Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława w Rzeszowie

Kościół farny w Rzeszowie

nr rej. A-548 z dnia 13.05.1994 r.
kościół farny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Rzeszów
Adres	Plac Farny
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Wojciecha i Stanisława w Rzeszowie
Wezwanie	św. Wojciecha i św. Stanisława
Dane świątyni Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 30,5 m Liczba naw 3 Organy • liczba głosów • liczba manuałów 35 3 P Dzwonnica • nazwa dzwonu zwarty bezimienny, Jan Chrzciciel, Maksymilian
Położenie na mapie Rzeszowa Kościół farny w Rzeszowie
Położenie na mapie Polski Kościół farny w Rzeszowie
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Kościół farny w Rzeszowie
50°02′16,02″N 22°00′07,03″E

Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława w Rzeszowie – kościół farny w Rzeszowie. Znajduje się w centrum na Starym Mieście, na Placu Farnym, u zbiegu ulic 3 Maja i Kościuszki.

Historia

Widok kościoła od południa

Początki parafii rzeszowskiej sięgają roku 1363, kiedy najprawdopodobniej istniała tu mała drewniana świątynia św. Feliksa i św. Adaukta. Wspomina o niej Kazimierz Wielki w liście do papieża Urbana V. W wyniku pożaru i wojen z XV wieku kościół zdecydowano się odbudować. Z tamtego okresu pochodzi najstarsza część obecnej budowli – gotyckie, kamienno-ceglane prezbiterium (1427). Na początku XVI wieku kościół zabezpieczono murem. W XVII wieku miasto spustoszył kolejny pożar, którego wynikiem były odbudowa i powiększenie świątyni w 1621 na polecenie Mikołaja Spytka Ligęzy. W 1754 zmieniono całkiem koncepcję architektoniczną i przebudowano ponownie świątynię w stylu barokowym. Z tego okresu pochodzi również charakterystyczna dzwonnica. W latach 1962–1965 oraz 1971–1972 świątynię odrestaurowano.

Architektura

Kościół to trójnawowa, masywna bryła z gotyckim prezbiterium i gotycko-barokową nawą główną i masywnymi barokowymi dobudówkami, kryjącymi kaplice. Na kościele jest wieżyczka z sygnaturką. Tuż przy kościele znajduje się barokowa dzwonnica o wysokości 30,5 m, wzniesiona na planie kwadratu, przykryta hełmem i zwieńczona iglicą z aniołem.

Wnętrze kościoła bardzo bogato zdobione pochodzi z XVIII wieku. Główny, jednokondygnacyjny ołtarz z kolumnami, z 1730 roku, usytuowany jest na podwyższeniu na całej ścianie prezbiterium. Centralny olejny obraz przedstawia ukrzyżowanego Chrystusa, zaś 2 boczne – patronów kościoła. Znajduje się tam jeszcze rokokowa ambona z XVIII wieku i belka przed prezbiterium z krzyżem rzeźbiona w stylu regencji. Ołtarze boczne z obrazami olejnymi, barokowe również z XVIII wieku.

Organy

Historia

Organy zostały wybudowane przez firmę Zygmunta Kamińskiego z Warszawy w 1952 roku. Wcześniejszy instrument firmy Rieger z 1893 r. został zniszczony w czasie II wojny światowej. W 1966 r. firma Kamińskiego rozbudowała organy do obecnej wielkości. Dawny stół gry czasowo był wykorzystywany w Stoczku Warmińskim, a obecnie służy w farze w Ciechanowie.

Dyspozycja

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Flet kryty 8'	1. Burdon 16'	1. Pryncypał 8'	1. Pryncypał 16'
2. Flet szpic 4'	2. Pryncypał 8'	2. Flet kryty 8'	2. Subbas 16'
3. Pryncypał 2'	3. Flet 8'	3. Róg kozi 8'	3. Oktawa 8'
4. Sesquialtera 2 2/3' 1 3/5'	4. Salicet 8'	4. Aeolina 8'	4. Flet 8'
5. Szarf 4 ch.	5. Oktawa 4'	5. Vox coelestis 8'	5. Chorał 4'
6. Róg krzywy 8'	6. Flet rurkowy 4'	6. Pryncypał 4'	6. Mixtura 4 ch.
	7. Kwinta 2 2/3'	7. Flet 4'	7. Puzon 16'
	8. Oktawa 2'	8. Róg nocny 2'
	9. Kornet 1-3 ch.	9. Tercjan 1 3/5' 1 1/3'
	10. Mixtura 4 ch.	10. Mixtura 4 ch.
	11. Trąbka 8'	11. Obój 8'

Dzwony

Braki materiałowe i kłopoty finansowe spowodowały, że rząd austriacki oraz dowództwo wojskowe w 1917 roku zarekwirowały trzy dzwony. Dzwonnica nie posiadała dzwonów aż do 1926 roku, kiedy to zakupiono nowe dzwony. Ich losy nie są znane. Jeden z dzwonów wiszących obecnie pochodzi z roku 1816. Posiada on niewiele inskrypcji, jedynie napis „A. D. 1816”, ozdoby roślinne i dwóch aniołów trzymających koronę pod obliczem Boga w formie oka opatrzności. Dwa nowe dzwony to Maksymilian i Jan Chrzciciel, wykonane w 1973 roku. Pierwsze napędy jakie były w tym kościele to łańcuchowe. Na początku XXI wieku dzwony otrzymały napędy liniowe. Włączane są ręczne, więc dzwonią jedynie przed wieczorną Mszą Świętą, a na południowy Anioł Pański zastępuje je wygrywana melodia.

	Imię	Waga (kg)	Ton	Rok odlania	Odlewnia
Mały dzwon	brak danych*	~400 kg	ais'	1816	brak danych*
Średni dzwon	Jan Chrzciciel	~590 kg	g'	1973	Odlewnia dzwonów Jana Felczyńskiego, Przemyśl
Duży dzwon	Maksymilian	~1500 kg	dis'	1973	Odlewnia dzwonów Jana Felczyńskiego, Przemyśl

Linki zewnętrzne

• Historia kościoła farnego w Rzeszowie. fara.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-23)].
• Portal Diecezji Rzeszowskiej
• Fara Rzeszów – Kościół Farny w Rzeszowie – Historia