Kotew
Kotew (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek, dybel lub łącznik) – element konstrukcji stosowany do mocowania (kotwienia) monolitycznego podłoża, rzadziej do mocowania podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian, płyt okładzinowych itp.[1][2][3]
Zazwyczaj jest to poziomy pręt ściągający elementy konstrukcji, np. przeciwległe mury, słupy czy filary, chroniąc je przed rozchyleniem lub obrotem. Stosowany również przy sklepieniach. Przechodził na wylot przez spinany element, końce chronione są przed wysunięciem przy pomocy tzw. przewłoczki, często widocznej po zewnętrznej stronie konstrukcji. Przewłoczki pełniły też funkcje dekoracyjne[2][3].
Kotwy często używano w gotyckiej architekturze Włoch, w krużgankach renesansowych pałaców[3] oraz na Śląsku, gdzie kotwienie budynków rozpoczęło się na początku XX wieku[4], w celu zabezpieczenia starszych budynków przed uszkodzeniem w wyniku drążenia tuneli przy wydobywaniu węgla[potrzebny przypis]. Kotwy stosuje się także w celu wzmocnienia tuneli kopalnianych[5].
-
Kotwy przy kolumnach w krużgankach na Wawelu w Krakowie -
Ankry na zamku w Bojnicach (2012) -
Kotew ozdobna -
Kotew talerzowa -
Zdemontowana kotew -
Kotew ściągająca
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Szolginia 1982 ↓, s. 183.
- ↑ a b Kubalska-Sulkiewicz, Bielska-Łach i Manteuffel-Szarota 2007 ↓, s. 183.
- ↑ a b c Sztuka świata 2013 ↓, t. 17, s. 347.
- ↑ Waldemar Jama | Ankry – śląskie rydwany. [dostęp 2023-10-28].
- ↑ Tadeusz Stepinski. Badanie kotew kopalnianych przy użyciu fal prowadzonych. „Badania Nieniszczące i Diagnostyka”. 1–4, s. 18, 2020.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Witold Szolginia: Architektura i budownictwo. 1982. ISBN 83-204-0291-3.
- Sztuka świata. Słownik terminów tom 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013. ISBN 978-83-213-4726-4.
- Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-12365-9.
