Mleczaj najostrzejszy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj najostrzejszy |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius acerrimus Britzelm. Bot. Zbl. 54 (4): 98 (1893) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie i Azji | |
Mleczaj najostrzejszy (Lactarius acerrimus Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Max Britzelmayr w 1893 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonim naukowy: Lactifluus acerrimus (Britzelm.) Kuntze 1898 r.[2]
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., Alina Skirgiełło w 1988 r. opisywała ten gatunek pod nazwą mleczaj piekący[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 6–12 (do 15) cm, barwy bliaławoochrowej lub ochrowozółtawej, czasami z ciemniej, ochrowopomarańczowo, koncentrycznie strefowany, z wgłębionym środkiem. Skórka na powierzchni, u młodych owocników filcowata, staje się mazista przy dużej wilgotności powietrza[4].
Blaszkowy, blaszki początkowo barwy kremowej, później ochrowożółtawe, przy trzonie rozwidlone i połączone anastomozami. Podstawki dwuzarodnikowe[4].
Dość krótki, u młodych owocników białawy, po dojrzeniu ochrowy[4].
Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Wydziela białe, nieprzebarwiające się mleczko o ostrym smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki bardzo duże, 11–13 × 8,5–11 μm, o powierzchni pokrytej brodawkami połączonymi listewkami, tworzącymi siateczkowaty wzór, amyloidalne. Podstawki 50–60 × 10–12 μm. Cheilocystydy i pleurocystydy wrzecionowate, 45–60 × 5–7 μm[3].
- Gatunki podobne
Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się mleczaja pręgowanego (Lactarius zonarius)[3].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie i, Zachodniej Rosji i nad Morzem Kaspijskim[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Niemczech, Litwie, Norwegii, Holandii, Szwecji, Finlandii[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach liściastych, pod dębami, bukami i grabami, szczególnie na wapiennych glebach. W Europie wytwarza owocniki od czerwca do września[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b c Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 87–88, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b c d e E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Występowanie Lactarius acerrimus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.