Lidia Zamkow

Lidia Zamkow

Portret Lidii Zamkow autorstwa Jerzego Makarewicza (1942)
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1918 Rostów nad Donem
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1982 Warszawa
Zawód	aktorka, reżyser teatralny, kierownik artystyczny teatru, pedagog
Odznaczenia

Nagrobek Lidii Zamkow na cmentarzu Rakowickim w Krakowie z rzeźbą Bronisława Chromego

Lidia Zamkow, wyst. też jako Lidia Zamkow-Słomczyńska lub Lidia Słomczyńska (ur. 15 lipca 1918 w Rostowie nad Donem, zm. 19 czerwca 1982 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, reżyser teatralna, także pedagog.

Kariera artystyczna

Przed wybuchem wojny studiowała medycynę. Od roku 1937 uczęszczała też na zajęcia wydziału aktorskiego PIST w Warszawie, była także jego słuchaczką w czasie okupacji (w trybie tajnego nauczania). Od roku 1944 występowała w teatrze. Najpierw był to Teatr Wojewódzki w Białymstoku, a następnie – Wojska Polskiego w Lublinie, w którym występowała do 1945 roku, po czym przeniosła się do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W 1946 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski w ZASP, a dwa lata później ukończyła studia na Wydziale Reżyserskim PWST w Warszawie (z siedzibą w Łodzi).

W roku 1949 związała się z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie. Była tam aktorką i reżyserem w latach 1949–1952, 1957–1958 i 1964–1972. W latach 1953–1954 była kierownikiem artystycznym Teatru Wybrzeże w Gdańsku, a w latach 1954–1957 występowała i reżyserowała w Teatrze Wojska Polskiego (Dramatycznym w Warszawie). Następnie, w latach 1958–1964, była związana ze Starym Teatrem w Krakowie. W latach 1972–1974 reżyserowała w warszawskim Teatrze Studio. Później współpracowała też z wieloma innymi polskimi teatrami, a także z Teatrem Telewizji. W latach 1950–1953 była pedagogiem PWST w Krakowie.

Życie prywatne

Jej pierwszym mężem był Jan Świderski, aktor, a drugim Maciej Słomczyński, pisarz i tłumacz. Po rozwodzie z nim, wyszła ponownie za mąż za aktora Leszka Herdegena. Matka Piotra Słomczyńskiego (ur. 1956).

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVIII-płd-po lewej Kunza).

Filmografia

• 1948 – Skarb – asystentka reżysera
• 1964 – Nieznany – rola
• 1982 – Życie Kamila Kuranta jako Babka Kamila

Prace teatralne (wybór)

Role

• 1944 – Freuda teoria snów (reż. Antoni Cwojdziński)
• 1946 – Uczeń diabła jako Esterka (reż. Władysław Krasnowiecki)
• 1947 – Celestyna jako Elicja (reż. Leon Schiller)
• 1958 – Wizyta starszej pani jako Klara Zachanassian (reż. L. Zamkow)
• 1960 – Na dnie jako Dziewczynka (reż. L. Zamkow)
• 1962 – Matka Courage i jej dzieci jako Matka Courage (reż. L. Zamkow)
• 1963 – Kaligula jako Cezonia (reż. L. Zamkow)
• 1966 – Makbet jako Lady Makbet (reż. L. Zamkow)
• 1969 – Człowiek jak człowiek jako Leokadia Begbick (reż. L. Zamkow)
• 1975 – Urodziła się jak wróbel jako Édith Piaf (reż. L. Zamkow)

Prace reżyserskie

• 1948 – Omyłka
• 1948 – Harry Smith odkrywa Amerykę
• 1948 – Żołnierz i bohater
• 1950 – Brygada szlifierza Karhana
• 1950 – Improwizacja w Paryżu
• 1950 – Uczone białogłowy
• 1950 – Obcy cień (także przekład)
• 1951 – Nasze dziewczęta
• 1951 – Trzeba było iskry
• 1952 – Pociąg do Marsylii
• 1953 – Turcaret
• 1953 – Żart od morza
• 1953 – Barbarzyńcy
• 1954 – Tragedia optymistyczna
• 1956 – Romeo i Julia
• 1956 – Samotność
• 1957 – Imiona władzy
• 1958 – Wizyta starszej pani
• 1958 – Przedszkole miłości
• 1958 – Dwie wdowy
• 1958 – Żołnierz królowej Madagaskaru
• 1959 – Kapitan z Kopenick
• 1959 – Zielony frak
• 1960 – Medea
• 1960 – Apelacja Villona
• 1960 – Na dnie
• 1961 – Indyk
• 1961 – Spacerkiem przez Londyn
• 1962 – Matka Courage i jej dzieci
• 1962 – Postępowiec
• 1962 – Cyd
• 1962 – Balladyna
• 1962 – Pan Puntila i jego sługa Matti
• 1963 – Sen nocy letniej
• 1963, 1973 – Sen
• 1963 – Kaligula
• 1963 – Peer Gynt
• 1964 – Cichy Don
• 1965 – Tragedia optymistyczna
• 1965 – Czarowna noc
• 1965 – Na pełnym morzu
• 1986 – Opera za 3 grosze
• 1965 – Don Kichote
• 1966 – Szklana menażeria
• 1966 – Makbet
• 1967 – Moralność pani Dulskiej
• 1967 – Eugeniusz Oniegin
• 1968 – Król Edyp
• 1968 – Ameryka
• 1968 – Baba-Dziwo
• 1968 – Don Juan
• 1969 – Wesele
• 1969, 1977 – Zmartwychwstanie
• 1969 – Człowiek jak człowiek
• 1970 – Sceny z miasta powiatowego
• 1970 – Sławna historia o Troilusie
• 1972 – Pamiętnik z powstania warszawskiego
• 1972, 1975 – Komu bije dzwon
• 1975 – Urodziła się jak wróbel
• 1976 – Nie-Boska komedia
• 1976 – Anna Karenina
• 1978 – Lot nad kukułczym gniazdem
• 1979 – Biedermann i podpalacze

Teatr Telewizji

• 1968 – Moralność pani Dulskiej
• 1971 – Ludzie bezdomni
• 1971 – Barbarzyńcy – Sceny z miasta powiatowego
• 1972 – Wesele
• 1972 – Pamiętnik z powstania warszawskiego
• 1973 – Dokument liryczny
• 1973 – Diabeł
• 1974 – Sława i chwała
• 1974 – Matka Courage i jej dzieci
• 1976 – Decyzje
• 1977 – Letnicy
• 1979 – Tragedia optymistyczna

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1969)
• Złota Odznaka Klubu Miłośników Teatru (1966)

Nagrody

• 1951 – wyróżnienie na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za reżyserię przedstawienia Trzeba było iskry Leona Pasternaka w Teatrze Polskim w Warszawie
• 1952 – Nagroda Państwowa III stopnia za osiągnięcia w realizacji sztuk współczesnych w szczególności za reżyserię sztuki K. Gruszczyńskiego pt. „Pociąg do Marsylii” w Państwowym Teatrze Starym w Krakowie
• 1955 – Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za reżyserię przedstawienia Tragedia optymistyczna Wsiewołoda Wiszniewskiego w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
• 1963 – nagroda I stopnia Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach za reżyserię i adaptację Snu Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze w Krakowie
• 1963 – Nagroda im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za wybitne osiągnięcia artystyczne na scenach krakowskich, m.in. za reżyserię i adaptację sceniczną Snu Dostojewskiego i za reżyserię Kaliguli Alberta Camusa w Starym Teatrze oraz za inscenizację Peer Gynta Henryka Ibsena w Teatrze Ziemi Krakowskiej w Tarnowie
• 1964 – nagroda II stopnia Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach za reżyserię przedstawienia Cichy Don według Michała Szołochowa w Starym Teatrze w Krakowie
• 1964 – I nagroda „Srebrny Kormoran” na 2. Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Estradowych w Olsztynie za reżyserię przedstawienia No More Hiroshima
• 1968 – III nagroda publiczności 3. Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Małych Form w Szczecinie za przedstawienie Kariera według listów Heleny Modrzejewskiej zrealizowane w Estradzie Krakowskiej
• 1970 – główna nagroda 5. Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Jednego Aktora we Wrocławiu za monodram Urodziła się jak wróbel
• 1971 – wielka nagroda publiczności oraz nagroda specjalna Komisji Artystycznej 6. Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Małych Form w Szczecinie za spektakl Jest w piekle miejsce zwane... zrealizowany w Estradzie Krakowskiej (wspólnie z Leszkiem Herdegenem i Wojciechem Ziętarskim)
• 1972 – nagroda na 7. Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie za scenariusz i reżyserię przedstawienia Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego z Estrady Krakowskiej
• 1974 – nagroda I stopnia na 14. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za adaptację i reżyserię Snu Fiodora Dostojewskiego w Teatrze Studio w Warszawie

Bibliografia

• Lidia Zamkow w bazie IMDb (ang.)
• Lidia Zamkow w bazie Filmweb
• Lidia Zamkow w bazie filmpolski.pl
• Lidia Zamkow, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09] .
• Lidia Zamkow, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .