Koźlarz sosnowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
koźlarz sosnowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Leccinum vulpinum Watling Trans. & Proc. Bot. Soc. Edinb. 39(2): 197 (1961) | |
Koźlarz sosnowy (Leccinum vulpinum Watling) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Leccinum, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Boletus vulpinus (Watling) Hlaváček (1990)
- Krombholziella vulpina (Watling) Šutara 1982
- Leccinum aurantiacum var. vulpinum (Watling) Pilát 1966[2].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 6–10 cm, za młodu półkulisto-wypukły, później poduszkowaty, purpurowobrązowy, z rdzawoczerwonym odcieniem, ale także pomarańczowobrązowy do ceglastoczerwonego[4].
Długości 15–25 mm, najpierw białawe do kremowych, później bladoochrowe[4].
Długości 7–15 cm i grubości 1,5–4,5 cm, młody często pękaty, później maczugowaty albo cylindryczny, biały, pokryty kosmkami, które są początkowo białawe, potem brązowe, albo czerwonobrązowe, w końcu nawet czarniawe[4].
Biały, w kapeluszu zwykle niezmienny, w trzonie nabiegający purpuroworóżowo, później szarofioletowo[4].
Brązowy z oliwkowym odcieniem. Zarodniki elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, miodowobrązowawe, o wymiarach 13-16 × 4–5 μm, bez pory rostkowej[4].
- Gatunki podobne
Przy rozpoznawaniu koźlarza sosnowego należy zwracać uwagę na drzewo towarzyszące, ponieważ podobne gatunki występują pod innymi drzewami: koźlarz czerwony (Leccinum aurantiacum) występuje pod osiką, a koźlarz pomarańczowożółty (Leccinum versipelle) – pod brzozą[5]. Podobny jest także występujący pod świerkiem koźlarz świerkowy (Leccinum piceinum)[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Opisano występowanie tego gatunku tylko w Europie i Ameryce Północnej[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Danii i Anglii[3].
Rośnie od lipca do listopada pod różnymi gatunkami sosny, zwłaszcza na wrzosowiskach[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny i bardzo smaczny[4]. Przez grzybiarzy bywa mylony z niektórymi innymi gatunkami koźlarzy, z użytkowego punktu widzenia nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż wszystkie one są dobrymi grzybami jadalnymi[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Aurel Dermek, Grzyby znane i mniej znane, Warszawa: Państ. Wyd. Rolnicze i Leśne, 1988, s. 348, ISBN 83-09-01196-2.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.