Mała Wieś (gmina)

Mała Wieś
	gmina wiejska
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	płocki
TERC	1419082
Wójt	Albin Krzysztof Dynarek
Powierzchnia	108,91 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 6166
• gęstość	56,7 os./km²
Nr kierunkowy	24
Tablice rejestracyjne	WPL
	Adres urzędu:ul. Kochanowskiego 1; 09-460 Mała Wieś
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	24
Liczba miejscowości	29
	Położenie na mapie powiatu;
	52°27′19″N 20°06′16″E/52,455278 20,104444
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Mała Wieś (do 1948 gmina Święcice^[4]) – gmina wiejska w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim. W latach 1975–1998 gmina należała administracyjnie do województwa płockiego.

Siedziba gminy to Mała Wieś.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[5] gminę zamieszkiwało 5968 osób.

Etymologia nazwy

Mała Wieś po raz pierwszy została wymieniona w dokumentach w 1435 roku. Była to wzmianka o części Niździna (Nyeszdzino Malowyeskye). Z biegiem lat zmieniały się nazwy wsi na:

Nyeszdzino Minor
Nyeszdzino alias Malavyesh
Malavyesz
Parva Villa Nyeszdzino

Na początkach ubiegłego stulecia pojawiała się łączna pisownia nazwy tej miejscowości - Maławieś.

Historia

Wsie gminy, położone niedaleko Płocka ściśle związane były z historią Polski. Dzieliły one losy całego Mazowsza. Przykładem burzliwych dziejów jest zdobycie i spalenie grodu w Orszymowie przez wojska księcia litewskiego Trojnata w 1258 r. Pod koniec średniowiecza tereny te wróciły do Korony Polskiej jako część Ziemi Wyszogrodzkiej. Wioski często zmieniały właścicieli, gdyż je dziedziczono, dzielono lub sprzedawano. Były one własnością króla, biskupów, a szczególnie drobnej szlachty.

W 1793 roku okolice Małej Wsi zostały przejęte na kilka lat przez Prusy. Po kongresie wiedeńskim trafiły one pod zabór rosyjski i trwało to do I wojny światowej. Na przełomie XIX i XX wieku okoliczne wioski należały do powiatu płockiego guberni płockiej. Większość wchodziła w skład gminy Święcice.

Lata 60. XIX wieku przyniosły chłopom własność ziemi. W następnych dziesięcioleciach łączono tradycyjny tryb życia na wsi z uprzemysłowieniem. W 1898 roku na granicy Niździna i Małej Wsi powstała cukrownia wzniesiona przez Stanisława Sonnenberga. Zakład zatrudniał sporą liczbę pracowników. Większość z nich przeprowadziła się do przyfabrycznej osady. Taki wzrost ludności spowodował, że w 1948 roku Mała Wieś stała się siedzibą gminy. Cukrownię zniszczono zarówno w czasie I, jak i II wojny światowej. Konieczna stała się jej odbudowa.

Mała Wieś to gniazdo rodzinne Małowieskich herbu Gozdawa. Później, w XVIII w. stała się własnością najznakomitszego rodu Ziemi Wyszogrodzkiej - Nakwaskich, z którego wywodzili się m.in. Klemens Nakwaski (1720-1801) - podkomorzy wyszogrodzki i Franciszek Salezy Nakwaski - prefekt departamentu stołecznego Księstwa Warszawskiego, a później senator i wojewoda Królestwa Polskiego. Mała Wieś była posiadłością Nakwaskich przez większość XIX w.; około 1870 majątek trafił w ręce Aleksandra Przeździeckiego, a następnie Lucyny i Wojciecha Białosukniów. W dwudziestoleciu międzywojennym należała do Zygmunta Kittla. Po II wojnie światowej, w okresie wprowadzania komunizmu, w 1948 roku we wsi Gałki rozbity został jeden z ostatnich oddziałów partyzanckich Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Dowodził nim Wiktor Stryjewski, pseudonim „Cacko”

Według danych z 31 grudnia 2016^[6] gminę zamieszkiwało 6096 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Mała Wieś ma obszar 108,91 km², w tym:

użytki rolne: 74%
użytki leśne: 16%

Gmina stanowi 6,05% powierzchni powiatu.

Demografia

Ludność poszczególnych wsi^[8]

Stan na dzień 31 marca 2010:

Brody Duże - 202
Chylin - 358
Kupise - 53
Podgórze - 177
Podgórze-Parcele - 157
Zakrzewo Kościelne - 328
Nowe Gałki - 206
Stare Gałki - 177
Brody Małe - 83
Przykory - 21
Węgrzynowo - 314
Mała Wieś -1 351
Niździn - 241
Perki - 147
Kiełtyki - 135
Ściborowo - 22
Wilkanowo - 231
Borzeń - 155
Lasocin - 196
Nowe Arciszewo - 56
Orszymowo - 326
Stare Arciszewo - 82
Nowe Święcice - 134
Stare Święcice - 189
Główczyn - 168
Murkowo - 60
Liwin - 74
Rąkcice - 41
Dzierżanowo - 185
Dzierżanowo-Osada - 159
Nakwasin - 258

Ogółem - 6286

Wiek

Średni wiek mieszkańca Gminy Mała Wieś to 39,5 lat.

Piramida wieku mieszkańców gminy Mała Wieś w 2014 roku^[1].

Sołectwa

Borzeń, Brody Duże, Chylin, Dzierżanowo, Główczyn, Kiełtyki, Lasocin, Liwin, Mała Wieś, Nakwasin, Niździn, Nowe Arciszewo, Nowe Gałki, Nowe Święcice, Orszymowo, Perki, Podgórze, Podgórze-Parcele, Stare Arciszewo, Stare Gałki, Stare Święcice, Węgrzynowo, Wilkanowo, Zakrzewo Kościelne^[2]

Sąsiednie gminy

Bodzanów, Bulkowo, Iłów, Naruszewo, Słubice, Wyszogród

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Mała Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Gmina Mała Wieś. Sołtys i rada sołecka. malawies.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. [dostęp 30-10-2017]
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Warszawie
↑ Dz.U. z 1948 r. nr 37, poz. 270
↑ Gmina Mała Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-29] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Jadwiga Nowatkiewicz: Portał Mała Wieś-Ludność. Portal Mała Wieś. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-01)]. (pol.).

[populacja2016-1] Gmina Mała Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[soł-2] Gmina Mała Wieś. Sołtys i rada sołecka. malawies.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. [dostęp 30-10-2017]

[us-3] Urząd Statystyczny w Warszawie

[4] Dz.U. z 1948 r. nr 37, poz. 270

[5] Gmina Mała Wieś w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-29] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[6] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[8] Jadwiga Nowatkiewicz: Portał Mała Wieś-Ludność. Portal Mała Wieś. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-01)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Wsie	Borzeń Brody Duże Brody Małe Chylin Dzierżanowo Dzierżanowo-Osada Główczyn Kiełtyki Kupise Lasocin Liwin Mała Wieś Murkowo Nakwasin Niździn Nowe Arciszewo Nowe Gałki Nowe Święcice Orszymowo Perki Podgórze Podgórze-Parcele Rąkcice Stare Arciszewo Stare Gałki Stare Święcice Ściborowo Węgrzynowo Wilkanowo Zakrzewo Kościelne
Osady	Przykory
Integralne części wsi	Duplice Holendry Mała Wieś-Cukrownia Nowy Chylin Parcele Stary Chylin Wójtostwo Zakrzewo-Błota Zakrzewo-Góry Złodziejówka

Miasta	Bodzanów Drobin Gąbin Wyszogród
Gminy miejsko-wiejskie	Bodzanów Drobin Gąbin Wyszogród
Gminy wiejskie	Bielsk Brudzeń Duży Bulkowo Łąck Mała Wieś Nowy Duninów Radzanowo Słubice Słupno Stara Biała Staroźreby

Przynależność wojewódzka	gubernia płocka (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Bielsk (do 1870) Bodzanów (do 1870) Drobin (do 1870) Płock (do 1948 →) Wyszogród
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Biała (1931–54) Bielino (do 1954) Bielsk (od 1948) Bodzanów (od 1946) Borowiczki (od 1973) Boryszewo (do 1877) Brudzeń (Duży) (← od 19??) Brwilno (do 1931) Bulkowo (od 1973) Ciołkowo (do 1877) Drobin Góra (do 1914?) Kleniewo (do 1948) Lelice (do 1954) Łubki (do 1954) Majki (←1867–1954) Mała Wieś (od 1948) Mąkolin (do 1946) Miszewo Murowane (1925–1954) Radzanowo (od 1973) Ramutówko (do 1925) Rębowo (do 1954) Rogozino (1877–1954) Sikorz (do 18??) Stara Biała (od 1973) Staroźreby Święcice (do 1948) Wyszogród (od 1973) Zągoty (do 1954)
Gromady (1954–72)	Biała Stara / Stara Biała (1954–72) Bielsk (1954–72) Biskupice (1954–59) Blichowo (1954–72) Bodzanów (1954–72) Bonisław (1954–58) Borowiczki (1954–72) Bromierz Nowy (1954–59) Brudzeń Duży (1954–72) Bulkowo (1954–72) Ciachcin (1954–61) Cieśle (1954–61) Ciółkowo (1954–59) Daniszewo (1961) Dobrosielice (1954–59) Drobin (1954–72) Dzierżanowo (1954–58) Główczyn (1959–72) Góra (1954–72) Kobylniki (1954–58) Lelice (1954–61 →) Łęg-Probostwo (1954–72) Łubki (1954–61) Łukoszyn (1954–59) Mała Wieś (1954–72) Maszewo Duże (1954–61) Mirosław (1954–59) Miszewko (1954–59) Miszewo Murowane (1954–72) Orszymowo (1954–58) Piączyn (1954–61) Pilichówko (1954–60) Podgórze (1959–68) Proboszczewice Nowe (1954–61) Radzanowo (1954–72) Rembielin (1954–72) Rębowo (1954–68) Rogotwórsk (1954–59) Rogozino (1954–72) Siecień (1954–72) Sikórz (1954–61) Słupia (1954–61 →) Słupno (1954–59) Staroźreby (1954–72) Starzyno (1954–58) Śmiłowo (1954–59) Święcice Nowe (1954–61) Święcieniec (1954–59) Trzepowo Nowe (1954–61) Turza Mała (1954–58) Wyszogród (1969–72) Zagroba (1954–68) Zągoty (1954–72) Zdziar Wielki (1954–59)