Klępsk
52°06′54″N 15°42′53″E/52,115000 15,714722| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
81 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
545[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
66-111[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FZI |
| SIMC |
0914272 |
Położenie na mapie gminy Sulechów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego  | |
| 52°06′54″N 15°42′53″E/52,115000 15,714722[1]
| |
| Strona internetowa | |
Klępsk (dawn. Klemsko[4], niem. Klemzig) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Sulechów.
Według danych z 30 czerwca 2021 miejscowość zamieszkuje 545 mieszkańców[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianki o Klępsku pochodzą z 1314 roku. Właścicielami wsi byli komes Jaktor razem z żoną Jadwigą. W latach 1385–1388 właścicielami wsi są Hannus de Calkrute i Fricz Treppelen. W XIV wieku we wsi był drewniany kościół. W XVI wieku zostaje on przekształcony i zaadaptowany na potrzeby ewangelików. Pierwszym ewangelickim pastorem był Baltazar Nievus[5]. Po II wojnie światowej kościół 19 sierpnia 1945 roku jest poświęcony i należy jako kościół filialny do parafii Łęgowo Sulechowskie[6].
W latach 1975–1998 miejscowość była położona w województwie zielonogórskim.
Emigracja do Australii w 1838 roku
[edytuj | edytuj kod]Na świecie Klępsk jest znany szczególnie jako miejsce, skąd wyemigrowali do Australii pierwsi Niemcy. Król Prus, Fryderyk Wilhelm III von Hohenzollern, zamierzał doprowadzić do zjednoczenia protestantów. W tym celu ustanowił w 1817 roku tzw. Unię Pruską na mocy dekretu gabinetowego. W 1821 roku wprowadzono nową księgę, regulującą zasady sprawowania nabożeństw (tzw. Agenda), w tym eucharystii. Zawarte w niej reguły spotkały się ze sprzeciwem wielu luteranów, dla których oznaczały one ustępstwa w sprawach wiary. Konflikt zaostrzył się, począwszy od 1830 roku, kiedy to odbywały się obchody trzechsetlecia konfesji augsburskiej. Wtedy to król, wydanym przez siebie dekretem, zażądał, by uroczystości te obchodzono zgodnie z wydanymi dziewięć lat wcześniej regulacjami.
Duchownym odmawiającym stosowania się do instrukcji odbierano prawo sprawowania posługi duszpasterskiej, a miejsce ich zajmowali duchowni – zwolennicy unii. Nabożeństwa odprawiane prywatnie zostały zakazane, a ich uczestnicy karani byli aresztem oraz grzywnami. Pastor luterański chrzczący dziecko karany był grzywną 50 talarów, dziecko zaś poddawane było ponownemu chrztowi przez pastora unii. Takie i podobne wydarzenia zrodziły w wielu chęć wyemigrowania. Popularne było wówczas emigrowanie do USA oraz do Rosji. Ale nie aż do Australii.
Inicjatorem emigracji był pastor August Kavel z Klępska[7][8]. Pierwsza grupa, licząca ponad 200 emigrantów wyruszyła na barkach ze wsi Cigacice (Tschicherzig) 8 czerwca 1838 roku. Płynęła Odrą aż do kanału, dalej Sprewą do Berlina (17 czerwca). Następnie Hawelą i Łabą do Hamburga. Z Hamburga grupa została zabrana dwoma żaglowcami („Prince George” i „Bengalee”) w ponad czteromiesięczną podróż do Australii (8 i 9 lipca), do której udać się można było, opływając po drodze całą Afrykę (nie było jeszcze Kanału Sueskiego). Obydwa żaglowce dopłynęły w okolice Port Adelaide 16 listopada („Bengalee”) oraz 18 listopada („Prince George”). Nieco później wypłynęły z Hamburga dwa inne statki: „Zebra” oraz „Catharina”[9].
Żaglowcem „Prince George”[9] przybyły do Południowej Australii rodziny z następujących miejscowości: Klępsk (Klemzig), Okunin (Langmeil), Kargowa (Unruhstadt), Kolesin (Goltzen), Żółków (Salkau), Karczyn (Harthe), Krężoły (Krummendorf), Trzciel (Tirschtiegel), Łęgowo (Lang Heinersdorf), Kępsko (Schönborn), Ostrzyce (Ostritz), Kiełcze (Keltschen) oraz Kije (Kay).
Miejsce, do którego dopłynęły żaglowce, było położone o kilometr na północ od dzisiejszego Port Adelaide, zwanego wówczas Port Misery. Nazwa jak najbardziej trafna, gdyż niewiele tam było prócz mokradeł i błota. Stamtąd wyprawiano się na poszukiwanie odpowiedniej lokalizacji na osiedlenie. Wybrano ziemię położoną ok. 7 km na północny wschód od centrum Adelaide[10]. Założoną w ten sposób wieś nazwano Klemzig, czyli tak jak tę opuszczoną w Niemczech[11]. Obecnie Klemzig jest dzielnicą Adelaide.
Inne
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości funkcjonuje biogazownia rolnicza o mocy 1 MWe i 1,4 MWt, zrealizowana przez spółkę ITEO. Prace budowlane wykonała spółka Pol-Aqua, a technologię dostarczyła niemiecka firma Biogas Hochreiter[12]. Roczna wydajność instalacji do wytwarzania biogazu rolniczego to 4 633 117 m³/rok. Rodzaj instalacji: fermentacja mezofilowa, silnik jednopaliwowy (gazowy) – turbiny gazowe[13].
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0914289 | Nowy Klępsk | przysiółek |
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]- Położenie: Wysoczyzna Lubuska
- Znaczące połączenia komunikacyjne:
- Klępsk – Babimost (lotnisko) – 10 km PKS (droga wojewódzka 304)
- Klępsk – Sulechów – Zielona Góra – 28 km PKS
- Klępsk – Łęgowo Sulechowskie – Buków (droga powiatowa)
Walory przyrodnicze
[edytuj | edytuj kod]- park (1,4 ha)
- dąb szypułkowy (pospolity i piramidalny)
- jesion wyniosły
- lipa srebrzysta
- klon
- olsza czarna
- sosna wejmutka
- platan
- jodła
- żywotnik zachodni
- iglicznia trójcierniowa
- choiny kanadyjskie
- robinia akacjowa (sprowadzona z Ameryki Płn., największe skupisko w Polsce)
- daglezja zielona (sprowadzona z Ameryki Płn.)
- oczka i stawy wodne (w pobliżu znajduje się Jezioro Wojnowskie)
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
- do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest zespół dawnego kościoła ewangelickiego[16]:
- kościół, obecnie rzymskokatolicki filialny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
- kaplica grobowa rodziny Philipsborn, z 1915 roku
- dawny cmentarz z aleją lipową, z XVI-XX wieku
- ogrodzenie z bramami, murowane, z XVI wieku
- kapliczka Matki Boskiej z La Salette
- rzeźby drewniane
- leśniczówka
- ścieżka dydaktyczna
- pomniki przyrody
- głaz, 2 m wysokości, 16 m w obwodzie, wyryto w nim nieodczytany do dzisiaj epigraf
Znani z Klępska
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53872
- ↑ a b Statystyka stałych mieszkańców zameldowani w gminie – wg miejscowości stan na dzień: 2021-06-30. bip.sulechow.pl, 2021-06-30. [dostęp 2021-07-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 474 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Uchwała Nr V/23/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu sulechowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55).
- ↑ Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny [online], www.nid.pl [dostęp 2021-07-16].
- ↑ Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny [online], www.lwkz.pl [dostęp 2020-08-16].
- ↑ Preußen, „Österreichischer Beobachter”, anno.onb.ac.at, 22 listopada 1838, s. 2–5 [dostęp 2021-07-16].
- ↑ Deutsche in Australien, „Abendblatt”, 27 lipca 1899, s. 4 [dostęp 2021-07-16].
- ↑ a b Landerkunde, „Österreichischer Beobachter”, anno.onb.ac.at, 23 czerwca 1846, s. 4 [dostęp 2021-07-16].
- ↑ Das bentsche Dorf Klemzig in Australien, „Gemeinnützige Blätter zur vereinigten Ofner und Pester Zeitung”, anno.onb.ac.at, 28 listopada 1839, s. 1 [dostęp 2021-07-16].
- ↑ Paul Bellardi, Vom Deutschtum in Australien, „Tägliche Omaha Tribüne”, 3 kwietnia 1920, s. 3, ISSN 2688-8041 [dostęp 2021-07-16].
- ↑ 23. biogazownia rolnicza w Polsce Dostęp: 2012-05-28
- ↑ Rejestr Biogazowni Rolniczych w Polsce
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Klępsk – kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. www.nid.pl, 2021-07-15. [dostęp 2021-07-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii Klępsk – kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, Dziennik Ustaw z 2017 r. poz. 688
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
