Marian Gotkiewicz

Marian Gotkiewicz
Data i miejsce urodzenia	7 lipca 1901 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	11 września 1972 ; Kraków
Zawód, zajęcie	pedagog, działacz społeczny
	Odznaczenia

Marian Gotkiewicz, ps. „Marian Łagoń” (ur. 7 lipca 1901 w Krakowie, zm. 11 września 1972 tamże) – polski etnograf, geograf, pedagog, badacz górali czadeckich, działacz społeczny na Spiszu i Orawie.

Życiorys

Wychowywał się w rodzinie nauczycielskiej, był synem Mieczysława i Władysławy z domu Łagońskiej. Od dzieciństwa interesował się przyrodą, a zwłaszcza górami, co znacznie ukształtowało jego dalsze życie^[1].

Ukończył gimnazjum i szkołę powszechną w Krakowie. Aktywnie uczestniczył w działalności komitetu plebiscytowego w Jabłonce^[1].

Na początku lat. 20. XX wieku, włączył się w młodzieżowy ruch krajoznawczy, rozwijany przez L. Węgrzynowicza oraz był członkiem Komisji Kół Krajoznawczych Młodzieży Szkolnej. Został współredaktorem „Orlego Lotu”, w którym umieszczał także swoje artykuły^[2].

Studiował geografię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie był uczniem prof. L. Sawickiego i prof. J. Smoleńskiego. Na podstawie pracy Dyluwialne i predyluwialne poziomy rzeczne na Orawie w 1931 roku uzyskał doktorat^[3].

Dr Marian Gotkiewicz organizował liczne wycieczki dla nauczycieli, prowadząc je w sposób poglądowy i przekazywał swoje, bogate metodyczne doświadczenia w tym zakresie. Wiele tras wycieczkowych dokładnie opracował i opublikował w Geografii w Szkole. Był autorem podręcznika pt. Nauczanie geografii w szkole podstawowej. Wspólnie z prof. Władysławem Szaferem napisał pracę pt. Ojcowski Park Narodowy, w której ukazuje wartości przyrodnicze i turystyczne tego obszaru^[1].

W 1938 r. został powołany w skład komisji delimitacyjnej, która była odpowiedzialna za opracowanie korekty granicy na odcinku polsko-słowackim^[1].

Był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona, Ewa, zginęła w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Z drugą, nauczycielką Julią z d. Meus, miał dwóch synów – Marka i Andrzeja. Pierwszy został etnografem, a drugi – ekonomistą^[2].

Marian Gotkiewicz zmarł 11 września 1972 r. i pochowany został na Cmentarzu Rakowickim^[1].

Praca zawodowa

W 1920 r. podjął pracę nauczyciela w Podsarniu, a następnie w Głodówce na Orawie. Po studiach kontynuował pracę pedagogiczną jako nauczyciel szkół średnich, a od 1937 r. – jako inspektor przedmiotowy^[1].

W latach 30. podjął badania wśród polskich górali w okolicach Czadcy na Słowacji. Podczas badania ich wędrówek, poznał skupiska tej grupy etnicznej na rumuńskiej Bukowinie^[2].

W czasie okupacji uczestniczył w tajnym nauczaniu. Po II wojnie światowej uczył w liceum i studium nauczycielskim, a w latach 1950–1961 pracował jako wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej oraz Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie^[1].

Był członkiem PTTK i Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także posiadaczem Medalu im. Aleksandra Janowskiego.

W 1968 r. został członkiem Komisji Nauk Geograficznych oddziału PAN w Krakowie^[1].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[1]
Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)^[4]

Publikacje

Dorobek autorski Mariana Gotkiewicza obejmuje ponad 200 pozycji o charakterze naukowym i popularnonaukowym, których tytuły odzwierciedlają jego szerokie zainteresowania badawcze, obejmujące geologię, geografię fizyczną i historyczną, ochronę przyrody, problemy osadnicze, demograficzne i narodowościowo-wyznaniowe, a także kulturę ludową i folklor^[2].

Wybrane publikacje^[3]:

Gdy Tatry „Dunaj” oblewał dokoła („Wierchy” 1951).
Z biegiem Orawicy i Orawy („Wierchy” 1962).
Atlas geograficzny dla szkół powszechnych i I kl. gimnazjum, 1945. (skrypt łącznie z S Milatową).
O Polakach w okręgu Czadeckim, 1938. „Wiadomości geograficzne”. T. XII, z. 4, 1938. Czas. geogr.
Z biegiem Orawicy i Orawy, 1962. „Wierchy”, s. 159–171.
Migracje ludności polskiej na południową stronę Karpat,1962. „Rocznik naukowo-dydaktyczny”. WSP, Kraków z.10.
Od Dunaju po Tatry, 1937. Słowacja i Słowacy, praca zbiorowa pod red. Wł. Semkowicza T. I. Kraj i ludzie, Kraków.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 134.
↑ ^a ^b ^c ^d Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 135.
↑ ^a ^b TadeuszT. Gaweł TadeuszT., Dr Marian Gotkiewicz – nauczyciel i badacz, „Rocznik naukowo-dydaktyczny. Prace Geograficzne”, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1974, ISSN 0209-1453 [dostęp 2019-06-25] (pol.).
↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 340 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.

Bibliografia

EwaE. Bednarska-Gryniewicz EwaE., AnnaA. Kowalska-Lewicka AnnaA., AnnaA. Spiss AnnaA., Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN, Oddział Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, 2002, ISBN 978-83-87623-65-4, OCLC 55860393 [dostęp 2019-06-25] .

[CITEREFBednarska-GryniewiczKowalska-LewickaSpiss2002134-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 134.

[CITEREFBednarska-GryniewiczKowalska-LewickaSpiss2002135-2] Bednarska-Gryniewicz, Kowalska-Lewicka i Spiss 2002 ↓, s. 135.

[:0-3] TadeuszT. Gaweł TadeuszT., Dr Marian Gotkiewicz – nauczyciel i badacz, „Rocznik naukowo-dydaktyczny. Prace Geograficzne”, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1974, ISSN 0209-1453 [dostęp 2019-06-25] (pol.).

[4] M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 340 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.

[1]

[2]

[3]

[4]