Lotnisko Opole-Polska Nowa Wieś
50°38′00″N 17°46′54″E/50,633333 17,781667 Drewniany hangar – obecnie należy do Aeroklubu Opolskiego | |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Miejscowość | |||||||
| Typ |
sportowe | ||||||
| Właściciel |
Aeroklub Opolski | ||||||
| Data otwarcia |
1937 | ||||||
| Kod IATA |
QPM | ||||||
| Kod ICAO |
EPOP | ||||||
| Strefa czasowa |
UTC 1 | ||||||
| Wysokość |
188 m n.p.m. | ||||||
| Drogi startowe | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||||
Położenie na mapie powiatu opolskiego  | |||||||
Położenie na mapie gminy Komprachcice  | |||||||
| 50°38′00″N 17°46′54″E/50,633333 17,781667
| |||||||
Lotnisko Opole-Polska Nowa Wieś (kod IATA: QPM, kod ICAO: EPOP) – lotnisko sportowe Aeroklubu Opolskiego imienia Lotników Powstania Warszawskiego z polem wzlotów o nawierzchni naturalnej. Od 1971 figuruje w ewidencji lotnisk Urzędu Lotnictwa Cywilnego poz. 31 (nr rejestracyjny 34)[1]. Zlokalizowane jest w Polskiej Nowej Wsi, w odległości 15 km od centrum Opola, na terenie gminy Komprachcice.
Dane lotniska
[edytuj | edytuj kod]Lotnisko użytku wyłącznego[1]. Operacje lotnicze wyłącznie za pisemną zgodą Zarządzającego[2].
- Lotnisko: Polska Nowa Wieś k/Opola – EPOP
- Lokalizacja (WGS–84):
- Częstotliwość lotniska: 122.360 MHz – Opole Radio
- Elewacja pasa startowego: 188 m / 617 ft n.p.m.
- Lotnisko posiada trzy trawiaste drogi startowe w ramach pola wzlotów:
- centralną na kierunku 07/25 o wymiarach 750 × 100 m
- dwie równoległe do siebie, wytyczone na lewo i prawo od centralnej:
- na kierunku 13L/31R o wymiarach 650 × 100 m
- na kierunku 13R/31L o wymiarach 650 × 100 m
- Nośność nawierzchni darniowej (MTOW): 5700 kg
- Czynne okresowo, od wiosny do jesieni w godzinach od poniedziałku do piątku 08.00–16.00 LMT, w soboty i w niedziele oraz w dni wolne od pracy.
- Źródło:[3].
Na terenie lotniska znajduje się hangar i budynek biurowy aeroklubu. Lotnisko sąsiaduje z jednostką wojskową 5362. Lotnisko ma połączenie z Opolem miejską linią autobusową nr 8 (przystanek około 1 km od lotniska).
Leśna Baza Lotnicza
[edytuj | edytuj kod]
Na terenie lotniska stacjonuje Leśna Baza Lotnicza Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Regularnie stacjonują: 1 samolot PZL M18 Dromader i 1 śmigłowiec Mi-2[4].
Śmigłowcowa Baza LPR
[edytuj | edytuj kod].jpg)
30 listopada 2016 roku o godzinie 10:00 odbyło się uroczyste otwarcie nowej bazy Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego w której rozpoczął się stały dyżur załogi na lotnisku w Polskiej Nowej Wsi. Baza w Opolu stała się 21. stałą bazą Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego (HEMS) i czwartą otwartą w miesiącu listopadzie 2016 roku[5]. Załogi dyżurują codziennie od wschodu do zachodu słońca (jednak nie wcześniej niż od godziny 7 i nie dłużej niż do godziny 20) (VFR dzień). Skład załogi śmigłowca ratunkowego to pilot, ratownik medyczny/pielęgniarz i lekarz – Ratownik 23[6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Obszar pod przyszłe lotnisko zakupiono z rąk prywatnych oraz od Nadleśnictwa Tułowice (Oberförsterei Tillowitz). Miejsce z trzech stron było otoczone lasem, a kilka stojących tam budynków mieszkalnych wykupiono, mieszkańcom natomiast wybudowano domy w innej części wsi.
Budowa lotniska rozpoczęła się w 1936. Oficjalnie miało to być jedno z wielu w tej części Śląska lotnisk sportowych (Fliegerhorst Neudorf O/S.), ale planowanych przez Naczelne Dowództwo Wehrmachtu i umiejscowianych w miejscach ważnych strategicznie. Podobne powstały m.in. w Kamieniu Śląskim (Fliegehorst Groß Stein), w Otmicach-Izbicku (Fliegerhorst Stubendorf) czy Ligocie Dolnej koło Góry św. Anny (Fliegehorst Nieder Ellguth). Dużym atutem była bliskość granicy z Polską (15–20 minut lotu), dzięki czemu mogło być wykorzystywane nie tylko do szkolenia pilotów i jako baza zaopatrzeniowa, ale również w akcjach zbrojnych.
Podczas budowy do niezbędnych prac zatrudniano miejscowych chłopów. Pole startowe miało powierzchnię 800 na 750 metrów, powstało wiele drewnianych baraków, stawianych na granitowo-ceglanych podmurówkach (w jednym znajdowało się kasyno oficerskie, w innym szpital polowy i izba chorych). Do lotniska doprowadzono nitkę kolejową, która łączyła się z linią Opole-Nysa. Na obrzeżach powstały 23 bunkry-magazyny (Munitionslager) na amunicję oraz bomby lotnicze. Następnie wybudowano trzy hangary tunelowe stalowe i jeden drewniany, liczne pomieszczenia zaopatrzeniowe, zbiorniki na materiały płynne oraz duże zaplecze gospodarczo-kwaterunkowe. Z założenia lotnisko miało być samowystarczalne.
Uroczystego otwarcia dokonano w roku 1937. W 1939 do Fliegerhorst Neudorf O/S. przeniesiono tzw. „sportową Grupę Lotniczą” (Lutfsportgruppe) z lotniska Jeżów Sudecki (Grunau) ze słynną pilotką doświadczalną Hanną Reitsch w składzie. W trakcie kampanii wrześniowej z lotniska startowały samoloty i bombowce, a lotnisko odwiedził sam Adolf Hitler (10 września) oraz Hermann Göring (12 września), który przyleciał samolotem Focke-Wulf Fw 200 „Condor” o nazwie własnej Grenzmark, będącym wówczas najnowocześniejszą niemiecką maszyną używaną przez sztab wodza Rzeszy.
Przy lotnisku utworzono szkołę lotniczą (Flugschule A/B 116 Neudorf O/s.), następnie przeniesiono ją, a w jej miejsce otworzono szkołę pilotów wojskowych FFS A/B 4 (Flugzeugführerschule). Szkolenie odbywało się na samolotach jednosilnikowych. Do szkolenia na szybowcach wykorzystywano lotnisko zamiejscowe szkoły w Otmicach[7]. Zapotrzebowanie na pilotów wpływało na intensywność szkoleń i ich poziom – mieszkańcy okolicznych wsi nazywali pieszczotliwie adeptów Asphaltpiloten (asfaltowi piloci). Szkoła działała do końca 1944.
W czasie II wojny światowej do Fliegerhorst Neudorf O/S należała nieczynna od 1925 kopalnia torfu (Das Goldmoor)[8] znajdująca się około 5 km na południowy zachód od lotniska i ok. 1,3 km na północ od dzisiejszej wsi Szydłów. Obszar dawnych wybierzysk (nieużytkowanej kopalni) wykorzystywano w charakterze poligonu do treningu celności zrzucania bomb na samolotach Ju-87 oraz strzelania z broni pokładowej w lotach koszących na myśliwcach[9]. Zachował się żelbetonowy bunkier obserwacyjny, służący za schron dla żołnierzy z obsługi naziemnej poligonu, pełniących tu swoje obowiązki (obsługa radiostacji itp.). Na terenie byłego poligonu znajduje się również kapliczka upamiętniająca wypadek lotniczy. W 1944, 700 m na północ od bunkra doszło do zderzenia 2 samolotów Messerschmitt Bf 109, w której śmierć poniósł uczeń-pilot lub dwóch pilotów[10]. Obecnie fragment byłego poligonu jest rezerwatem przyrody Złote Bagna[11].
1 września 1939 o godzinie 14.15 z lotniska w Polskiej Nowej Wsi wystartowały samoloty 6. eskadry II/77 StG; z zadaniem zbombardowanie stacji kolejowej w Siemkowicach oraz szlaków kolejowych na długości od Warty aż po rozgałęzienie torów Wieluń – Szczerców. Zadanie zostało wykonane[12].
Wybrane niemieckie jednostki lotnicze stacjonujące na lotnisku Neudorf-Oppeln – lista niepełna
| od | do | oznaczenie jednostki | samoloty |
|---|---|---|---|
| wrzesień 1938 | październik 1938 | IV./KG 254 (IV. Gruppe des Kampfgeschwaders 254) | He 111, Bf-109 |
| sierpień 1939 | wrzesień 1939 | Stab, I., II./St.G. 77 (Stab, I. und II. Gruppe des Sturzkampfgeschwaders 77) | Ju 87 |
| wrzesień 1939 | wrzesień 1939 | Stab/KG 26 | He 111 |
| wrzesień 1939 | wrzesień 1939 | I./KG 53 | He 111 |
| wrzesień 1939 | wrzesień 1939 | IV./KG z.b.V. 1 [IV. Gruppe des Kampfgeschwaders zu besonderen Verwendung 1 (Transportflieger)] | b.d. |
| listopad 1939 | marzec 1940 | III./KG 55 | He 111, Bf 109 |
| grudzień 1939 | czerwiec 1941 | FFS A/B 116 (Flugzeugführerschule A/B 116) | b.d. |
| styczeń 1942 | styczeń 1942 | Werft-Kp. 32/VIII (częściowo) | b.d. |
| 18 września 1941 | 16 stycznia 1945 | FFS A/B 4 potem FFS A4 | b.d. |
| listopad 1941 | sierpień 1944 | III./NJG 3 (III. Grupe Nachtjagdgeschwader 3) | Bf-190, Ju 88, |
| luty 1943 | marzec 1944 | Platzkommando A3/VIII | b.d. |
| kwiecień 1943 | b.d. | Transport-Kolonne der Luftwaffe 29/VII | b.d. |
| maj 1943 | b.d. | Transport-Kolonne der Luftwaffe 19/XVII | b.d |
| maj 1943 | b.d. | Transport-Kolonne der Luftwaffe 22/XVII | b.d. |
| lipiec 1943 | sierpień 1943 | I./ZG 1 (I. Gruppe des Zerstörergeschwaders 1) | b.d. |
| październik 1943 | marzec 1944 | Stab, III./ZG 26 | Ar 68f, Bf 110, Ju 88C |
| listopad 1943 | kwiecień 1944 | 4.(Pz.)/SG 152 | b.d. |
| styczeń 1944 | luty 1944 | III./SG 10 (III. Gruppe des Schnellkampfgeschwaders 10) | Fw 190 |
| styczeń 1944 | styczeń 1945 | Werft-Abt. 10/VIII | b.d. |
| kwiecień 1944 | styczeń 1945 | Flughafen-Bereichs-Kommando 4/VIII | b.d. |
| czerwiec 1944 | lipiec 1944 | III./JG 1 | b.d. |
| czerwiec 1944 | lipiec 1944 | I./JG 3 | b.d. |
| lipiec 1944 | sierpień 1944 | Stab/JG 53 | Bf 109 E |
| sierpień 1944 | październik 1944 | I./JG 5 | Bf 109, Fw 190 |
| wrzesień 1944 | listopad 1944 | I./LG 1 | b.d. |
| wrzesień 1944 | wrzesień 1944 | Werft-Abt. 107/VIII | b.d. |
| październik 1944 | grudzień 1944 | Stab, II./JG 11 | b.d. |
- Źródło:[13].
W styczniu 1945 lotnisko znalazło się w zasięgu ostrzału Armii Czerwonej. Ostatnimi hitlerowskimi jednostkami, które opuściły teren 19 marca 1945 były estońskie oddziały Waffen-SS. Czerwonoarmiści zajęli je praktycznie bez walki.
Obecnie teren byłego Fliegerhorst Neudorf O/S. należy do Aeroklubu Opolskiego, ale część pozostaje w rękach wojska. Wiele budynków istnieje do dzisiaj – drewniany hangar Luftwaffe służy cywilom, pozostałe wojsku. W pobliskim lesie znajdują się ruiny innych budynków; linia kolejowa do jednostki wojskowej jest cały czas czynna.
W roku 1984 na lotnisku wydarzyła się katastrofa lotnicza, w której zginęło 12 osób.
W literaturze
[edytuj | edytuj kod]Na lotnisku Polska Nowa Wieś jest osadzona fabuła powieści Modliszka[14], a także kilku opowiadań opartych na autentycznych wydarzeniach z historii lotniska (m.in. Fliegerhorst Neudorf) autorstwa byłego członka Aeroklubu Opolskiego Aleksandra Sowy[15].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr Lotnisk Cywilnych ULC. Urząd Lotnictwa Cywilnego. [dostęp 2016-01-13]. (pol.).
- ↑ Art. 54. Lotniska użytku publicznego i użytku wyłącznego. LexLege. [dostęp 2016-01-13]. (pol.).
- ↑ Dane lotniska w Polskiej Nowej Wsi. Aeroklub Opolski. [dostęp 2016-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-20)]. (pol.).
- ↑ Opolscy strażacy dostaną wsparcie z powietrza.. Nowa Trybuna Opolska. [dostęp 2016-01-07]. (pol.).
- ↑ s k: Baza LPR w Opolu. lotniczapolska.pl, 2016-11-29. [dostęp 2016-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-01)]. (pol.).
- ↑ Otwarcie bazy HEMS w Opolu. ratownictwo.opole.pl. [dostęp 2016-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (pol.).
- ↑ Schools of the Wehrmacht: Flugzeugführerschulen A/B [online], www.axishistory.com [dostęp 2017-06-12] (ang.).
- ↑ Majówka 2022. Kwitnące ogrody, Złote Bagna, bunkry i zabytki. Kilka pomysłów na rowerowe wycieczki w długi majowy weekend. [online], opole.wyborcza.pl [dostęp 2022-09-11] (pol.).
- ↑ Przyroda – Urząd Miejski w Tułowicach [online], tulowice.pl [dostęp 2022-09-11].
- ↑ Szydłów – Kapliczka Lotników i miejsce katastrofy lotniczej z 1944 [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 2022-09-11].
- ↑ Elżbieta Woźniak, Mariusz Woźniak, Przewodnik po gminie Tulowice, Tułowice 2016: Wydawnictwo Alia-Media, s. 62.
- ↑ Janusz Wróbel (red.), Wieluń był pierwszy. Bombardowania lotnicze miast regionu łódzkiego we wrześniu 1939 r., 2009.
- ↑ Henry L. deZeng IV, Luftwaffe Airfields 1935-45, 2014 (niem.).
- ↑ Modliszka – Nie zamierzał zostać mordercą. Nie chciał być samobójcą.. Lotnicza Polska. [dostęp 2012-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (pol.).
- ↑ Powietrze jest zimne. Lotnicza Polska. [dostęp 2014-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Informacje techniczne o lotnisku EPOP (wymaga nieodpłatnej rejestracji). Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. [dostęp 2007-09-27]. (pol.).
- M. Leśniewski. Historia pewnego poligonu... „Odkrywca”. 3, 2007.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]