Przejdź do zawartości

Mleczaj okazały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Lactarius resimus)
Mleczaj okazały
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj okazały

Nazwa systematyczna
Lactarius resimus (Fr.) Fr.
Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 336 (1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie i Azji

Mleczaj okazały (Lactarius resimus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus resimus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Lactarius[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus intermedius var. expallens Fr. 1815
  • Agaricus resimus Fr. 1821
  • Galorrheus resimus (Fr.) P. Kumm. 1871
  • Lactifluus resimus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Młody – półkulisty i pępkowaty, wcześnie szeroko lejkowaty o podwiniętym brzegu, czysto biały, słabo pręgowany; młody – silnie oślizgły; po naciśnięciu przebarwiający się na żółty kolor. 8–15 cm średnicy[4].

Blaszki

Kremowobiałe; stare w pomarańczowe plamy; wąskie, grube i gęste, całkowicie przyrośnięte do trzonu i rozwidlone[4].

Trzon

Cytrynowożółty, delikatnie omszony, z ciemnymi, wodnistoplamistymi jamkami; bardzo gruby i krótki[4].

Miąższ

Biały, dosyć twardy, z mleczkiem o bardzo ostrym smaku, białym na powietrzu, po około 10 sekundach przebarwiającym się na siarkowożółto[4].

Wysyp zarodników

Jasnoochrowy[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–7,5 × 5–6 µm o brodawkowatej powierzchni i częściowej siateczce. Cystydy 35–55 × 6–10 µm, występujące na ostrzu i na bokach blaszek[5].

Gatunki podobne

Mylony jest z dużo częstszym w Polsce mleczajem dołkowanym (Lactarius scrobiculatus), który jednak ma jasnocytrynowożółty kapelusz z dobrze widocznymi pręgami[4]. Podobny jest także mleczaj cytrynowy (Lactarius citriolens), ale odróżnia się cytrynowym zapachem i często jamkowatym trzonem[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce bardzo rzadki[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii[3]. Popularny w północnej Europie, w środkowej – bardzo rzadko znajdowany.

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych, głównie pod świerkami, czasem występuje w dużych grupach[3].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Na surowo jest niejadalny, jednak we wschodniej Europie jest kiszony i wykorzystywany w przemyśle przetwórczym[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 381, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g h Edmund Garnweidner i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 160, ISBN 83-7319-976-4.
  5. a b Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 45, ISBN 83-85444-65-3.
  6. Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-09] (ang.).
  7. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5.