Przejdź do zawartości

Kryterium Szaniawskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kryterium Szaniawskiego (kryterium ostrożnościowe)kryterium podejmowania decyzji w warunkach niepewności stworzone przez polskiego filozofa Klemensa Szaniawskiego. Zgodnie z nim decydent podczas podejmowania decyzji powinien ustalić swój indywidualny wskaźnik ostrożności θ z przedziału <0;1>, a następnie zmaksymalizować sumę ważoną dwóch składników: najmniejszej użyteczności związanej z działaniem i średniej użyteczności. Oznacza to, że na przykład dla trzech stanów natury dla określonego działania, wybierany jest stan z najmniejszą użytecznością oraz obliczana średnia użyteczność spośród tych trzech, a następnie wyliczana średnia ważona (korzystając ze wskaźnika ostrożności) dla tych dwóch danych. Otrzymany wynik jest to użyteczność dla danego działania.

Dane kryterium można opisać za pomocą formuły:

gdzie n jest liczbą stanów natury dla danego działania, a uij jest użytecznością dla stanu natury j przy działaniu i.

Przykładowe wybory

[edytuj | edytuj kod]

Przykładowe wybory między trzema działaniami w warunkach niepewności:

Stan natury
s1 s2 s3
Działanie d1 100 100 100
d2 0 200 300
d3 -200 300 700

Średnia wartość dla d1 wynosi 100, dla d2 wynosi 166,67; a dla d3 266,67.

Dla osoby, której współczynnik θ wynosi 0,5, użyteczność poszczególnych działań wyniosłaby:

  • d1: (0,5 × 100 0,5 × 100) = 100
  • d2: (0,5 × 0 0,5 × 166,67) = 83,33
  • d3: (0,5 × (-200) 0,5 × 266,67) = 33,33

Największą użyteczność na działanie d1, zatem to działanie powinien wybrać decydent.

Natomiast dla osoby mniej ostrożnej, której współczynnik θ wynosi 0,25, użyteczność poszczególnych działań osiągnęłaby:

  • d1: (0,25 × 100 0,75 × 100) = 100
  • d2: (0,25 × 0 0,75 × 166,67) ≈ 125
  • d3: (0,25 × (−200) 0,75 × 266,67) ≈ 150

Decydent powinien więc wybrać działanie d3.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Tyszka: Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2010.