Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej

Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej – marsz na historycznym szlaku bojowym I Kompanii Kadrowej formacji utworzonej w sierpniu 1914 przez Józefa Piłsudskiego; prowadzi z krakowskich Oleandrów do Kielc.

Historia

Okres Międzywojenny

Pierwszy Marsz został zorganizowany przez legionistów w 1924 w 10 rocznicę wymarszu „Kadrówki”. Jego uczestnikami byli członkowie Związku Strzeleckiego i żołnierze Wojska Polskiego. W okresie II Rzeczypospolitej Marsz był największym przedsięwzięciem organizowanym przez Związek Strzelecki. Rozpoczynał się 6 sierpnia i trwał trzy dni. Jego trasa prowadziła przez Michałowice, gdzie „Kadrówka” obaliła słupy graniczne państw zaborczych, Miechów i Jędrzejów. Marsz miał charakter zawodów sportowo – paramilitarnych. W każdym roku brało w nim udział kilkaset osób. W 1926 na mecie w Kielcach z uczestnikami marszu spotkał się Józef Piłsudski. Patronat nad Marszem sprawował m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki. W okresie międzywojennym odbyło się 15 marszów (w 1934 r. Marsz z uwagi na powódź w Małopolsce został odwołany). W sierpniu 1939 rozpoczęcie Marszu połączone było z manifestacją patriotyczną na Błoniach Krakowskich, w których wzięło udział ponad 100 tysięcy osób, na czele z marszałkiem Edwardem Rydzem-Śmigłym. W pożegnaniu Marszu wzięło także udział pięciu uczestników powstania styczniowego.

Lata 80.

W okresie powojennym Marsze były zakazane. Dopiero na fali wydarzeń początku lat 80., z inicjatywy środowisk niepodległościowych ziemi krakowskiej i kieleckiej powrócono do idei Marszu. Pierwszy Marsz powojenny odbył się w sierpniu 1981, a jego komendantem był płk Józef Teliga, oficer AK i działacz Solidarności. W Marszu uczestniczyło kilkadziesiąt osób, wśród nich żyjący legioniści i działacze opozycji (przede wszystkim Solidarności i KPN). Z inicjatywy uczestników XVI (1 po wojnie) Marszu, m.in. Wojciecha Pęgiela i Przemysława Witka, ustanowiono odznakę „Uczestnikowi Marszu Szlakiem Kadrówki” wzorowaną na odznace Pierwszej Brygady „Za Wierną Służbą”. W skład Kapituły Odznaki weszli m.in. gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, płk Józef Herzog, mjr Tadeusz Brzęk Osiński oraz Wojciech Pęgiel, Przemysław Witek, Robert Kulak, Michał Chałoński i Roman Strzembała. Obecnie odznaka nadawana jest tym uczestnikom, którzy trzykrotnie pokonają trasę Marszu.

Mimo represji ze strony władz komunistycznych Marsze odbywały się nieprzerwanie do 1989 roku. Miały charakter demonstracji patriotycznej i niepodległościowej. Uczestniczyło w nich od kilkunastu (w stanie wojennym w 1982) do kilkudziesięciu osób. W 1984 wszyscy uczestnicy Marszu – blisko 80 osób – zostało aresztowanych przez SB pod Jędrzejowem. Wsparcia dla Marszu w tym okresie udzielał m.in. Kościół, środowiska kombatanckie, a także polskie ośrodki emigracji niepodległościowej w Londynie i Nowym Jorku. Marsz posiadał własną gazetę drugoobiegową „6 Sierpnia” redagowaną przez siedmiokrotnego komendanta marszu Wojciecha Pęgiela.

Lata 90. i czasy współczesne

Po 1989 r. Marsz powrócił do formuły przedwojennej. Bierze w nim udział ponad 400 osób (rekordowa liczba uczestników – 498 osób uczestniczyło w Marszu w 2004 roku, kiedy przypadała 90 rocznica Czynu Legionowego). Uczestnicy pochodzą z różnych środowisk, są to m.in. członkowie Związku Piłsudczyków, organizacji strzeleckich, harcerze, młodzież ze szkół noszących imię Józefa Piłsudskiego, a także żołnierze WP z jednostek dziedziczących tradycje legionowe oraz młodzież z Wileńszczyzny i Podola, a także oficerowie 1 Korpusu Niemiecko-Holenderskiego z Munster. Marsz ma formułę zawodów sportowo-paramilitarnych. Uczestnicy biorą udział w marszu na orientację, zajęciach strzeleckich, kursach udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, konkursach historycznych. Odwiedzają także miejsca związane z walkami o niepodległość w czasie I i II wojny światowej, a także zwiedzają bezcenne zabytki na trasie Marszu m.in. Bazylikę Grobu Bożego w Miechowie, klasztor cystersów w Jędrzejowie, zamek w Chęcinach.

Marsz trwa od 6 do 12 sierpnia. Rozpoczyna się na krakowskich Oleandrach, a kończy w Kielcach pod pomnikiem „Czwórki Legionowej” i Pałacem Biskupów Krakowskich.

Komendanci Marszu

płk Józef Teliga (1981)
Piotr Boroń i Wojciech Pęgiel (1982)
gen. Mieczysław Boruta – Spiechowicz (1984)
Wojciech Pęgiel (1986)
Witold Tukałło (1987)
Wojciech Pęgiel (1988–1990)
Andrzej Fischer (1991)
Michał Wnuk (1992)
Andrzej Albiniak (1993)
Andrzej Fischer (1994)
Leszek Marcinkiewicz (1995)
Wojciech Pęgiel (1996)
Lucjan Muszyński (1997)
kpt. Edmund Majchrowicz (1998)
Jan Józef Kasprzyk (1999–2014) Honorowy Komendant Marszu – Tytuł nadany 10 sierpnia 2014 r. przez Zgromadzenie posiadaczy odznaki UMSK za wieloletnie prowadzenie Marszu Szlakiem „Kadrówki” – Związek Piłsudczyków
Piotr Augustynowicz (2015) – Stowarzyszenie „Kadrówka”
Dionizy Krawczyński (od 2016) – 2016 – 2019 – Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych „Jodła” – od 2020 – Stowarzyszenie: Marsz Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej

Odznaka Uczestnikowi Marszu Szlakiem Kadrówki

Nagrody za udział w Marszu

Odznaka Uczestnikowi Marszu Szlakiem Kadrówki za 3-krotny udział w Marszu.
Medal Uczestnikowi Marszu Szlakiem Kadrówki za 10-krotny udział w Marszu.
Szabla kawaleryjska za 25-krotny udział w Marszu

Współorganizatorzy i honorowi patroni Marszu

Od 1999 do 2014 organizatorem Marszu jest Związek Piłsudczyków, a komendantem prezes Związku Jan Józef Kasprzyk. Honorowy patronat nad Marszem sprawowali: prezydent RP Lech Wałęsa w 1995 roku, prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek w 1998 roku. W latach 1999–2009 honorowy patronat nad Marszem sprawowali ostatni prezydent II RP Ryszard Kaczorowski oraz w latach 2006–2009 prezydent RP Lech Kaczyński. Od 2011 roku honorowym protektorem Marszu jest Karolina Kaczorowska, małżonka ostatniego prezydenta RP na Uchodźstwie. W roku 2015 organizatorem Marszu było Stowarzyszenie „Kadrówka”, także w tym roku honorowy protektorat nad Marszem objął Krzysztof Jaraczewski, wnuk Józefa Piłsudskiego.

Sponsorzy Marszu

Organizacja Marszu wspierana jest m.in. przez MON, MEN, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Instytut Pamięci Narodowej, Kasy Kredytowe SKOK, PKO Bank Polski i Narodowe Centrum Kultury.

Linki zewnętrzne

Serwis informacyjny poświęcony Marszowi Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej
Fan Page Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej "Kadrówka"
Fragment filmu dokumentalnego z 1926 r. pt. „Marsz Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej”. warszawa.ap.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-20)].
Film o "Marszu szlakiem Kadrówki" w 1939 roku