Małozorek zielony
_Gillet_233769.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
małozorek zielony |
| Nazwa systematyczna | |
| Microglossum viride (Schrad. ex J.F. Gmel.) Gillet Champignons de France, Discom.(1): 25 (1879) | |
_Gillet_228863.jpg)
Małozorek zielony (Microglossum viride (Schrad. ex J.F. Gmel.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rodziny patyczkowatych (Leotiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Microglossum, Leotiaceae, Leotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1792 r. Heinrich Adolf Schrader i Johann Friedrich Gmelin, nadając mu nazwę Clavaria viridis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Claude-Casimir Gillet w 1879 r.[1] Ma 13 synonimów[2].
Nazwa polska na podstawie opracowania M.A. Chmiel[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Wysokość 15–45 mm. Składa się z wyraźnie określonej, spłaszczonej główki i trzonu. Główka ma wysokość 6–26 mm i szerokość 1–6 mm, początkowo jest cylindryczna, nieco spłaszczona z centralnym, podłużnym rowkiem. Powierzchnia naga o barwie od jasno do ciemnozielonej. Trzon ma długość 9–21 mm i szerokość 1–3 mm, początkowo jest cylindryczny, jasnozielony i nagi z ciemniejszymi, zielonymi kępkami i łuskami, z czasami staje się ciemnozielony, w końcu i mniej lub bardziej nagi. Miąższ białawy do zielonkawego, niezmieniający barwy po pokrojeniu[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 17–22 × 4–5 µm, wrzecionowate do kiełbaskowatych, gładkie, lekko zakrzywione z 3–5 gutulami (pozornie wydaje się, że mają przegrodę, ale jest ona trudna do zdefiniowania). W KOH są szkliste. Worki 8-zarodnikowe, ich końce są niebieskie w odczynniku Melzera. Parafizy nitkowate o wierzchołkach maczugowatych lub prawie główkowatych, o szerokości 1–2 µm, w KOH o barwie od szklistej do zielonkawej[4].
- Gatunki podobne
Małozorek szarozielony (Microglossum griseoviride). Odróżnia się szarozielonym kolorem, cieńszymi workami i nieco mniejszymi zarodnikami (o wymiarach 16–20 × 4–5 µm)[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie małozorka zielonego w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej, Australii i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce do 2020 r. podano 13 stanowisk, ale już historycznych, oraz dwa błędne lub wątpliwe. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V– gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. W latach 1995–2004 i ponownie od roku 2014 gatunek ten objęto ochroną częściową bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[7].
Prawdopodobnie jest grzybem saprotroficznym. Rośnie na gliniastych glebach w cienistych i wilgotne lasach liściastych (zwłaszcza w buczynach i łęgach), rzadziej w lasach mieszanych lub borach, często wśród wątrobowców i mchów w dolinach strumieni lub na źródliskach. Czasami spotykany także na wilgotnych łąkach na skrajach lasów i na śródleśnych przydrożnych skarpach. Owocniki tworzy głównie od sierpnia do października[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-06-08].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-06-08].
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c Michael Kuo, Microglossum viride [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-06-08].
- ↑ Mapa występowania na świecie Microglossum viride na świecie [online], gbif.org [dostęp 2022-06-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ a b Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.