Kuźnica Grabowska
51°30′25″N 18°15′57″E/51,506944 18,265833| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
586[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-522[3] |
| Tablice rejestracyjne |
POT |
| SIMC |
0201610 |
Położenie na mapie gminy Kraszewice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego  | |
| 51°30′25″N 18°15′57″E/51,506944 18,265833[1]
| |
Kuźnica Grabowska – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kraszewice. Przez miejscowość przepływa rzeka Łużyca, dopływ Prosny.
Przynależnośc administracyjna
[edytuj | edytuj kod]Kuźnica Kraszowicka (Kuźnica Grabowska) była wsią królewską w tenucie grabowskiej w powiecie ostrzeszowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[4]. Do 1954 roku oraz od 1 stycznia do 26 stycznia 1973 roku istniała gmina Kuźnica Grabowska. W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kuźnica Grabowska, po jej zniesieniu w gromadzie Kraszewice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca Kuźnicy Grabowskiej pochodzi z 1423 roku. W roku tym Władysław II Jagiełło nadał niejakiemu Długoszowi przywilej założenia na terytorium Kraszewic nowej „kuźnicy” (huty żelaza)[5]. Druga taka kuźnica powstała później nad Głuszyną (dziś Żurawką) we wsi Głuszyna. W 1546 król Zygmunt I Stary odnowił na prośbę Alberta Rostogi przywilej na kuźnicę z 1423[6].
Około 1800 roku w Kuźnicy Grabowskiej został zbudowany spichlerz folwarczny, znajdujący się obecnie w Skansenie Etnograficznym w Russowie[7]. W 1827 wieś liczyła 24 domy i 220 mieszkańców. Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w 1830 wieś była stolicą dóbr Kuźnica Grabowska i liczyła 40 tysięcy mr, które były własnością Elżbiety z książąt Radziwiłłów hr. Raczyńskiej. Około 1880 właścicielem dobr Kuźnica Grabowska, których obszar wynosił 10716 mr, w tym 9438 mr lasu był Jakub Engelman[8].
W 1910 dobra Kuźnicy Grabowskiej (około 4.000 morgów,) nabył za 375 tysięcy rubli od Gustawa hr.Ostrowskiego kupiec z Wielczowa Glucksman[9]
W czasie powstania styczniowego 26 lutego 1863 oddział Józefa Oxińskiego stoczył pod Kuźnicą Grabowską bitwę z przeważającymi silami wojsk rosyjskich[10][11].
13 listopada 2021 detektoryści Stowarzyszenia Poszukiwaczy Śladów Historii „Denar” oraz Stowarzyszenia Wrocławska Grupa Poszukiwawcza odkryli szczątki rakiety V-2[12]. Odkrycie było relacjonowane przez Poszukiwacze historii – Polsat Play[13].
13 sierpnia 2023 uroczyście obchodzono 600-lecie Kuźnicy Grabowskiej połączone z III Piknikiem Historycznym, z tej okazji wybito okolicznościowa monetę[14][15][16].
Oświata i kultura
[edytuj | edytuj kod]W Kuźnicy Grabowskiej funkcjonuje Szkoła Podstawowa im. Kardynała Karola Wojtyły[17]. Prężnie działa tutaj także jedyne w Polsce Muzeum Elementarza im. prof. Mariana Falskiego[18]. Od 1997 działa tutaj Warsztat Terapii Zajęciowej w Kuźnicy Grabowskiej[19].
Rehabilitacja osób niepełnosprawnych
[edytuj | edytuj kod]Warsztat Terapii Zajęciowej w Kuźnicy Grabowskiej został uruchomiony dnia 15 października 1997 z inicjatywy Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „Brat”. Od roku 2004 podlega Fundacji Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych „Miłosierdzie” w Kaliszu[20].
Ludzie związani z Kuźnicą Grabowską
[edytuj | edytuj kod]- Józef Oxiński (Oksiński) herbu Oksza (ur. 19 marca 1840 w Płocku, zm. 13 listopada 1908 we Lwowie) – major wojsk polskich w powstaniu styczniowym, naczelnik wojenny powiatu piotrkowskiego, inżynier, dowodził w bitwie pod Kuźnicą Grabowską 26 lutego 1863[21].
- 2 lutego 1938 w Kuźnicy Grabowskiej urodził się Stefan Kowal – polski historyk, profesor nauk humanistycznych, wykładowca Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza[22].
- 31 marca 1965 w Kuźnicy Grabowskiej urodził się Krzysztof Kubiak – polski lekarz weterynarii, specjalizujący się w chorobach psów i kotów, profesor nauk weterynaryjnych, profesor i od 2024 rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu[23][24].
- Z Kuźnicą Grabowską związany jest Jerzy Krzywaźnia (ur. 1963 w Lututowie) – polski nauczyciel, historyk, bloger, regionalista, genealog[25].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 65902
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 646 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
- ↑ Antoni Gąsiorowski (red.), Tomasz Jasiński (red.), Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski T.8 Zawiera dokumenty nr 774-1074 z lat 1416-1425, „PAN Biblioteka Kórnicka”, 1989 [dostęp 2023-08-18], Dokument Nr 964.
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], www.slownik.ihpan.edu.pl [dostęp 2023-08-29].
- ↑ Skanseny [online], www.skanseny.net [dostęp 2023-08-20].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, s. 12
- ↑ Kulwieć Kazimierz Red, Ziemia. Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany.1910 R.1, „PAN Biblioteka Kórnicka”, 1910 [dostęp 2023-11-24].
- ↑ Krzywaźnia J., Na powstańczym szlaku 1863 w Kuźnicy Grabowskiej, Kuźnica Grabowska 2013.
- ↑ Bitwa powstania styczniowego pod Kuźnicą Grabowską [online], dzieje.pl [dostęp 2023-08-17] (pol.).
- ↑ Sebastian Matyszczak, Fragmenty rakiety V-2 wydobyte w Kuźnicy Grabowskiej. Jeden z nich jest ewenementem [ZDJĘCIA] [online], wlkp24.info, 15 listopada 2021 [dostęp 2023-08-17] (pol.).
- ↑ Wstrząsające odkrycie w trakcie kręcenia programu! To hitlerowska tajna broń? [online], Fakt24.pl, 16 listopada 2021 [dostęp 2023-08-17] (pol.).
- ↑ Kuźnicę Grabowską ma się w sercu. Jubileusz 600-lecia [online], pulstygodnia.pl [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Redakcja, Obchody 600-lecia Kuźnicy Grabowskiej [online], Ostrzeszów Info, 31 lipca 2023 [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Obchody 600-lecia Kuźnicy Grabowskiej oraz III Piknik Historyczny [online], Czas Ostrzeszowski, 24 lipca 2023 [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Kardynała Karola Wojtyły w Kuźnicy Grabowskiej - O placówce [online], spkuznicagrabowska.szkolnastrona.pl [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Muzeum Elementarza im. prof. M. Falskiego w Kuźnicy Grabowskiej • Odkryj Wielkopolskę • sprawdź ciekawe miejsca w Twojej okolicy [online], regionwielkopolska.pl [dostęp 2023-08-18] (pol.).
- ↑ Warszat Terapii Zajęciowej Kuźnica Grabowska [online], wtz-kuznicagrabowska.pl [dostęp 2023-08-24].
- ↑ Warszat Terapii Zajęciowej Kuźnica Grabowska [online], wtz-kuznicagrabowska.pl [dostęp 2023-08-20].
- ↑ Bitwa powstania styczniowego pod Kuźnicą Grabowską [online], dzieje.pl [dostęp 2023-08-29] (pol.).
- ↑ 02 luty 1938 r. - Urodził się w Kuźnicy Grabowskiej Ste... [online], www.d-w.pl [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Muzeum - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu - Profesorowie [online], muzeum.upwr.edu.pl [dostęp 2023-09-10].
- ↑ Prof. Krzysztof Kubiak nowym rektorem UPWr [online], upwr.edu.pl [dostęp 2024-03-27] (pol.).
- ↑ 600 lat Kuźnicy Grabowskiej 1423-2023, Urząd Gminy Kraszewice i Muzeum Elementarza im. prof. Mariana Falskiego w Kuźnicy Grabowskiej, Kuźnica Grabowska 2023, s.10
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kuźnica Grabowska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 12.
- Kuźnica Grabowska w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w sredniowieczu
- Warsztat Terapii Zajęciowej w Kuźnicy Grabowskiej
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Części wsi | |
| Przysiółki wsi |
