Maria Hiszpańska-Neumann

Maria Hiszpańska-Neumann
Imię i nazwisko	Maria Zofia Janina Hiszpańska-Neumann
Data i miejsce urodzenia	28 października 1917 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1980 ; Warszawa
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	grafika, malarstwo, rysunek
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Maria Zofia Janina Hiszpańska-Neumann (ur. 28 października 1917 w Warszawie, zm. 12 stycznia 1980 tamże) – polska artystka zajmująca się grafiką i malarstwem, a także ilustratorka książek; członkini Związku Polskich Artystów Plastyków.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Stanisława Feliksa Hiszpańskiego, znanego warszawskiego mistrza szewskiego, i Zofii Janiny z domu Kraków. Była najmłodszym dzieckiem; miała jeszcze dwóch starszych braci: Zdzisława i Stanisława, który również został artystą^[1]. Ukończyła Gimnazjum Popielewskiej-Roszkowskiej w 1935 roku, po czym rozpoczęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u profesorów Karola Tichego, E. Czerwińskiego, Stanisława Ostoi-Chrostowskiego i Wacława Waśkowskiego. W 1939 roku ukończyła studia, jednak do wybuchu wojny już nie zdążyła zrobić dyplomu.

Ojciec Marii Hiszpańskiej zginął podczas bombardowania 25 września 1939 roku. Podczas okupacji niemieckiej działała w Związku Walki Zbrojnej. 19 czerwca 1941 roku została aresztowana wraz z rodziną profesora Józefa Jana Siemieńskiego i uwięziona w Radomiu, potem w Pińczowie. 10 kwietnia 1942 roku wywieziona do obozu Ravensbrück, gdzie otrzymała numer 10219. Podczas pobytu w obozie wykonała wiele rysunków. Pracowała przymusowo w zakładach zbrojeniowych w Neubrandenburgu, w kwietniu 1945 roku uciekła podczas ewakuacji i doczekała w lesie wyzwolenia.

Latem 1945 roku powróciła do Warszawy. Zajęła się głównie grafiką książkową. Stworzyła wiele drzeworytów, głównie w technice sztorcowej. Współpracowała z wydawnictwem „Wiedza”, potem „Książka i Wiedza”. W latach pięćdziesiątych XX wieku współpracowała z „Tygodnikiem Powszechnym”. Stworzyła wiele rysunków poświęconych życiu w obozach koncentracyjnych, z których część znalazła się w zbiorach muzeum w Ravensbrück.

W latach 1954–1955 wyjeżdżała do Bułgarii. Z wykonanych tam szkiców powstał album drzeworytów „Tyrnowo”.

W roku 1960 w związku z wystawą indywidualna przebywała przez kilka miesięcy w Egipcie. Ponieważ w latach 60. brak było zainteresowania współpracą z Marią Hiszpańską-Neumann ze strony wydawnictw polskich, zdecydowała się na współpracę z wydawnictwami w NRD. Wydanie „Tristana i Izoldy” Gottfrieda von Strassburg w języku niemieckim z ilustracjami Hiszpańskiej zostało uznane w 1961 za najpiękniejszą książkę roku.

Począwszy od roku 1965 zajęła się malarstwem ściennym, zwłaszcza w obiektach sakralnych. Współpracowała z architektem Władysławem Pieńkowskim.

Prace swoje sygnowała rysunkiem myszki – symbol pochodzi od jej pseudonimu „Mysz”.

Zmarła w Warszawie, pochowana na służewskim cmentarzu przy ul. Wałbrzyskiej.

W 2019 roku ukazała się biografia artystki autorstwa Marii Czarneckiej i Ewy Kiedio pod tytułem Zostały mi słowa miłości. Maria Hiszpańska-Neumann: życia i twórczość^[1].

Twórczość

Ilustracje

Federico Garcia Lorca: Wiersze i dramaty, przekład Zofii Szleyen, ilustracje Marii Hiszpańskiej, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
Jakub z Voragine: Złota legenda, przekład Janiny Pleziowej, ilustracje Marii Hiszpańskiej-Neumann. PAX, Warszawa 1955.
François Villon: Wielki testament, przekład Tadeusz Boy-Żeleński, ilustr. Maria Hiszpańska-Neumann, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982, ISBN 83-06-00707-7.
Gottfried von Strassburg: Tristan und Isolde, Aus dem Mittelhochdeutschen übertragen und erläutert von Günter Kramer, mit 20 Holzschnitten von Maria Hiszpanska-Neumann, Verlag der Nation, Berlin (NRD) 1966.

Obiekty sakralne

Malarstwo we wnętrzu kaplicy ojców Franciszkanów „Wieczernik” w Warszawie – Kaplica M. B. Anielskiej (1966–1969), we współpracy z arch. Władysławem Pieńkowskim; kaplica zlikwidowana w lutym 2010 roku
Fryz „Pochód więźniów” we wnętrzu kaplicy „Oświęcimskiej” w kościele św. Józefa w Tarnowie (1967), we współpracy z arch. Władysławem Pieńkowskim
Malowany krucyfiks w kościele księży Orionistów w Parafii Opatrzności Bożej w Kaliszu, we współpracy z arch. Władysławem Pieńkowskim
Ołtarz Świętych Polskich w kościele św. Klemensa Hofbauera w Warszawie (1968)
Droga Krzyżowa i mozaika w głównej kaplicy kościoła św. Stanisława Kostki w Tarnowie (1976)^[2]
Droga Krzyżowa w dolnym kościele (1975) oraz mozaika w kaplicy św. Józefa (1977) w kościele św. Michała Archanioła w Warszawie
Wnętrze kaplicy w Hübingen (1978)

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[3]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[4]

Przypisy

↑ ^a ^b MariaM. Czarnecka MariaM., EwaE. Kiedio EwaE., Zostały mi słowa miłości. Maria Hiszpańska-Neumann: życie i twórczość, Warszawa: Więź, 2019, ISBN 978-83-65424-62-4 .
↑ Szlak ceramiczny regionu tarnowskiego [online], Tarnów [dostęp 2024-07-16] (pol.).
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Hiszpańska-Neuman Maria.

Bibliografia

Życiorys Marii Hiszpańskiej-Neumann

Linki zewnętrzne

Biografia i prace Marii Hiszpańskiej-Neumann

[:0-1] MariaM. Czarnecka MariaM., EwaE. Kiedio EwaE., Zostały mi słowa miłości. Maria Hiszpańska-Neumann: życie i twórczość, Warszawa: Więź, 2019, ISBN 978-83-65424-62-4 .

[2] Szlak ceramiczny regionu tarnowskiego [online], Tarnów [dostęp 2024-07-16] (pol.).

[3] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[4] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Hiszpańska-Neuman Maria.

[1]

[2]

[3]

[4]