Twardzioszek obrożowy

Twardzioszek obrożowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	twardzioszkowate
Rodzaj	twardzioszek
Gatunek	twardzioszek obrożowy
	Nazwa systematyczna
	Marasmius rotula (Scop.) Fr.; Epicr. syst. mycol.: 385 (Uppsala, 1838)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Twardzioszek obrożowy (Marasmius rotula (Scop.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny twardzioszkowatych (Marasmiaceae). Gatunek typowy rodzaju Marasmius^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Marasmius, Marasmiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Giovanni Antonio Scopoli, nadając mu nazwę Agaricus rotula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Marasmius^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Agaricus rotula Scop. 1772
Agaricus rotula var. rotula Scop. 1772
Androsaceus rotula (Scop.) Pat. 1887
Chamaeceras rotula (Scop.) Kuntze 1898
Merulius collariatus With. 1796
Micromphale collariatum (With.) Gray 1821

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako twardzioszek okrągły, i bedłka szpilkowa^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 6–15 mm, kształt półkulisty i głęboko karbowany, wskutek czego podobny jest do foremki do ciasta. Powierzchnia naga o barwie białawej, na środku z ochrowobrązowym wgłębieniem^[4]

Blaszki

Białawe, mają regularną tramę, są bardzo szeroko rozstawione. Przy trzonie zrastają się tworząc wokół niego kołnierzyk^[5].

Trzon

Lśniący, nitkowaty o czerwonobrązowej barwie (przy kapeluszu jaśniejszy, przy podstawie czarniawy)^[4].

Miąższ

Bardzo cienki, bez zapachu i smaku^[6].

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych, drobnych gatunków twardzioszków żyjących na liściach i resztkach drzewnych. Twardzioszka obrożowego dość łatwo można rozpoznać po charakterystycznym kołnierzyku (“obroży”) jaką tworzą jego blaszki wokół trzonu. Podobne są:

twardzioszek liściolubny (Marasmius epiphyllus). Wyrasta na liściach i ma kapelusz mlecznobiały, bardziej rozpostarty. Starsze kapelusze są pomarszczone. Łatwo odróżnić go po blaszkach, które są bardzo wąskie, niemal żyłkowate^[7]
twardzioszek osikowy (Marasmius tremulae). Bardzo drobny, wyrasta na liściach osiki. Ma inne cechy mikroskopowe (m.in. podstawki dwuzarodnikowe a zarodniki walcowate)^[7]
twardzioszek nalistny (Marasmius bulliardii). Ma barwę beżową lub ochrową, kapelusz półkolisty^[7].
twardzioszek bukowy (Marasmius setaceus). Rośnie na liściach, jest mniejszy, kapelusz w środku ma często żółtawy i różni się cechami mikroskopowymi^[8].

Występowanie i siedlisko

Jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie i Ameryce Północnej. Znane są także jego stanowiska w Ameryce Południowej, Środkowej i w Korei^[9]. W Europie Środkowej bardzo pospolity^[6]. W Polsce również bardzo pospolity^[4].

Saprotrof. Występuje na liściach i gałązkach drzew liściastych, czasami również na szczątkach roślinnych częściowo zagrzebanych. Owocniki wytwarza od maja do października, w kępkach lub gromadnie^[5]^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-12] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 430, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d MarekM. Snowarski MarekM., Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, 134isbn = 978-83-7073-776-4 .
↑ ^a ^b Ewald Gerhardt tytuł=Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, {{{tytuł}}}, Warszawa 2006, s. 194, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ ^a ^b AndreasA. Gminder AndreasA., Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, 150, 152isbn = 978-83-258-0588-3 .
↑ ^a ^b ^c Na grzyby [online] [dostęp 2015-12-08] .
↑ A Monograph of Marasmius, Collybia and related genera in Europe. Part 1: Marasmius, Setulipes, Marasmiellus, [w:] V.V. Antonin V.V., M.E. Noordeloos M.E. 1993, Libri Botanici, t. 8, IHW – Verlag, 1993 .
↑ Discover Life [online] [dostęp 2015-12-05] (ang.).

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-12] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 430, ISBN 83-89648-09-1 .

[snow-4] MarekM. Snowarski MarekM., Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, 134isbn = 978-83-7073-776-4 .

[ger-5] Ewald Gerhardt tytuł=Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, {{{tytuł}}}, Warszawa 2006, s. 194, ISBN 83-7404-513-2 .

[gmin-6] AndreasA. Gminder AndreasA., Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, 150, 152isbn = 978-83-258-0588-3 .

[atlas-7] Na grzyby [online] [dostęp 2015-12-08] .

[an-8] A Monograph of Marasmius, Collybia and related genera in Europe. Part 1: Marasmius, Setulipes, Marasmiellus, [w:] V.V. Antonin V.V., M.E. Noordeloos M.E. 1993, Libri Botanici, t. 8, IHW – Verlag, 1993 .

[disc-9] Discover Life [online] [dostęp 2015-12-05] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]