Medzilaborce
49°16′18″N 21°54′15″E/49,271667 21,904167 Widok spod cerkwi na główną ulicę miasteczka | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Burmistrz |
Vladislav Višňovský[1] | ||||
| Powierzchnia |
47,48[2] km² | ||||
| Wysokość |
326 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Nr kierunkowy |
421 57 | ||||
| Kod pocztowy |
06801 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
ML | ||||
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |||||
Położenie na mapie Słowacji  | |||||
| 49°16′18″N 21°54′15″E/49,271667 21,904167
| |||||
| Strona internetowa | |||||
_w_stron%C4%99_miasta_Medzilaborce_03.jpg)
Medzilaborce (rusiń. Меджілабірці, Medżiłabirci, węg. Mezőlaborc) – miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w historycznym regionie Zemplin.
Medzilaborce leżą na wysokości 326 m n.p.m. na południowych stokach Niskiego Beskidu, nad rzeką Laborec. Liczba mieszkańców miasta wynosi 6809 osób [2011], powierzchnia – 47,48 km². Dzielnice miasta to Medzilaborce (centrum), Borov i Vydraň.
Przez Medzilaborce przebiega droga lokalna nr 559 od granicy na Przełęczy Radoszyckiej. 11 km na południe od granicy z drogą tą łączy się droga lokalna nr 575 ze Stropkova. Przez miasto przebiega również międzynarodowa linia kolejowa Sanok – Humenné ze stacją kolejową Medzilaborce i przejściem granicznym w Łupkowie na Przełęczy Łupkowskiej. Do najbliższej polskiej miejscowości jest stąd 12 km. Do pierwszego większego miasta (Sanok) – 55 km.
Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1543, gdy włączono je do włości węgierskiej magnackiej rodziny Drugethów. Prawa miejskie zostały nadane w 1964, kiedy to również przyłączono do Medzilaborec kilka wsi. Region, w którym leżą Medzilaborce – Górny Zemplin – jest uważany za najuboższą część Słowacji. Oficjalny wskaźnik bezrobocia w mieście wynosi 20,63%. Wśród mieszkańców miasta przeważają Rusini, mieszkają tu także Słowacy i Cyganie. Ludność jest wyznania greckokatolickiego, rzymskokatolickiego i prawosławnego. Miasto stanowi ośrodek narodowego ruchu rusińskiego, odbywają się tu coroczne festiwale kultury rusińskiej i ukraińskiej.
Miasto składa się z domków jednorodzinnych i osiedli bloków mieszkalnych, jest tu również kilka niewielkich zakładów przemysłowych. Medzilaborce są znane przede wszystkim z galerii sztuki nowoczesnej, mieszczącej się w miejscowym domu kultury, w której prezentowane są prace Andy’ego Warhola oraz jego braci Paula i Jamesa. Rodzina Warholów przed emigracją do USA mieszkała we wsi Miková (17 km na zachód od miasta). Muzeum zostało otwarte staraniem miejscowej społeczności rusińskiej w 1991. Poza tym w mieście warte obejrzenia są dwie cerkwie: prawosławna (pw. Świętego Ducha, wzniesiona w 1949 w stylu staroruskim) i greckokatolicka (św. Bazylego Wielkiego z XVIII wieku).
Istnieje połączenie kolejowe z Sanokiem i Rzeszowem (soboty i niedziele)[5].
Gospodarka i infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]
Miasto Medzilaborce ma największą tradycję w przemyśle szklarskim i maszynowym.
W przemyśle szklarskim od 1970 roku działał oddział czeskiego Jablonexu, który zatrudniał do 600 osób. Po prywatyzacji spółki oddział został zlikwidowany. Glass LPS jest następcą 45-letniej tradycji szklarstwa w Medzilaborcach i nadal produkuje elementy oświetlenia z kryształu i kryształowe żyrandole.
Przemysł maszynowy w Medzilaborcach rozpoczął Transporta, później Vihorlat, który zatrudniał 1200 pracowników. Prywatyzacja i kryzys w przemyśle maszynowym przyczyniły się do upadku fabryki. Obecnie działające przedsiębiorstwa maszynowe to Kovostroj i Labstroj.
- Ważni pracodawcy:
- Glass LPS
- Kovostroj
- Labstroj
- Zatrudnienie:
Urząd Pracy w Stropkovie w 2009 poinformował, że w powiecie Medzilaborce stopa bezrobocia osiągnęła 20,10%. W 2012 r. stopa bezrobocia sięgnęła prawie 23%.
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-29]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 47,48S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ W wakacje pociągiem z Rzeszowa i Sanoka do Medzilaborzec, „eSanok.pl” [dostęp 2017-07-11] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Medzilaborce: muzeum sztuki nowoczesnej (słow.)
- Andy Warhol na Słowacji. slovakia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-12)]. (ang.).
- Laborecko (słow.)