Lespedeza

Lespedeza
	; Lespedeza virginica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	lespedeza
	Nazwa systematyczna
	Lespedeza Michx.; Fl. Bor.-Amer. 2: 70 (1803)
	Typ nomenklatoryczny
	L. sessiliflora Michaux
Synonimy
	Despeleza Nieuwl.;
	Despeleza Nieuwl.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Lespedeza^[5] (Lespedeza Michx.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 45 gatunków^[3]. Większość z nich rośnie we wschodniej i południowej Azji sięgając po Nową Gwineę i wschodnią Australię. Około 12 gatunków rośnie też we wschodniej części Ameryki Północnej, gdzie zarejestrowano ok. 30 mieszańców między nimi^[6]. Największe zróżnicowanie gatunkowe rodzaju jest na Półwyspie Koreańskim i Wyspach Japońskich. L. juncea jest uciążliwym gatunkiem inwazyjnym w Ameryce Północnej^[6].

Rośliny te występują w lasach strefy umiarkowanej i tropikalnych lasach suchych, na ich obrzeżach i w zaroślach oraz w formacjach trawiastych^[6]. Rośliny z tego rodzaju są cenione ze względu na walory odżywcze i wykorzystywane są jako rośliny pastewne, też jako warzywa i do zaparzania napojów (np. L. bicolor), jako rośliny miododajne, ozdobne (np. L. thunbergii)^[6]. Ponieważ wiele gatunków dobrze rośnie w miejscach suchych, wykorzystywane są do stabilizacji gleby i wzbogacania jej w związki azotu^[7].

Nazwa rodzajowa nadana została przez francuskiego botanika André Michaux dla upamiętnienia jego sponsora – hiszpańskiego gubernatora Florydy – Vicente Manuela de Céspedesa, ale w publikacji popełniona została literówka^[6].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne, półkrzewy i krzewy^[7].
Liście: Pierzasto trójlistkowe, z całobrzegimi listkami i drobnymi, szydlastymi lub równowąskimi przylistkami, trwałymi lub szybko odpadającymi^[7].
Kwiaty: Zebrane w grona lub pęczki, z trwałymi podsadkami i często też trwałymi przysadkami. Często występują kwiaty dwojakiego rodzaju – z rozwiniętą koroną (chasmogamiczne) oraz zredukowaną i zamkniętą koroną (klejstogamiczne). Kielich jest dzwonkowaty, z krótką rurką z 5 ząbkami, z których dwa górne często są częściowo zrośnięte. Kwiaty motylkowe wystające poza kielich, z owalnym lub jajowatym żagielkiem, ze skrzydełkami prostymi, wydłużonymi, z paznokciem u nasady; z łódeczką tępą na szczycie, często zagiętą. Pręcików jest 10, z czego jeden wolny, pozostałe zrastające się. Słupek pojedynczy, z długą szyjką słupka zakończoną znamieniem^[7].
Owoce: Jednonasienne strąki kształtu owalnego, elipsoidalnego, jajowatego, rzadziej niemal kuliste lub soczewkowate^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów podplemienia Lespedezinae, plemienia Desmodieae i podrodziny bobowatych właściwych Faboideae z rodziny bobowatych Fabaceae^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Lespedeza × acuticarpa Mack. & Bush
Lespedeza angustifolia (Pursh) Elliott
Lespedeza × bicoloba S.Akiyama
Lespedeza bicolor Turcz. – lespedeza dwubarwna
Lespedeza × brittonii E.P.Bicknell
Lespedeza buergeri Miq.
Lespedeza cambodianum V.D.Nguyen
Lespedeza capitata Michx.
Lespedeza caraganae Bunge
Lespedeza chinensis G.Don
Lespedeza cuneata (Dum.Cours.) G.Don
Lespedeza cyrtobotrya Miq.
Lespedeza × cyrtobuergeri S.Akiyama & H.Ohba
Lespedeza × cyrtoloba S.Akiyama
Lespedeza danxiaensis Q.Fan, W.Y.Zhao & K.W.Jiang
Lespedeza daurica (Laxm.) Schindl.
Lespedeza davidi Franch.
Lespedeza dunnii Schindl.
Lespedeza elegans Cambess.
Lespedeza fasciculiflora Franch.
Lespedeza floribunda Bunge
Lespedeza fordii Schindl.
Lespedeza forrestii Schindl.
Lespedeza frutescens (L.) Hornem.
Lespedeza gerardiana Wall. ex Maxim.
Lespedeza hengduanshanensis (C.J.Chen) Bo Xu, X.F.Gao & Li Bing Zhang
Lespedeza hirta (L.) Hornem.
Lespedeza hisauchii T.Nemoto & H.Ohashi
Lespedeza hispida (Franch.) T.Nemoto & H.Ohashi
Lespedeza homoloba Nakai
Lespedeza inschanica (Maxim.) Schindl.
Lespedeza × intermixta Makino
Lespedeza jiangxiensis Bo Xu, X.F.Gao & Li Bing Zhang
Lespedeza juncea (L.f.) Pers.
Lespedeza × kagoshimensis Hatus.
Lespedeza leptostachya Engelm. ex A.Gray
Lespedeza lichiyuniae T.Nemoto, H.Ohashi & T.Itoh
Lespedeza × longifolia DC.
Lespedeza × macrovirgata Kitag.
Lespedeza × manniana Mack. & Bush
Lespedeza maritima Nakai
Lespedeza maximowiczii C.K.Schneid.
Lespedeza melanantha Nakai
Lespedeza × miquelii S.Akiyama
Lespedeza × neglecta (Britton) Mack. & Bush
Lespedeza × nuttallii Darl.
Lespedeza × oblongifolia (Britton) W.Stone
Lespedeza pilosa (Thunb.) Siebold & Zucc.
Lespedeza procumbens Michx.
Lespedeza pseudomaximowiczii D.P.Jin, Bo Xu & B.H.Choi
Lespedeza repens (L.) W.P.C.Barton
Lespedeza × robusta Nakai
Lespedeza sessilifolia Gamble
Lespedeza × simulata Mack. & Bush
Lespedeza stuevei Nutt.
Lespedeza texana Britton
Lespedeza thunbergii (DC.) Nakai
Lespedeza tomentosa (Thunb.) Siebold ex Maxim.
Lespedeza violacea (L.) Pers.
Lespedeza virgata (Thunb.) DC.
Lespedeza virginica (L.) Britton

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Lespedeza Michx., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12] .
↑ Lespedeza A. Michaux. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].
↑ JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 368-370, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 435. ISBN 978-1-900347-80-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PuhuaP. Huang PuhuaP., HiroyoshiH. Ohashi HiroyoshiH., TomoyukiT. Nemoto TomoyukiT., Lespedeza Michaux, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12] .
↑ Genus: Lespedeza Michx.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-12-12] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-12-12] (ang.).

[powo-3] Lespedeza Michx., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-12-12] .

[ing-4] Lespedeza A. Michaux. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2024-12-12].

[sudnik-5] JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 368-370, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .

[legumes-6] G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 435. ISBN 978-1-900347-80-8.

[china-7] PuhuaP. Huang PuhuaP., HiroyoshiH. Ohashi HiroyoshiH., TomoyukiT. Nemoto TomoyukiT., Lespedeza Michaux, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2024-12-12] .

[grin-8] Genus: Lespedeza Michx.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2024-12-12].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]