Mleczaj wodnisty
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
mleczaj wodnisty |
Nazwa systematyczna | |
Lactarius serifluus (DC.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 345 (1838) | |
Zasięg | |
Zasięg występowania w Europie i Azji |
Mleczaj wodnisty, mleczaj serwatkowy (Lactarius serifluus (DC.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Augustin Pyramus de Candolle nadając mu nazwę Agaricus serifluus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Lactarius[1]. Synonimy naukowe[2]:
- Agaricus serifluus DC. 1815
- Galorrheus serifluus (DC.) P. Kumm. 1871
- Lactarius camphoratus var. serifluus (DC.) Barbier 1901
- Lactifluus serifluus (DC.) Kuntze 1891
Po raz pierwszy nazwę polską (mleczaj serwatkowy) podała Alina Skirgiełło w 1998 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował inną nazwę – mleczaj wodnisty. Nawiązuje ona do wodnistego mleczka, podczas gdy nazwa A. Skirgiełło nawiązywała do serwatki[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2–6(9) cm, kształt początkowo płaski, potem płytko wklęsły, czasami z niewielkim garbkiem. Brzeg krótko podwinięty i szybko wyprostowujący się, u starszych okazów nieco falisty. Powierzchnia podczas wilgotnej pogody lepka i matowa, u starszych okazów drobno brodawkowana. Barwa ciemna: czerwonobrązowa w, lub czarniawobrązowa, u starszych okazów blaknąca do nieco oliwkowej. Brak pręgowania[4] (co najwyżej widoczne jest ono tylko na krawędzi brzegu)[5].
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,4–1,2 cm, kształt cylindryczny, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia gładka, u młodych okazów cynamonowożółta, u starszych coraz bardziej czerwonobrązowa, u podstawy ciemniejsza[4].
Przyrośnięte lub krótko zbiegające, gęste, z międzyblaszkami, niektóre rozwidlone. Początkowo są żółtawe z cielistym odcieniem, później cielistorude[4].
Cienki, w kapeluszu o barwie od jasnocytrynowej do brudnoochrowej, w trzonie rudawy. Smak nieprzyjemny, zapach przypominający pluskwiaki. Mleczko jest wodnistobiałe, początkowo wydziela się obficie. Nie zmienia barwy, smak ma łagodny[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników jasnożółtawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki niemal kuliste, o rozmiarach 7,5–9 × 7–8 μm. Powierzchnia z licznymi i dość dużymi brodawkami połączonymi łącznikami tworzącymi gęstą siateczkę. Podstawki o rozmiarach 36–42 × 8–10 μm. Charakterystyczną cechą są cystydy – nie są one wrzecionowate, jak u innych mleczajów, lecz mają kształt pęcherzykowato-gruszkowaty[4].
- Gatunki podobne
- Niektórzy autorzy (Marcel Bon) utożsamiają gatunek Lactarius serifluus z Lactarius cremor[4].
- Istnieje wiele podobnych gatunków mleczajów, np. mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus)[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Japonii[7]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisano wiele jego stanowisk[3].
Rośnie na ziemi w lasach liściastych i mieszanych, głównie w grądach i buczynach. Pojawia się od lipca do października[4]. Najczęściej rośnie pod grabami, bukami i dębami[6].
Jest grzybem jadalnym[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-12-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 383, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 97–98, ISBN 83-85444-65-3 .
- ↑ Fred Kränzlin , Pilze der Schweiz Band 6. Russulaceae, Lucerna: Verlag Mykologia, s. 106, ISBN 3-85604-060-9 .
- ↑ a b c Pavol Škubla , Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 75, ISBN 978-83-245-9550-1 .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16] .