Przejdź do zawartości

Krystyna Feldman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krystyna Feldman
Ilustracja
Krystyna Feldman (2007)
Imię i nazwisko

Krystyna Zofia Feldman

Data i miejsce urodzenia

1 marca 1916
Lwów

Data i miejsce śmierci

24 stycznia 2007
Poznań

Zawód

aktorka

Lata aktywności

1937–2007

Zespół artystyczny
Teatr Miejski we Lwowie (1937–1939),
Narodowy Teatr Dramatyczny im. Marii Zankowieckiej we Lwowie (1944–1945),
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1945–1946),
Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego w Opolu
(1946–1947) i (1975–1976),
Teatr im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze (1947–1948),
Teatr Polski w Szczecinie (1948–1950),
Teatr Nowy w Łodzi
(1950–1952) i (1953–1963),
Teatr Powszechny w Łodzi
(1952–1953) i (1963–1968),
Teatr Ludowy w Krakowie (1968–1972),
Teatr Współczesny w Szczecinie
(1972–1975),
Teatr Polski w Poznaniu (1976–1983),
Teatr Nowy w Poznaniu (1983–2007)
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa Miasta Poznania Order Uśmiechu
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Honorowa Odznaka Miasta Łodzi
Grób Krystyny Feldman na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu od 2007 do 2021
Nowy grób od 2021
Znicze i kwiaty składane przed Teatrem Nowym w Poznaniu po śmierci aktorki
Tablica pamiątkowa poświęcona aktorce w miejscu jej zamieszkania na osiedlu Armii Krajowej w Poznaniu (2009)
Mural z podobizną aktorki, którego autorem jest Wojciech Ejsmondt, widniejący na ścianie bloku, w którym mieszkała (2019)

Krystyna Zofia Feldman[1] (ur. 1 marca 1916[2] we Lwowie, zm. 24 stycznia 2007 w Poznaniu) – polska aktorka, dwukrotna laureatka Orła za drugoplanową rolę w filmie To ja, złodziej i pierwszoplanową w filmie Mój Nikifor.

Znana głównie z roli Rozalii Kiepskiej w sitcomie Świat według Kiepskich, malarza Nikifora w filmie Mój Nikifor, a także wyrazistych ról epizodycznych.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w rodzinie polsko-żydowskiej. Była wnuczką Hermanna Feldmanna (c.k. inspektora policji w Krakowie)[3] oraz córką aktora specjalizującego się w rolach szekspirowskich, uchodzącego za gwiazdę początku XX wieku Ferdynanda Feldmana i aktorki teatralnej i śpiewaczki operowej Katarzyny Feldman z domu Sawickiej. Grała małe role od piątego roku życia. Po śmierci ojca (zm. 3 czerwca 1919) matka kształciła ją w prywatnym lwowskim studiu aktorskim prowadzonym przez aktora Janusza Strachockiego. W 1934 ukończyła gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie; maturę zdała eksternistycznie, aby zdążyć na egzaminy do szkoły teatralnej. Po trzech latach nauki, w 1937, ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Niedługo potem debiutowała w Teatrze Miejskim we Lwowie. W 1939 została zaangażowana do teatru w Łucku, jednak po wybuchu II wojny światowej wróciła do Lwowa. W 1942 została zaprzysiężona jako żołnierka Armii Krajowej. Pełniła w niej funkcję łączniczki.

Na scenę teatru lwowskiego powróciła w 1944 po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej. Zagrała wówczas męską rolę Staszka w Weselu Wyspiańskiego, reżyserowanym przez Aleksandra Bardiniego. Po wojnie występowała w teatrach, między innymi Łodzi (przez kilkanaście lat była aktorką i pomocniczką reżysera oraz reżyserką u Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym, występowała również w tamtejszym Teatrze Powszechnym), Katowic, Szczecina, Opola, Krakowa (w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie) i Poznania (w Teatrze Polskim oraz – od 1983 – w Teatrze Nowym).

Zagrała również kilkanaście ról w spektaklach Teatru Telewizji, między innymi u Jerzego Antczaka, Andrzeja Barańskiego, Rudolfa Zioły, Olgi Lipińskiej i trzykrotnie u Izabelli Cywińskiej.

W 1980 Służba Bezpieczeństwa wszczęła wobec aktorki sprawę operacyjnego rozpoznania o kryptonimie „Aranżerka”. Krystynę Feldman zaczęto nękać po tym, jak podpisała list w obronie autonomii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Mimo kontroli korespondencji, częstych rewizji w mieszkaniu i wielu utrudnień w rozwoju kariery aktorka nie dała się złamać[4].

Kilka lat po śmierci aktorki jej bratanek odkrył rękopis. Nie wiadomo, gdzie i w jakich latach powstawała powieść Feldman. Książka Światła które nie gasną została wydana w 2016 w 100. rocznicę jej urodzin. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Miejskiego Poznania we współpracy z Teatrem Nowym im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu[5][6].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jej partnerem życiowym był starszy blisko o 26 lat od niej Stanisław Bryliński[7] (ur. 1 maja 1890, zm. 10 października 1953)[8].

Zmarła 24 stycznia 2007 w swoim poznańskim mieszkaniu na ul. Osiedle Armii Krajowej 76. Aktorce poświęcono mural autorstwa Wojciecha Ejsmondta. Pochowano ją 29 stycznia 2007 w alei zasłużonych na cmentarzu komunalnym Miłostowo (pole AZ-P-1)[9]. Zgodnie z życzeniem aktorki złożono ją do grobu w kostiumie z ostatniego spektaklu – monodramu I to mi zostało.

Kariera filmowa

[edytuj | edytuj kod]

Już pierwsza filmowa rola – dewotki w Celulozie (1953) Jerzego Kawalerowicza – na długo ukształtowała jej kinowe emploi. Podobną postać, wyraźnie jednak różnicowaną charakterologicznie, obdarzaną stale indywidualnym rysem, powtarzała w Kaloszach szczęścia (1958), Awanturze o Basię (1959), Dwóch żebrach Adama (1963), Piekle i niebie (1966), Czerwonym i złotym (1969), czy w Głosie z tamtego świata (1962) Stanisława Różewicza, gdzie po raz pierwszy pojawiła się w roli nieepizodycznej.

Stała się jedną z najbardziej wyrazistych aktorek drugiego i trzeciego planu. Na ekranie tworzyła różne, często sprzeczne wewnętrznie typy, w których groteska mieszała się z powagą, ekscentryczność ze spokojem, fizyczna słabość z siłą i charyzmą. Grała postaci hrabin (Godzina pąsowej róży, 1963), żebraczek (Mansarda, 1963; Dwa księżyce, 1993), działaczek społecznych (Święta wojna, 1965), chłopek (Samotność we dwoje, 1968), pijaczek (Nad rzeką, której nie ma, 1991), oszustek (odcinek 4 serialu Kapitan Sowa na tropie), sędzin (Otello z M-2, 1968) czy królowych (Ubu król, 2003).

Szerokiej publiczności dała się poznać dopiero w latach osiemdziesiątych, po roli zdziwaczałej ciotki głównego bohatera w Yesterday Radosława Piwowarskiego. Często współpracowała z młodymi, debiutującymi twórcami, w tym Janem Jakubem Kolskim (Pogrzeb kartofla), Konradem Szołajskim (Człowiek z...) i Mariuszem Trelińskim (Łagodna). Masową popularność zyskała w wieku 83 lat, kiedy zagrała babcię Rozalię w popularnym serialu Świat według Kiepskich (1999–2005).

W 2004, w wieku 88 lat, wystąpiła po raz pierwszy w głównej roli. W Moim Nikiforze Krzysztofa Krauzego wcieliła się w postać malarza Nikifora Krynickiego. Jej kreacja spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności, krytyków oraz jurorów polskich i zagranicznych festiwali filmowych. Nikifor nie był jednak pierwszą męską rolą w jej dorobku. Oprócz wspomnianego wcześniej Staszka z Wesela w teatrze grała także role Kaja w Królowej Śniegu i pana Ciuciumkiewicza w Domu otwartym.

Feldman aktywnie wspierała działalność poznańskiego studenckiego Teatrzyku Towarzyskiego Jacka Kowalskiego.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Filmy fabularne i etiudy[10]
Rok Tytuł Reżyser Rola
1953 Celuloza Jerzy Kawalerowicz dewotka na wykładzie księdza Woydy
1955 Godziny nadziei Jan Rybkowski kobieta trafiona w czoło
1956 Trzy kobiety Stanisław Różewicz kobieta czekająca w kolejce po chleb
1957 Selene Halina Wirska
Król Maciuś I Wanda Jakubowska nauczycielka
Kapelusz pana Anatola Jan Rybkowski koleżanka z pracy – kobieta na przyjęciu
1958 Wolne miasto Stanisław Różewicz telefonistka Zosia
Noc poślubna Erik Blomberg kobieta wiejska
Kalosze szczęścia Antoni Bohdziewicz kobieta wychodząca z damskiej toalety w barze „Pod Strzelbą”
1959 Zobaczymy się w niedzielę Stanisław Lenartowicz służąca Frania
Wspólny pokój Wojciech Jerzy Has dozorczyni
Miejsce na ziemi Stanisław Różewicz oszustka w hali targowej
Inspekcja pana Anatola Jan Rybkowski członkini jury konkursu piękności w Paryżewie
Awantura o Basię Maria Kaniewska dewotka
1960 Walet pikowy Tadeusz Chmielewski kobieta goniąca „Testona”
1961 Świadectwo urodzenia Stanisław Różewicz chłopka z pacyfikowanej wsi
Nafta Stanisław Lenartowicz swatka
Komedianty Maria Kaniewska służąca kucharka
1962 Szpital Janusz Majewski pielęgniarka
I ty zostaniesz Indianinem Konrad Nałęcki „kwaśna” sprzedawczyni wódki
Głos z tamtego świata Stanisław Różewicz Hela Fabiańczykowa
1963 Mansarda Konrad Nałęcki nędzarka
Kryptonim Nektar Leon Jeannot właścicielka kotów
Godzina pąsowej róży Halina Bielińska hrabina w salonie
Dwa żebra Adama Janusz Morgenstern mieszkanka Godów protestująca pod domem Wiktusów
Yokmok Stanisław Możdżeński gospodyni kapitana portu
1964 Przerwany lot Leonard Buczkowski urzędniczka
1965 Święta wojna Julian Dziedzina działaczka „Naprzodu”
Lekarstwo na miłość Jan Batory pracownica Związku Kynologicznego
1966 Sublokator Janusz Majewski pielęgniarka
Piekło i niebo Stanisław Różewicz pasażerka autobusu
1967 Stajnia na Salvatorze Paweł Komorowski sąsiadka Teresy
Pieczona gęś Romuald Drobaczyński wieśniaczka
Długa noc Janusz Nasfeter kobieta z zepsutym zegarkiem
1968 Weekend z dziewczyną Janusz Nasfeter gospodyni Stannego
Samotność we dwoje Stanisław Różewicz wiejska kobieta
Pomnik Marek Wortman
Otello z M-2 Julian Dziedzina sędzia
Lalka Wojciech Jerzy Has rajfurka, „opiekunka” Magdalenki
1969 Czerwone i złote Stanisław Lenartowicz dewotka
1970 Dzięcioł Jerzy Gruza panna Klara, sekretarka dyrektora
Abel, twój brat Janusz Nasfeter nauczycielka śpiewu
1971 Kłopotliwy gość Jerzy Ziarnik sprzątaczka w szkole
1974 Sędziowie. Tragedya Konrad Swinarski Feiga
1976 Przepłyniesz rzekę Tadeusz Kijański matka Helki
Kradzież Piotr Andrejew matka Mirosława Maciejewskiego
1977 Palace Hotel Ewa Kruk staruszka na dworcu
1981 Kłamczucha Anna Sokołowska kobieta w kawiarni
1982 Wyłap Henryk Dederko pani magister
1984 Zabicie ciotki Grzegorz Królikiewicz Emilka
Yesterday Radosław Piwowarski ciotka „Ringa”
1987 Pociąg do Hollywood Radosław Piwowarski pani Krysia, strażniczka w Fabryce Snów Nr 1
1988 Powrót do Polski Paweł Pitera wydająca jedzenie dla żołnierzy w tramwaju
1989 Szklany dom Małgorzata Kopernik dozorczyni Bogdańska
1990 Śmierć dziecioroba Wojciech Nowak Kopciowa
Pogrzeb kartofla Jan Jakub Kolski Maryśka, matka Gorzelaka
1991 Obywatel świata Roland Rowiński babcia Janka
Nad rzeką, której nie ma Andrzej Barański Magotka
L'aura Sergio Vega
Latające machiny kontra Pan Samochodzik Janusz Kidawa Zofia, gosposia Lejwody-Arizony
1993 Dwa księżyce Andrzej Barański żebraczka Agata
Człowiek z... Konrad Szołajski archiwistka MSW
1994 Wenn alle Deutschen schlafen Frank Beyer „jędza”
1995 Łagodna Mariusz Treliński ciocia żony
Horror w Wesołych Bagniskach Andrzej Barański służąca Józefa
1998 Złoto dezerterów Janusz Majewski łuczniczka Wilhelmina Koroniecka, wicemistrzyni świata w 1932
1999 Ogniem i mieczem Jerzy Hoffman Ukrainka
2000 To ja, złodziej Jacek Bromski babcia „Jaja”
2001 Edges of the Lord Jerzy Bogajewicz Wanda, żona Batylina
2002 Break Point Marek Nowicki
2003 Ubu Król Piotr Szulkin królowa Rozamunda
Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem Jerzy Hoffman wróżka
2004 Mój Nikifor Krzysztof Krauze Nikifor Krynicki
2005 Przybyli ułani Sylwester Chęciński Janikowa
2006 Dublerzy Marcin Ziębiński babka Gambini
2007 Ryś Stanisław Tym Wizuch, sprzątaczka w komendzie policji w Suwałkach
Seriale telewizyjne
Rok Tytuł Reżyser Rola
1965 Kapitan Sowa na tropie Stanisław Bareja Kwiecińska (odcinek 4)
1968 Stawka większa niż życie Andrzej Konic, Janusz Morgenstern sekretarka Reila (odcinek 3)
Klub profesora Tutki Andrzej Kondratiuk kwiaciarka (odcinek 7),

paniusia (odcinek 12)

1972 Chłopi Jan Rybkowski żebraczka (odcinek 11)
1976 Czterdziestolatek Jerzy Gruza dyrygent orkiestry w Pałacu Młodzieży (odcinek 16)
1981 Jan Serce Radosław Piwowarski sąsiadka Krukowskich (odcinki: 3, 6, 7)
1986 Na kłopoty… Bednarski Paweł Pitera Tzarowa, gospodyni Bednarskiego (odcinki: 1, 3–5, 7)
1987 Rzeka kłamstwa Jan Łomnicki Bocianicha (odcinki: 1, 5)
1988 Mistrz i Małgorzata Maria Kuzemko, Maciej Wojtyszko Annuszka (odcinki: 1, 2, 4)
1991 Panny i wdowy Janusz Zaorski dyrektorka pensji (odcinek 3)
1992 Mama – Nic Andrzej Maleszka asystentka fotografa (odcinek 1)
1994 Stella stellaris Robert Sigl
1996 Maszyna zmian. Nowe przygody Andrzej Maleszka sprzedawczyni rybek (odcinek 1)
1997 Pokój 107 Mirosław Dębiński sprzątaczka
Boża podszewka Izabella Cywińska kobieta z okna (odcinek 10)
19981999 Złotopolscy Janusz Zaorski, Radosław Piwowarski, Janusz Dymek, Ryszard Zatorski, Ireneusz Engler, Grzegorz Okrasa, Maciej Dutkiewicz, Dorota Lamparska Piekutowa, ciotka Łukasza „Świrusa” (odcinki: 17, 37, 117)
19992005, 2007 Świat według Kiepskich Okił Khamidow Rozalia „Babka” Małolepsza,
Umcia Umcia pod postacią Babki (odcinek 6),
zahipnotyzowany Ferdek (głos, odcinek 45),
ożywiona kukła Babki (głos, odcinek 51),
stary klon Haliny #1 (odcinek 125),
stary klon Haliny #2 (odcinek 125),
Belzebabka (odcinek 157)
1999 Policjanci Łukasz Wylężałek sprzątaczka w liceum (odcinek 4)
19992000 Miodowe lata Maciej Wojtyszko, Maciej Strzembosz Obrochtowa, sąsiadka Krawczyków (odcinki: 20, 43)
2000 Ogniem i mieczem Jerzy Hoffman Ukrainka
2001 Garderoba damska Andrzej Kotkowski, Adam Iwiński, Wojciech Pacyna, Janusz Kondratiuk garderobiana Bronia (odcinki: 1–4)
20022007 Na dobre i na złe Maciej Pieprzyca, Krzysztof Rogala, Teresa Kotlarczyk, Maciej Dejczer, Ryszard Zatorski, Wojciech Wójcik, Artur Urbański, Mariusz Malec, Jerzy Łukaszewicz, Waldemar Szarek, Artur Żmijewski, Piotr Wereśniak, Grzegorz Pacek pacjentka Maria Lach (odcinek 102),
pani Kazia (odcinki: 264, 280, 284)
2003 Plebania Wojciech Solarz, Janusz Dymek, Jacek Lenczowski, Jerzy Sztwiertnia, Ryszard Brylski, Jerzy Łukaszewicz, Kazimierz Tarnas, Jan Kidawa-Błoński, Anita Anioł, Iwona Siekierzyńska, Kinga Lewińska, Maciej Migas, Anna Kazejak, Krzysztof Mazur pani Gienia, woźna w tulczyńskiej szkole (odcinki: 265-267, 276, 281-282, 285–287, 292, 299-300, 309–311, 317, 321)
2004 Stara baśń Jerzy Hoffman wróżka
2006 Dublerzy Marcin Ziębiński babka Gambini
Polski dubbing
Rok Tytuł Reżyser dubbingu Rola
1960 Wszystko o Ewie Romuald Drobaczyński Birdie Coonan
Role teatralne[11]
Rok Sztuka Rola
1945 Wesele Staszek
1946 Dom kobiet Tekla Bełska
1947 Romans Zuzanna Van Tail
1948 Znak Wyszakowa
Pensjonat w starym dworze Agata
Niewinni winowajcy
1949 Jadzia wdowa Melania
Pan Damazy Pani Tykalska
Bajka Szurik
1950 Niemcy Dziecko żydowskie
Zemsta
Sprawa Pawła Eszteraga
Zwycięstwo Fijałkowska
1951 Poemat pedagogiczny Kostek
Horsztyński (Kossakowscy)
1952 Z iskry rozgorzeje płomień Paraskiewa
1953 Królowa Śniegu Kaj
1954 Domek z kart Chłopiec z drukarni
Latarnia Kłoskowa
Świat się kończy Kumoszka
Łaźnia Petentka
1955 Wesele Figara
Maturzyści
1956 Święto Winkelrida
Miarka za miarkę Pani Przepieczona
1957 Gra miłości i śmierci
Kram z piosenkami Gość
1958 Barbara Radziwiłłówna
1959 Cudotwórca Staruszka II
Dom Bernardy Alba Prudencja
Nie-Boska komedia Szatan V, Widmo, Szatan
Bank Glembay Ltd
1960 Księżycowy pantofelek
Śmierć komiwojażera
Kuglarze Sekretarka
Hamlet
1961 Opera za trzy grosze Celia, Żebraczka
Pan Damazy Pani Tykalska
Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim
1962 Uczciwa dziewczyna Chłopiec z kawiarni
Burza
Porwano Dorotkę
1963 Ten, który dotrzymuje słowa Dewotka
Dyplomaci
Cyrano de Bergerac Ochmistrzyni
Księżniczka Turandot
1964 Ktoś nowy
Niewidzialny książę
1965 Dziady Sowa
Dom otwarty Munia
Tango Eugenia
1966 My Fair Lady Pani Pearce
Derby w pałacu
Tajemnica starej wierzby Żółw
1967 Klub kawalerów
Noc spowiedzi
1968 Bereziacy
Baba-Dziwo Baronowa Lelika Skwaczek
Rzecz listopadowa Buldog
1969 Filip z prawda w oczach Chojnowska
Król Jan według Szekspira Królowa Eleonora
1970 Czajka
Ballada o tamtych dniach Matka Zygmunta
Fircyk w zalotach
Kordian Mieszczka
Rok Sztuka Rola
1970 Krakowiacy i Górale Stara kobieta
1971 Żołnierz i królewna Czarownica
Zykowowie Cełowaniewa
1972 Idiota Księżna Białokońska
Romans z wodewilu Katarzyna, Pani I
Lubow Jarowaja Maria Skopcewa
1973 Kotka na rozpalonym blaszanym dachu Babcia
Listy zza muru
Kram z piosenkami Sprzedawczyni pierników, Pani, Straganiarka, Ciotunia, Dama, Gość
1974 Człowiek znikąd Członek egzekutywy
Tango Eugenia
1975 Dziesięć paradoksów prokuratora Kempnera Sprzątaczka
Opera za trzy grosze Celia
Beatrix Cenci Wiedźma I
Doktor Faustus Gniew
1976 Derby w pałacu Pedro Luis Albornos
Operetka Lokaj Władysław
1977 Poskromienie złośnicy Krawiec
Biesy Wirgińska
1978 Hotel z widokiem na potwora Marion
Wściekłe pieniądze Nadieżda Czeboksarowa
Kordian
Poszli ci, którzy powinni Kobieta z chóru
1979 Klucznik Babka
Czarny romans Generałowa
Symfonia domowa Felicja Zygul
1980 Baba-Dziwo Valida Vrana
1981 Kariera Alfa Omegi Szofer
1982 Listopad Łowczanka
Fantazy
Pastorałka Karczmarka
1983 Koniec Europy Żona człowieka ze stygmatami
Dom otwarty Ciuciumkiewicz
1984 Jezioro Bodeńskie Guwernantka
1985 Matka Dorota
Zając w potrzasku albo Czerwony Kapturek Lis
Ich czworo Sługa
1987 Modlitwa chorego przed nocą Osioł
Wesele Chochoł
1988 Opłatki polskie Baba z Makutrą
1990 Damy i huzary Zuzia
Portret
1991 Ferdydurke Nauczycielka łaciny
Ghetto Judyta Azra
Polityka Pokojówka
1992 Piękna Lucynda Zuzanna, Terpsychora, Wawrzonek
1993 Czerwone nosy Boutros II
Lot nad kukułczym gniazdem Technik
1994 Kuglarze i wisielcy Lord kanclerz
1995 Roberto Zucco Szefowa
1996 Przemiana Prokurent, Posługaczka
1997 Zimowa opowieść Błazen
1998 Crocodilia Mutter
1999 Androkles i lew Żebrak
2000 Tango Babcia Eugenia
2001 Królowa pięknosci z Leenane Mag Folan
2002 Oświadczyny Iwan Wasiliewicz Łomow
Jubileusz Nastazja Mierczutkina
2003 Król Ryszard III Zakonnica
2005 Faust Weronika
Częstochowska Victoria Żebraczka Konstancja
2006 I to mi zostało...
Role w Teatrze Telewizji[10]
Rok Sztuka Rola
1962 Jesienna nuda Tatiana
1971 Pigmalion pani Pearce
1973 Pułapka z mahoniu Siostra przełożona
Inwazja jaszczurów Barmanka
1976 Mała przechadzka pana Lovedaya Etty
1977 Kapelusze Julcia
1979 Cathlen, córka Houlihana Bridget
1984 Wysocki Tobaczyńska
1986 Niedostępna
1987 Słoń Warwara
Miłosierdzie płatne z góry
1988 Pensjonat „Paryż” Lala
Rok Sztuka Rola
1989 Gdzie diabeł nie może Pani II
1992 Lekarz bezdomny Wikcia
1993 Bajka o dobrym smoku Babcinka
1994 Tośka Cesia
Siedem pięter Pielęgniarka z II piętra
Baśń o tańczącej królewnie Wróżka
1995 Gwiazda Polarna i rozśpiewani piraci Służka I
Ciemno Babka
1997 Czary motyla Święta Karaluszyca
Bunia Bunia
1998 Inne rozkosze Oma
Role w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia[12]
Rok Słuchowisko Rola
1959 Myszy w pułapce
Rok Słuchowisko Rola
1987 Biesiada u hrabiny Kotłubaj

Nagrody i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
Nagrody[13]
Rok Nagroda
1949 1. Festiwal Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach – nagroda za rolę Szurika w sztuce Bajka
1988 28. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych – nagroda za rolę Lali w sztuce Narzeczony Beaty w Teatrze Nowym w Poznaniu
1992 Nagroda „Biały bez” czasopisma Express Poranny
1997 Złoty Wawrzyn Grzymały
Medal „Ad perpetuam rei memoriam” wojewody poznańskiego za wybitne osiągnięcia artystyczne przez 60 lat pracy aktorskiej
2001 Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – statuetka „Jańcia Wodnika” za mistrzostwo aktorskie drugiego planu oraz nagroda Telewizji Polskiej za całokształt twórczości
Polska Nagroda Filmowa Orzeł za rok 2000 w kategorii „najlepsza drugoplanowa rola kobieca” za rolę w filmie To ja, złodziej
Tytuł „Zasłużony dla Miasta Poznania
2003 Nagroda marszałka województwa wielkopolskiego w Poznaniu za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej
2004 Tytuł Osobowości Wszech Czasów z Wielkopolski, przyznany przez Wielkopolan w plebiscycie widzów „Kino Polska”, czytelników „Gazety Poznańskiej” i słuchaczy Radia Merkury
Nagroda statuetki „Rogal i Pióro”, „Naszego Klubu” w Poznaniu
29. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda jury za pierwszoplanową rolę kobiecą (wybitna kreacja aktorska) za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
Nagroda Gazety WyborczejGigant” za poznański styl pracy
2005 Super Wiktor
VII Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Manili – nagroda za najlepszą rolę kobiecą, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Valladolid – nagroda za główną rolę kobiecą, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
V Międzynarodowy Festiwal Aktorski „Stożary” w Kijowie – Grand Prix za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
40. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach – nagroda dla najlepszej aktorki za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
Złota Kaczka – nagroda dla najlepszej aktorki za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
12. Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni – statuetka „Jańcia Wodnika”, nagroda za najlepszą rolę kobiecą, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
Orzeł – Polska Nagroda Filmowa w kategorii najlepsza aktorka w roli pierwszoplanowej, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
1. miejsce (Złota Piątka) w plebiscycie czytelników TeleRzeczpospolitej
Nagroda Wielka Pieczęć Poznania
2006 IV Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Pune – nagroda za najlepszą rolę kobiecą, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
7. Międzynarodowy Festiwal Filmów Autorskich w Rabacie – nagroda aktorska za kreację Nikifora w filmie Mój Nikifor
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Zimbabwe – nagroda za najlepszą rolę kobiecą, za rolę Nikifora w filmie Mój Nikifor
III Europejski Festiwal Filmowy Integracja Ty i Ja w Koszalinie – nagroda specjalna za główną rolę w filmie Mój Nikifor
Odznaczenia[14]
Rok Odznaczenie
1955 Srebrny Krzyż Zasługi[15]
1966 Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Odznaka Honorowa Miasta Łodzi
1974 Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1979 Odznaka Honorowa Miasta Poznania
2005 Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[16]
2007 Order Uśmiechu przyznany przez Międzynarodową Kapitułę Orderu Uśmiechu w 2006 na wniosek dzieci z Poznania[a]
  1. Na prośbę Krystyny Feldman order miał być wręczony 14 lutego 2007, ale ze względu na śmierć aktorki nie doszło do ceremonii. Zarząd Kapituły pierwszy raz w historii tego odznaczenia wydał zgodę na przekazanie Orderu na ręce spadkobierców i uznał aktorkę za pełnoprawnego Kawalera Orderu Uśmiechu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Katarzyna Sklepik (2017-01-24): Krystyna Feldman. Poznańskie życie królowej drugiego planu. „Głos Wielkopolski”. [dostęp 2019-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-13)]. (pol.).
  2. Aktorka za życia podawała rok 1920 jako rok urodzenia. Z dokumentów znajdujących się w dziale kadr Teatru Nowego w Poznaniu wynika, że prawdziwą datą urodzin Krystyny Feldman jest rok 1916. Taką samą datę podaje portal FilmPolski.pl, opierając się na aktach urodzin i zgonu aktorki
  3. Der älteste österreichische Criminalist. Inspector Feldmann pensionirt. „Neues Wiener Journal”. Nr 2238, s. 3, 17 stycznia 1900. (niem.). 
  4. SB prześladowała Krystynę Feldman. [dostęp 2008-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-09)].
  5. Kasia Grochocka: Odnaleziono rękopis powieści Krystyny Feldman. Akademickie Radio Centrum. [dostęp 2022-01-24].
  6. Premiera powieści Krystyny Feldman w 100-lecie jej urodzin. Dzieje.pl. [dostęp 2022-01-24].
  7. Stanisław Bryliński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2017-01-02].
  8. filmweb.pl: Stanisław Bryliński. [dostęp 2009-06-04]. (pol.).
  9. Plan Poznania - Cmentarze [online], poznan.pl [dostęp 2023-11-16].
  10. a b Krystyna Feldman. filmpolski.pl ↓.
  11. Krystyna Feldman. Encyklopedia teatru polskiego. Teatr. ↓.
  12. Krystyna Feldman. Kariera radiowa. e-teatr.pl ↓.
  13. Krystyna Feldman. Encyklopedia teatru polskiego. Nagrody. ↓.
  14. Krystyna Feldman. Odznaczenia. e-teatr.pl ↓.
  15. Uchwała Rady Państwa z dnia 11 lipca 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144).
  16. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 listopada 2005 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2006 r. nr 2, poz. 21).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]