Málinec
 Kościół Ewangelicki w Málincu | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Igor Čepko[1] | ||
| Powierzchnia |
50,00[2] km² | ||
| Wysokość |
290 m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
047 | ||
| Kod pocztowy |
985 26 | ||
| Tablice rejestracyjne |
PT | ||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |||
| 48°29′50″N 19°40′50″E/48,497222 19,680556 | |||
| Strona internetowa | |||
Málinec – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Poltár.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Leży u południowych podnóży Rudaw Weporskich, w górnej części doliny Ipoli. Centrum wsi leży na wysokości 290 m n.p.m., lecz otaczające ją grzbiety sięgają 400–500 m wyżej. Najwyższym punktem jest szczyt Bykovo (1110 m n.p.m.), usytuowany na prawym brzegu Ipoli, ok. 9 km na północ od centrum wsi.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1514[5]. Należała do feudalnego „państwa” z siedzibą na zamku Divín. Była bardzo rozległą wsią: jej obszar wynosił pierwotnie ok. 96 km². Poza samym „centrum” wsi obejmowała 16 osad i przysiółków (miejsc. „łazów”), rozrzuconych w górze doliny i po otaczających ją stokach. Mieszkańcy zajmowali się hodowlą i pracą w lasach, ale także wydobyciem rud żelaza czy kamienia budowlanego. W XIX w. rozwinął się drobny przemysł: działała niewielka huta żelaza, huta szkła (od 1852 r.), warzelnia potażu, papiernia.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwały 1524 osoby, w tym 778 kobiet i 746 mężczyzn[6].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[7]:
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[7]:
- Katolicy rzymscy – 32,38%
- Grekokatolicy – 0,14%
- Ewangelicy – 51,33%
- Prawosławni – 0,14%
- Ateiści – 13,96%
- Przedstawiciele innych wyznań – 0,21%
- Nie podano – 1,78%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Inne
[edytuj | edytuj kod]Na terenie katastralnym Málinca znajduje się zbiornik wodny Málinec, utworzony przez przegrodzenie Ipoli zaporą wodną ok. 2,5 km powyżej centrum wsi.
Na lewym brzegu doliny Ipoli (dziś nad wschodnim brzegiem zbiornika zaporowego, poniżej nowej drogi) źródło mineralne "Šťavica" - naturalna szczawa żelazista. Jego lecznicze właściwości były znane już w XIX w. Przyjeżdżali korzystać z niego goście m.in. z Łuczeńca, Rymawskiej Soboty, a nawet z Budapesztu. Obecnie obudowane, z ogólnodostępnym ujęciem.
Obiekty zabytkowe
[edytuj | edytuj kod]
- Dzwonnica wiejska późnobarokowa z 1763 r., murowana z drewnianym pięterkiem, nakrytym wysokim dachem wieżowym. Restaurowana w latach 1924 i 2004.[8]
- Kościół ewangelicki tzw. tolerancyjny, klasycystyczny z 1795 r. z dzwonnicą dobudowaną w 1820 r. Murowany, jednonawowy, z koliście zamkniętym prezbiterium. Ołtarz, ambona i kamienna chrzcielnica z 1820 r., klasycystyczne.[9]
- Chałupa drewniana, zrębowa, z połowy XIX w. Rekonstruowany w 2006 r. Obecnie muzeum wiejskie.[8]
- Kapliczka w osiedlu Dobrý Potok (dawniej Ipeľský Potok) - murowana z 1932 r. z drewnianą wieżyczką. Gruntownie remontowana w roku 1975.[8]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 50,00S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ a b c Wg strony wsi Málinec [1]
- ↑ Wg strony "Pamiatky na Slovensku" [2]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005,ISBN 80-8042-377-6;
