Kraskowo (powiat kętrzyński)

Kraskowo
	wieś
	; kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Korsze
Wysokość	102 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	178
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-430
Tablice rejestracyjne	NKE
SIMC	0478776
	Położenie na mapie gminy Korsze Kraskowo
	Położenie na mapie Polski Kraskowo
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kraskowo
	Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego Kraskowo
	54°08′05″N 21°10′53″E/54,134722 21,181389
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kraskowo (niem. Schönfließ^[4], Gross Schönau) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. Do 1954 roku siedziba dawnej gminy Kraskowo. Wieś wraz z przysiółkiem Polany jest obecnie siedzibą sołectwa^[5].

Wg stanu na dzień 08.10.2004 r. Kraskowo zamieszkiwało 166 osób.

Część wsi

Integralne części wsi Kraskowo^[6]^[7]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0478782	Polany	przysiółek

Położenie geograficzne

Wieś jest położona w południowej części gminy Korsze. Pod względem historycznym miejscowość leży w Prusach Dolnych, na obszarze dawnej pruskiej Barcji. Pod względem fizycznogeograficznym wieś jest położona na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego (południowa część wsi) i Niziny Sępopolskiej (część północna)^[8]. Ukształtowanie powierzchni wsi i okolic jest pagórkowate. Na wschód od wsi, w bezpośrednim sąsiedztwie przysiółka Polany, rozciąga się Łankiejmski Las (niem. Langheimer Forst)^[9], na południe zaś w kierunku Babieńca znajduje się Tołkiński Las (niem. Tolksdorfer Wald)^[9].

Historia

Wieś czynszowa założona w 1372 roku na prawie chełmińskim. Gotycki kościół w Kraskowie wybudowano na przełomie XIV i XV wieku. W czasach reformacji przejęli go ewangelicy (był w ich posiadaniu do 1945 r.). Podobnie jak kościół w Łankiejmach był uszkodzony przez orkan w 1817 r. Kompleksowo odbudowano w latach 1875-1876. Przez długi czas wieś była w posiadaniu rodu von Eglofsteinów.

W 1785 roku Kraskowo miało 43 domy mieszkalne, a w 1818 roku 35 gospodarstw i dom leśny oraz 260 mieszkańców. W pocz. XX wieku liczba ludności wzrosła i wynosiła w 1910 – 517, a w 1933 roku – 578. Według spisu z 17 maja 1939 roku we wsi żyło 566 osób. Wieś należała do 1945 roku do okręgu urzędu policyjnego Tołkiny (Amtsbezirk Tolksdorf), obejmującego 3 gminy: Babieniec, Kraskowo i Tołkiny.

Od 1945 roku w granicach Polski, początkowo w Okręgu mazurskim, w latach 1946–1975 w tzw. dużym województwie olsztyńskim, a w latach 1975–1998 w tzw. małym województwie olsztyńskim. W 1945 roku nazwę wsi zmieniono na Potok. Od 1945 roku siedziba gminy. W 1954 roku powstała gromada Kraskowo. W 1960 roku w gromadzie Kraskowo mieszkało 2078 osób. W 1970 roku Kraskowo liczyło 330 mieszkańców. W tymże roku były tu ośmioklasowa szkoła podstawowa, przedszkole (16 dzieci), biblioteka, sala kinowa na 90 miejsc. W 1973 roku sołectwo Kraskowo należało do gminy Kętrzyn. W 1975 roku Kraskowo przyłączono do gminy Korsze.

Zabytki

Gotycki kościół z początku XV wieku^[10], przy czym wschodnia część świątyni powstała jeszcze w końcu XIV wieku. Ołtarz główny (ściślej nastawa ołtarza) w kościele pochodzi z 1645 roku, zaś ambona z 1648. Ponadto w kościele zachowało się epitafium autorstwa Jana Krzysztofa Boethkego z obrazem Ukrzyżowanie oraz mosiężny dzwon z 1622 roku odlany przez Matthisa Uhlego^[11].
Cmentarz przykościelny^[10].

Komunikacja

We wsi przy drodze wojewódzkiej 592, biegnącej z Bartoszyc do Kętrzyna i Giżycka, znajdują się dwa przystanki autobusowe.
W odległości 4,5 km od Kraskowa znajduje się przystanek kolejowy Tołkiny położony przy linii kolejowej nr 38: Bartoszyce – Korsze – Kętrzyn – Ełk – Białystok.

Bibliografia

Zofia Licharewa, "Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu", Olsztyn, 1962
"Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic", Olsztyn, 1978
MieczysławM. Wieliczko MieczysławM., JaninaJ. Bosko JaninaJ., BronisławB. Magdziarz BronisławB., Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I. Święta Warmia, Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-86926-07-4, OCLC 831022259 .

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 61337
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 613 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ RÖSSEL (RESZEL). Skala 1:100 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1928.
↑ Obwieszczenie NR 1/2017 Rady Miejskiej w Korszach z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Statutu Gminy Korsze. 4 stycznia 2018. [dostęp 2022-04-30]. (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: geoserwis mapy. [dostęp 2022-05-08]. (pol.).
↑ ^a ^b Jan Oryńczak: Środowisko geograficzne. W: Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic. Olsztyn: Pojezierze, 1978, s. 31-32, seria: Z dziejów miasta i powiatu.
↑ ^a ^b Rejestr zabytków. Woj. warmińsko-mazurskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-05-01].
↑ Tadeusz Swat: Historia regionu. W: Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic. Olsztyn: Pojezierze, 1978, s. 197-198, seria: Z dziejów miasta i powiatu.

Linki zewnętrzne

Zobacz też

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 61337

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 613 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[4] RÖSSEL (RESZEL). Skala 1:100 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1928.

[5] Obwieszczenie NR 1/2017 Rady Miejskiej w Korszach z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Statutu Gminy Korsze. 4 stycznia 2018. [dostęp 2022-04-30]. (pol.).

[Dz.U._29/2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[teryt-7] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[8] Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: geoserwis mapy. [dostęp 2022-05-08]. (pol.).

[oryńczak-9] Jan Oryńczak: Środowisko geograficzne. W: Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic. Olsztyn: Pojezierze, 1978, s. 31-32, seria: Z dziejów miasta i powiatu.

[nid-10] Rejestr zabytków. Woj. warmińsko-mazurskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2022-05-01].

[11] Tadeusz Swat: Historia regionu. W: Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic. Olsztyn: Pojezierze, 1978, s. 197-198, seria: Z dziejów miasta i powiatu.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasto	Korsze
Wsie	Babieniec Błogoszewo Dłużec Wielki Gudniki Gudziki Kałwągi Karszewo Kowalewo Duże Kraskowo Łankiejmy Olszynka Parys Piaskowiec Podlechy Pomnik Saduny Sajna Wielka Sarkajmy Sątoczno Stawnica Studzieniec Suśnik Trzeciaki Wiklewo
Osady	Błuskajmy Małe Błuskajmy Wielkie Bykowo Chmielnik Dąb Długi Lasek Dłużec Mały Dubliny Dzikowina Garbno Glitajny Głowbity Gnojewo Góra Kamień Krzemity Marłuty Płutniki Prosna Równina Dolna Równina Górna Sątoczek Starynia Suliki Tołkiny Wandajny Warnikajmy
Przysiółki	Słępy Wągniki
Część wsi	Dzierżążnik
Przysiółki wsi	Giełpsz Kałmy Kaskajmy Małe Kowalewo Małe Łękajny Nunkajmy Podgórzyn Polany Sajna Mała Wetyn Wiklewko Wygoda