Kratt
Kratt (także pisuhänd, puuk, tulihänd, vedaja) – fantastyczne stworzenie z mitologii estońskiej.
Jest opisywany jako postać tworzona przez rolnika z siana i innych sprzętów, dostępnych w gospodarstwie. Aby go ożywić, należy przywołać diabła i użyć trzech kropel krwi[1].
Kratt będzie w stanie wykonać wszystkie zadania, jakie mu zostaną powierzone. Jeżeli nie będzie miał zajęcia, może zaatakować swojego stwórcę. Aby odwołać kratta, należy dać mu niemożliwe zadanie, np. kazać zrobić drabinę z chleba lub linę z piasku[1].
W kulturze popularnej
[edytuj | edytuj kod]
W latach 1925-1940 w Estonii ukazywało się czasopismo satyryczne pt. Kratt[2].Pierwszy estoński balet, skomponowany przez Eduarda Tubina i którego premiera miała miejsce w 1943, nosi tytuł Kratt[3][4].
Stworzenia określane jako kratty pojawiają w powieści Listopadowe porzeczki (est. Rehepapp ehk November) Andrusa Kivirähka z 2000 r. i jej adaptacji, horrorze Listopad z 2017 r.[5]
Jako metafora AI
[edytuj | edytuj kod]Estońskie władze posługują się postacią kratta jako metaforą AI - bytu mogącego przynieść ludziom korzyści, ale stanowiącego także potencjalne zagrożenie[6][7][8][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b August Jakobson, Puujalaga katk: eesti rahva muinasjutte ja muistendeid, 1965 [dostęp 2024-12-06] (est.).
- ↑ Juhan Jaik, Karl August Hindrey, Otto Krusten (red.), Kratt, Tallinn: J. Jaik, 1925 [dostęp 2024-12-06].
- ↑ Eduard Tubin - Kratt [online], opetaja.edu.ee [dostęp 2024-02-07].
- ↑ Tubin, Eduard | Eesti Muusika Infokeskus [online], www.emic.ee [dostęp 2024-02-07].
- ↑ Listopadowe porzeczki | Andrus Kivirähk [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2024-12-06] (pol.).
- ↑ Spirited, A Kratt as an Administrative Body: Algorithmic Decisions and Principles of Administrative Law* [online], Yearbook of Estonian Courts, 12 marca 2020 [dostęp 2024-02-07] (ang.).
- ↑ Harle Pihlak, AI and the Kratt* momentum [online], e-Estonia, 11 października 2018 [dostęp 2024-02-07] (ang.).
- ↑ Maris Orav, New e-Estonia factsheet: National AI “Kratt” Strategy [online], e-Estonia, 26 czerwca 2020 [dostęp 2024-02-07] (ang.).
- ↑ Estonia: Government Issues Artificial Intelligence Report [online], Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA [dostęp 2024-12-06].