Przejdź do zawartości

Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława w Rzeszowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół farny w Rzeszowie
Zabytek: nr rej. A-548 z dnia 13.05.1994 r.[1]
kościół farny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Rzeszów

Adres

Plac Farny

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Wojciecha i Stanisława w Rzeszowie

Wezwanie

św. Wojciecha i św. Stanisława

Położenie na mapie Rzeszowa
Mapa konturowa Rzeszowa, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół farny w Rzeszowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół farny w Rzeszowie”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół farny w Rzeszowie”
Ziemia50°02′16,02″N 22°00′07,03″E/50,037783 22,001953

Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława w Rzeszowiekościół farny w Rzeszowie. Znajduje się w centrum na Starym Mieście, na Placu Farnym, u zbiegu ulic 3 Maja i Kościuszki.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Widok kościoła od południa

Początki parafii rzeszowskiej sięgają roku 1363, kiedy najprawdopodobniej istniała tu mała drewniana świątynia św. Feliksa i św. Adaukta. Wspomina o niej Kazimierz Wielki w liście do papieża Urbana V. W wyniku pożaru i wojen z XV wieku kościół zdecydowano się odbudować. Z tamtego okresu pochodzi najstarsza część obecnej budowli – gotyckie, kamienno-ceglane prezbiterium (1427). Na początku XVI wieku kościół zabezpieczono murem. W XVII wieku miasto spustoszył kolejny pożar, którego wynikiem były odbudowa i powiększenie świątyni w 1621 na polecenie Mikołaja Spytka Ligęzy. W 1754 zmieniono całkiem koncepcję architektoniczną i przebudowano ponownie świątynię w stylu barokowym. Z tego okresu pochodzi również charakterystyczna dzwonnica. W latach 1962–1965 oraz 1971–1972 świątynię odrestaurowano.

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Kościół to trójnawowa, masywna bryła z gotyckim prezbiterium i gotycko-barokową nawą główną i masywnymi barokowymi dobudówkami, kryjącymi kaplice. Na kościele jest wieżyczka z sygnaturką. Tuż przy kościele znajduje się barokowa dzwonnica o wysokości 30,5 m, wzniesiona na planie kwadratu, przykryta hełmem i zwieńczona iglicą z aniołem.

Wnętrze kościoła bardzo bogato zdobione pochodzi z XVIII wieku. Główny, jednokondygnacyjny ołtarz z kolumnami, z 1730 roku, usytuowany jest na podwyższeniu na całej ścianie prezbiterium. Centralny olejny obraz przedstawia ukrzyżowanego Chrystusa, zaś 2 boczne – patronów kościoła. Znajduje się tam jeszcze rokokowa ambona z XVIII wieku i belka przed prezbiterium z krzyżem rzeźbiona w stylu regencji. Ołtarze boczne z obrazami olejnymi, barokowe również z XVIII wieku.

Organy

[edytuj | edytuj kod]

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Organy zostały wybudowane przez firmę Zygmunta Kamińskiego z Warszawy w 1952 roku. Wcześniejszy instrument firmy Rieger z 1893 r. został zniszczony w czasie II wojny światowej. W 1966 r. firma Kamińskiego rozbudowała organy do obecnej wielkości. Dawny stół gry czasowo był wykorzystywany w Stoczku Warmińskim, a obecnie służy w farze w Ciechanowie[2].

Dyspozycja

[edytuj | edytuj kod]
Manuał I Manuał II Manuał III Pedał
1. Flet kryty 8' 1. Burdon 16' 1. Pryncypał 8' 1. Pryncypał 16'
2. Flet szpic 4' 2. Pryncypał 8' 2. Flet kryty 8' 2. Subbas 16'
3. Pryncypał 2' 3. Flet 8' 3. Róg kozi 8' 3. Oktawa 8'
4. Sesquialtera 2 2/3' 1 3/5' 4. Salicet 8' 4. Aeolina 8' 4. Flet 8'
5. Szarf 4 ch. 5. Oktawa 4' 5. Vox coelestis 8' 5. Chorał 4'
6. Róg krzywy 8' 6. Flet rurkowy 4' 6. Pryncypał 4' 6. Mixtura 4 ch.
7. Kwinta 2 2/3' 7. Flet 4' 7. Puzon 16'
8. Oktawa 2' 8. Róg nocny 2'
9. Kornet 1-3 ch. 9. Tercjan 1 3/5' 1 1/3'
10. Mixtura 4 ch. 10. Mixtura 4 ch.
11. Trąbka 8' 11. Obój 8'

Dzwony

[edytuj | edytuj kod]

Braki materiałowe i kłopoty finansowe spowodowały, że rząd austriacki oraz dowództwo wojskowe w 1917 roku zarekwirowały trzy dzwony. Dzwonnica nie posiadała dzwonów aż do 1926 roku, kiedy to zakupiono nowe dzwony. Ich losy nie są znane. Jeden z dzwonów wiszących obecnie pochodzi z roku 1816. Posiada on niewiele inskrypcji, jedynie napis „A. D. 1816”, ozdoby roślinne i dwóch aniołów trzymających koronę pod obliczem Boga w formie oka opatrzności. Dwa nowe dzwony to Maksymilian i Jan Chrzciciel, wykonane w 1973 roku. Pierwsze napędy jakie były w tym kościele to łańcuchowe. Na początku XXI wieku dzwony otrzymały napędy liniowe. Włączane są ręczne, więc dzwonią jedynie przed wieczorną Mszą Świętą, a na południowy Anioł Pański zastępuje je wygrywana melodia[3].

Imię Waga (kg) Ton Rok odlania Odlewnia
Mały dzwon brak danych* ~400 kg ais' 1816 brak danych*
Średni dzwon Jan Chrzciciel ~590 kg g' 1973 Odlewnia dzwonów Jana Felczyńskiego, Przemyśl
Duży dzwon Maksymilian ~1500 kg dis' 1973 Odlewnia dzwonów Jana Felczyńskiego, Przemyśl

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-02].
  2. Rzeszów ( Kościół farny św. Wojciecha i św. Stanisława) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2021-09-11].
  3. Aleksandra Barwińska, Jerzy J. Fąfara, Remont i konserwacja dzwonnicy-wieży zegarowej kościoła farnego w Rzeszowie, Rzeszów 2013.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]