Lirogon skromny
| Menura alberti[1] | |
| Bonaparte, 1850 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lirogon skromny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Lirogon skromny[3], lirogon Alberta[4] (Menura alberti) – gatunek dużego ptaka z rodziny lirogonów (Menuridae). Jest jednym z największych przedstawicieli rzędu wróblowych[5]. Jeden z dwóch gatunków lirogonów. Biologią bardzo przypomina pokrewnego mu lirogona wspaniałego, od którego jest nieco mniejszy. Występuje tylko w jednym regionie wschodniej Australii na niewielkim obszarze wilgotnych lasów na granicy Queenslandu i Nowej Południowej Walii[4].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Łacińska nazwa alberti nadana została na cześć Alberta, księcia-małżonka królowej Wiktorii.
Nie wyróżnia się podgatunków[6][7]. Opisano podgatunek rufa z południowego Queenslandu, ale nie jest on uznawany[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd
Upierzenie obydwu płci jest brązowe z wierzchu i od kremowego po rudobrązowe od spodu. Samce nie posiadają ozdobnego ogona, jaki charakteryzuje lirogona wspaniałego, stąd jego polska nazwa gatunkowa. Podobnie jednak jak u wspomnianego gatunku cechują go silne nogi i małe, zaokrąglone skrzydła.
- Średnie wymiary
- długość ciała: 86–93 cm (w tym ogon długości 47–57 cm u samców i 36–42 cm u samic)[8]
- rozpiętość skrzydeł: 76–79 cm[8]
- masa ciała: około 930 g[8]
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
Gęste i wilgotne lasy podzwrotnikowe.
- Tryb życia
Dzienny i naziemny tryb życia. Noce spędza na gałęzi drzew.
- Pożywienie
Żywi się bezkręgowcami, które wygrzebuje z ziemi.
- Rozmnażanie
Podczas zalotów samiec tokuje na małym, lekko wgłębionym placyku[4]. Wydaje przy tym głośne dźwięki przypominające odgłosy otoczenia. W zniesieniu tylko jedno jajo[8]. Samica sama buduje gniazdo, wysiaduje i wychowuje młode[8].
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) po raz pierwszy sklasyfikowała lirogona skromnego w 1988 i uznała go za gatunek najmniejszej troski (LR/LC, Lower Risk/Least Concern), w 1994 zmieniła status na NT (gatunek bliski zagrożenia), w 2000 na VU (gatunek narażony), po czym w 2009 ponownie przyznała status NT. W 2022 roku IUCN ponownie zakwalifikowała ten gatunek jako najmniejszej troski. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Menura alberti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Menura alberti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Menuridae Lesson, 1828 – lirogony - Lyrebirds (wersja: 2019-04-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-24].
- ↑ a b c Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Pod red. Przemysława Busse. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 321. ISBN 83-214-0043-4.
- ↑ Albin Łącki: Wśród zwierząt – ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 166. ISBN 83-09-01320-5.
- ↑ a b Albert's Lyrebird (Menura alberti). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2021-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e Menura alberti – Albert's Lyrebird. [w:] Species Profile and Threats Database [on-line]. Australian Government. Department of Agriculture, Water and the Environment. [dostęp 2021-01-24]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).