Kotek kusy

Kotek kusy
	Prionailurus planiceps
	(Vigors & Horsfield, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	kotek
Gatunek	kotek kusy
Synonimy
	Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827;
	Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania
	; Prawdopodobieństwo występowania kota kusego: kolor niebieski - zerowe, kolor ciemnoczerwony - 96%
	Systematyka w Wikispecies

Kotek kusy^[4], kot kusy^[5] (Prionailurus planiceps) – słabo poznany gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Był uważany za gatunek wymarły w 1985 roku, ale został ponownie odkryty w 1995.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1827 roku irlandzki zoolog Nicholas Aylward Vigors i amerykański przyrodnik Thomas Horsfield nadając mu nazwę Felis planiceps^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Vigors i Horsfield wskazali Sumatrę^[2].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia

Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; αιλουρος ailouros „kot”^[7].
planiceps: łac. planus „płaski”; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”^[8].

Zasięg występowania

Kotek kusy występuje w Brunei, w Indonezji (Kalimantan, Sumatra) i w Malezji (Półwysep Malajski, Sabah i Sarawak)^[3].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 44,6–52,1 cm, długość ogona 12,8–16,9 cm; masa ciała 1,5–2,5 kg^[9]. Wielkości kota domowego, przypomina nieco wyglądem łasicę z uwagi na wydłużony kształt ciała i krótkie łapy. Posiada krótki ogon oraz małe, okrągłe, nisko osadzone uszy. Futro jest gęste, długie i puszyste, barwy brązoworudej z ciemnymi cętkami na gardle i wewnętrznej stronie kończyn. Głowa i klatka piersiowa są jaśniejsze, rudawe, z jasnymi znaczeniami. Samce są trochę większe od samic. Kot kusy jest jednym z czterech kotów, które nie potrafią schować swoich pazurów (tak jak gepard grzywiasty, kotek wyspowy i kotek cętkowany). Posiadają również dobrze wykształcone błony pławne.

Ekologia

Siedlisko

Koty kuse żyją w lasach deszczowych, blisko wody oraz plantacji palm olejowych.

Tryb życia

Prawdopodobnie samotniczy. Prowadzi nocny tryb życia, ale niektóre osobniki są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu^[10]. W niewoli często obserwuje się je w wodzie, gdzie chętnie spędzają czas. Podobnie jak inne koty znaczą swój teren, jednak w przeciwieństwie do nich zostawiają ślad zapachowy czołgając się po ziemi.

Kot kusy jest bardzo rzadko spotykany, prawie nie ma informacji o reprodukcji tego gatunku. Odnotowano tylko trzy mioty w niewoli, przy czym w jednym były 2 kocięta, a w pozostałych 1. Prawdopodobnie najczęściej rodzi się 1–4 kociąt, ponieważ dorosłe samice kota kusego posiadają cztery sutki. Na wolności widziano kocię w styczniu, ciąża trwała około 56 dni^[10].

Pokarm

Poluje przede wszystkim na ryby, jak również płazy i raki. Obserwowano koty, które podobnie jak szopy pracze, „myły” swoje jedzenie w wodzie. W niewoli skaczą na swój posiłek i odciągają go na około dwa metry od miejsca, w którym go położono^[11]. Na wolności koty te najprawdopodobniej odciągają ryby i żaby od brzegu, by nie uciekły.

Przypisy

↑ Prionailurus planiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c N.A. Vigors & T. Horsfield. Descriptions of two Species of the genus Felis, in the collection of the Zoological Society. „The Zoological Journal”. 3, s. 450, 1827. (fr.).
↑ ^a ^b A.A. Wilting A.A. i inni, Prionailurus planiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 142, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404–406. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
↑ planiceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
↑ M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b Flat-headed cat (Prionailurus planiceps). ARKive. [dostęp 2011-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-04)]. (ang.).
↑ Mairin Balisi: Prionailurus planiceps. Animal Diversity Web. [dostęp 2011-09-23]. (ang.).

Bibliografia

D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus planiceps. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].

[itis-1] Prionailurus planiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Vigors&Horsfield-2] N.A. Vigors & T. Horsfield. Descriptions of two Species of the genus Felis, in the collection of the Zoological Society. „The Zoological Journal”. 3, s. 450, 1827. (fr.).

[iucn-3] A.A. Wilting A.A. i inni, Prionailurus planiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).

[Cichocki&inni-4] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-5] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 142, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404–406. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).

[Jobling-8] planiceps, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[Sunquist-9] M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[ARKive-10] Flat-headed cat (Prionailurus planiceps). ARKive. [dostęp 2011-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-04)]. (ang.).

[adw-11] Mairin Balisi: Prionailurus planiceps. Animal Diversity Web. [dostęp 2011-09-23]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]