Strzępkoząb bzowy
-hms_(1).jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępkoząb bzowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Lyomyces sambuci (Pers.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 37: 153 (1882) | |
.jpg)
Strzępkoząb bzowy (Lyomyces sambuci (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny powłocznikowatych (Corticiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lyomyces, Corticiaceae, Corticiales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Corticium sambuci. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1882 r. Petter Adolf Karsten[1].
Ma 28 synonimów. Niektóre z nich:
- Corticium hariotii Bres. 1920
- Grandinia sambuci (Pers.) Jülich 1983
- Hyphoderma sambuci (Pers.) Jülich 1974
- Hyphodontia hariotii (Bres.) Parmasto 1968
- Hyphodontia sambuci (Pers.) J. Erikss. 1958
- Rogersella sambuci (Pers.) Liberta & A.J. Navas 1978
- Xylodon sambuci (Pers.) Ţura, Zmitr. 2011[2].
Nazwy polskie: nalotek późny (Franciszek Błoński 1896), powłocznik bzowy (Maciej Orłoś 1951), strzępkoskórka bzowa (Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda 1985), strzępnik bzowy (B. Gumińska, W. Wojewoda 1985), strzępkoząb bzowy (W. Wojewoda 1973)[3]. Wszystkie polskie nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Rozpostarty, dość gruby, początkowo o gładkiej powierzchni, potem pokrytej nierównomiernie rozłożonymi brodawkami. Kolor białawy. Brzeg rzadszy[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Wszystkie strzępki ze sprzążkami, cyjanofilne. Strzępki subikulum dość grube do grubościennych (do 0,8 µm), słabo rozgałęzione, o średnicy 2–2,5(–3) µm. Strzępki tramy przeważnie cienkościenne, silnie inkrustowane kryształkami, bogato rozgałęzione, o średnicy 2,5–3 µm. Strzępki subhymenium silnie rozgałęzione, cienkościenne, o średnicy (2,5–)3 (–3,5) µm. Występują dwa rodzaje cystyd: główkowate cystydy stożkowe, pospolite, wyrastające do 30 µm ponad hymenium (18–)25– 40 × (3,5–)5–6(–6,5) µm oraz rzadsze cystydy szydłowate (14–)20–45(–50) × 3,5–4 µm. Podstawki ze sprzążkami bazalnymi, bardzo cienkościenne, cylindryczne, czasem zwężone na końcu, 17–23 × 4–4,5 µm, z czterema, czasem 3 lub 5 sterygmami o długości µm. Zarodniki elipsoidalne lub szeroko elipsoidalne, 5,0 × 3,9 µm, Q = 1,3, z jedną gutulą, dość grube lub grubościenne, cyjanofilne, nieamyloidalne, niedekstrynoidalne[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje na wielu wyspach i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W Europie występuje na całym obszarze z wyjątkiem południowo-wschodniej części[5]. W Polsce jest pospolity[3].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący w lasach, parkach, ogrodach, przy drogach na martwych gałęziach drzew i krzewów liściastych, rzadziej iglastych: klon jawor, kasztanowiec zwyczajny, żylistek szorstki, jesion wyniosły, jaśminowiec, jodła pospolita, topola osika, robinia, lilak, lipa, wiąz. Najczęściej jednak spotykany jest na martwych, a czasami żywych gałęziach bzu czarnego. Owocniki rozwijają się przez cały rok[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-13].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Heikki Kotiranta, Reima Saarenoksa, Three new species of Hyphodontia (Corticiaceae), „Annales Botanici Fennici” (37 (4)), styczeń 2001 [dostęp 2022-04-03].
- ↑ Miejsca występowania Xylodon sambuci na świecie (mapa) [online] [dostęp 2022-04-03].