Zmarli w 1945