Lelian (uzurpator)
.jpg) Portret na aureusie typu TEMPORVM FELICITAS | |
| Cesarz rzymski | |
| Okres | |
|---|---|
| Moneta | |
 Bilonowy antoninian Leliana typu VICTORIA AVG(usti) z mennicy w Kolonii | |
Lelian (Lolian[a]), Ulpius Cornelius Laelianus[b] – rzymski uzurpator w zachodniej części cesarstwa w 269 n.e., zbuntowany przeciw władzy Postumusa.
Na początku 269 roku wywołał bunt w Górnej Germanii wobec autorytarnych rządów Postuma[1] sprawowanych w zachodniej części imperium (na obszarze tzw. cesarstwa galijskiego). Oblężony przez niego w Mogontiacum, zginął po zdobyciu miasta. Po śmierci ich obu rządy w Germanii objął kolejny uzurpator Mariusz[2].
Przed wybuchem rebelii przypisuje mu się obecnie pełnienie funkcji legata miejscowego XXII legionu (Primigenia) lub nawet namiestnika Germanii Górnej. Przyjmuje się też datowanie na luty-marzec 269 r. jego buntu, który prawdopodobnie ograniczał się jedynie do rejonu Mogontiacum. Na podstawie materiału numizmatycznego długość rządów Leliana oceniana jest na okres najwyżej 2-3 miesięcy[3].
Jako postać historyczna znany jest głównie ze skąpej i powierzchownej informacji w Historia Augusta (Trzydziestu pretendentów 5)[4], poza tym ze wzmianek u Aureliusza Wiktora (Księga o cezarach 33,8) i Eutropiusza (Brewiarium… 9,9)[5]. Panowanie jego poświadczają emisje – głównie niskowartościowych antoninianów, lecz także nielicznie zachowanych monet złotych (np. aureusów typu TEMPORVM FELICITAS, VIRTVS MILITVM), wypuszczanych przez germańskie mennice w Kolonii (Colonia Agrippina) i Moguncji (Mogontiacum) bądź w Trewirze (Augusta Treverorum)[6].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Forma użyta przez Trebeliusza Poliona w Historia Augusta.
- ↑ A. Krawczuk myląco określa go mianem Gajusza Leliana, niepotwierdzonym w źródłach i niestosowanym w opracowaniach (Poczet cesarzy rzymskich. Dominat, dz. cyt., s. 574, 106).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Słownik cesarzy rzymskich. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001, s. 180.
- ↑ Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Dominat. Warszawa: Wydawnictwo "Iskry", 1991, s. 106.
- ↑ Michel Polfer: Laelianus w DIR.
- ↑ Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opr. i tłum. H. Szelest. Warszawa: Czytelnik, 1966, s. 331-332.
- ↑ Brewiaria dziejów rzymskich: Sekstus Aureliusz Wiktor – Eutropiusz – Festus (pod red. P. Nehringa). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 105, 230, ISBN 978-83-235-0416-0.
- ↑ Björn Ralph Kankelfitz: Römische Münzen von Pompejus bis Romulus. Augsburg: Battenberg, 1996, s. 353.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Michel Polfer: Laelianus. W De Imperatoribus Romanis (ang.) [dostęp 2022-01-06]