Przejdź do zawartości

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Iraku – lista miejsc w Iraku wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Irak 5 marca 1974 roku[2].

Obecnie (stan w 2019 roku) na liście znajduje się sześć obiektów: pięć dziedzictwa kulturowego i jeden o charakterze przyrodniczo-kulturowym, z czego trzy obiekty znajdują się również na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[2].

Na irackiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Irak zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 11 obiektów (stan w roku 2019)[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia irackie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     † zagrożone

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
1130 Aszur (Kalaat Szirkat)
Ashur (Qal'at Sherqat) 		IrqSalah ad-Din
35°27′32″N 43°15′35″E/35,458889 43,259722 		KIrqAsh
(iii)(iv) 		2003 Starożytne miasto Mezopotamii z 3000 p.n.e., pierwsza stolicy Asyrii, święte miasto Aszura z jego główną świątynią E-szara, zniszczone przez Babilończyków, odzyskało świetność w okresie partyjskim (I–II w. n.e.)[4] Od 2003 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[5], wpisane na listę z uwagi na zagrożenie związane z budową tamy i częściowym zalaniem[5]. Chociaż projekt budowy tamy został zawieszony, obiekt jest zagrożony przez brak odpowiedniej ochrony[5].
1437 Cytadela w Irbilu
Erbil Citadel 		IrqIrbil
36°11′28″N 44°00′33″E/36,191111 44,009167 		KIrqErb
(iv) 		2014 Twierdza na tellu nad miastem Irbil w Kurdystanie, przykład osmańskiej architektury XIX w.[6] Zachowały się tu ślady osadnictwa asyryjskiego[6].
277 Hatra
Hatra 		IrqNiniwa
35°35′17″N 42°43′06″E/35,588056 42,718333 		KIrqHat
(ii)(iii)(iv)(vi) 		1985 Ufortyfikowane starożytne miasto Mezopotamii, które dwukrotnie stawiło opór Rzymianom w II w. Architektura Hatry łączy w sobie elementy sztuki hellenistycznej i rzymskiej[7]. W marcu 2015, Państwo Islamskie dokonało zniszczeń Hatry[8]. Od 2015 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[9].
276 Starożytne miasto Samarra
Samarra Archaeological City 		IrqSalah ad-Din
34°20′28″N 43°49′25″E/34,341111 43,823611 		KIrqSam
(ii)(iii)(iv) 		2007 Przez ponad sto lat stolica imperium Abbasydów, centrum architektury i sztuki muzułmańskiej – z dwoma największymi wówczas meczetami świata muzułmańskiego: Wielkim Meczetem i Spiralnym Minaretem z IX w.[10] Od 2007 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu z uwagi na brak odpowiedniej ochrony w czasach konfliktu[11].
1481 Ahwar w południowym Iraku: ostoja bioróżnorodności i reliktowy krajobraz miast mezopotamskich
The Ahwar of Southern Iraq: Refuge of Biodiversity and the Relict Landscape of the Mesopotamian Cities 		IrqMajsan
31°33′44″N 47°39′28″E/31,562222 47,657778 		K, PIrqAhw
(iii)(v)(ix)(x) 		2016 Obszary bagienne w delcie Tygrysu i Eufratu w południowym Iraku (Ahwar) – kolebka cywilizacji Mezopotamii. Znajdują się tu trzy stanowiska archeologiczne: Warka (Uruk), Tall al-Mukajjar (Ur) i Abu Szahrajn (Eridu) oraz cztery obszary mokradeł[12].
278 Babilon
Babylon 		IrqBabilon
32°32′31,1″N 44°25′15,0″E/32,541969 44,420833 		KIrqAhw
(iii)(vi) 		2019 Starożytne miasto Mezopotamii, stolica Babilonii, święte miasto ze świątynią boga Marduka – E-sagila oraz zigguratem E-temenanki[13].

Obiekty na irackiej Liście Informacyjnej UNESCO

[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane na iracką Listę Informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na irackiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na irackiej Liście Informacyjnej[2];
Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
1463 Nimrud
Nimrud 		IrqNiniwa
36°21′34″N 43°09′10″E/36,386344 43,152778 		KIrqAsh
(i)(ii)(iii) 		2000 Starożytne miasto Mezopotamii, w IX i VIII w. p.n.e. stolica imperium asyryjskiego[14].
1465 Niniwa
The Ancient City of Nineveh 		IrqNiniwa
36°11′28″N 44°00′33″E/36,191111 44,009167 		KIrqErb
(i)(ii)(iii)(iv)(v)(vi) 		2000 Starożytne miasto Mezopotamii, w VIII w. p.n.e. stolica Asyrii[15].
1467 Kasr al-Uchajdir
The Fortress of Al-Ukhaidar 		IrqKarbala
32°26′26″N 43°36′08″E/32,440556 43,602222 		KIrqHat
(i)(ii) 		2000 Forteca z VIII w., przykład islamskiej architektury obronnej[16].
1468 Wasit
Wasit 		IrqWasit
32°20′19″N 45°56′01″E/32,338611 45,933611 		KIrqSam
(i)(ii)(iv) 		2000 Islamskie miasto z VII w., administracyjne centrum Iraku[17].
5497 Grób Ezechiela
The Site of Thilkifl 		IrqAn-Nadżaf
32°13′37″N 44°22′02″E/32,226944 44,367222 		KIrqAhw
(i)(ii)(iii)(iv)(v)(vi) 		2010 Grób w Al Kifl uznawany za miejsce ostatniego spoczynku proroka Dhu'l-Kifla utożsamianego ze starotestamentowym prorokiem Ezechielem; cel pielgrzymek żydów i muzułmanów[18].
5578 Wadi Al-Salam
Wadi Al-Salam Cemetery in Najaf 		IrqAn-Nadżaf
An-Nadżaf
32°00′18″N 44°18′54″E/32,005000 44,315000 		KIrqAhw
(iii)(v)(vi) 		2011 Jeden z największych cmentarzy na świecie, gdzie zmarli chowani są nieprzerwanie od 1400 lat[19].
5601 Al-Amadijja
Amedy city 		IrqDahuk
37°05′33″N 43°29′14″E/37,092500 43,487222 		K, PIrqAhw
(i)(ii)(iii)(vii)(viii) 		2011 Jedno z najstarszych miast świata, wzmiankowane w IX w. p.n.e.[20]
5880 Bagdad Rusafa
Historical Features of the Tigris River in Baghdad Rusafa, which extends from the school Al-Mustansiriya to the Abbasid Palace 		IrqBagdad
33°20′00″N 44°23′00″E/33,333333 44,383333 		KIrqAhw
(i)(ii)(iv)(vi) 		2016 Część Bagdadu położona na wschodnim brzegu Tygrysu, gdzie m.in. znajduje się uniwersytet Al-Mustansiriya założony w 1227 roku[21].
6172 Neolityczna osada Bestansur
Bestansur Neolithic settlement 		IrqAs-Sulajmanijja
35°22′36″N 45°38′44″E/35,376667 45,645556 		KIrqAhw
(iii)(iv) 		2017 Neolityczna osada Bestansur – jedna z najstarszych na świecie[22].
6173 Nippur
Nippur 		IrqAl-Kadisijja
32°07′22,8″N 45°14′06,0″E/32,123000 45,235000 		KIrqAhw
(iii)(vi) 		2017 Starożytne miasto w południowej Mezopotamii, pradawna stolica religijna Sumeru i główne miejsce kultu boga Enlila (w świątyni E-kur); obecnie stanowisko archeologiczne Niffar[23].
6355 Stare miasto w Mosulu
Old City of Mosul 		IrqMosul
36°20′00″N 43°07′00″E/36,333333 43,116667 		KIrqAhw
(iii)(v)(vi) 		2018 Stare miasto z zabudowaniami architektury islamskiej z okresu od XII do XIX w.[24]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e UNESCO: Iraq. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  3. ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  4. ↑ UNESCO: Ashur (Qal'at Sherqat). [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  5. ↑ a b c UNESCO: Ashur (Qal'at Sherqat). [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  6. ↑ a b UNESCO: Erbil Citadel. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  7. ↑ UNESCO: Hatra. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  8. ↑ UN News Centre: Hatra destruction ‘war crime,’ says UN chief in wake of ISIL destruction of heritage site. 2015-03-07. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  9. ↑ UNESCO: Hatra. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  10. ↑ UNESCO: Samarra Archaeological City. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  11. ↑ UNESCO: Samarra Archaeological City. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  12. ↑ UNESCO: The Ahwar of Southern Iraq: Refuge of Biodiversity and the Relict Landscape of the Mesopotamian Cities. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
  13. ↑ UNESCO: Babilon. [dostęp 2019-12-25]. (ang.).
  14. ↑ UNESCO: Nimrud. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  15. ↑ UNESCO: The Ancient City of Nineveh. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  16. ↑ UNESCO: The Fortress of Al-Ukhaidar. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  17. ↑ UNESCO: Wasit. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  18. ↑ UNESCO: The Site of Thilkifl. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  19. ↑ UNESCO: Wadi Al-Salam Cemetery in Najaf. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  20. ↑ UNESCO: Amedy city. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  21. ↑ UNESCO: Historical Features of the Tigris River in Baghdad Rusafa, which extends from the school Al-Mustansiriya to the Abbasid Palace. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  22. ↑ UNESCO: Bestansur Neolithic settlement. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  23. ↑ UNESCO: Nippur. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
  24. ↑ UNESCO: Old City of Mosul. [dostęp 2017-02-25]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_światowego_dziedzictwa_UNESCO_w_Iraku&oldid=71170089”