Przejdź do zawartości

Kirkcudbrightshire

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kirkcudbrightshire
Siorrachd Chille Chuithbeirt
Ilustracja
Pastwiska nad zatoką Fleet Bay (w tle)
Flaga
Flaga
Państwo

 Wielka Brytania

Kraj

 Szkocja

Siedziba

Kirkcudbright

Powierzchnia

2323 km²

Populacja (1951)
• liczba ludności


30 725

Położenie na mapie Szkocji
Położenie na mapie

Kirkcudbrightshire (także Kirkcudbright[1], East Galloway, Stewartry of Kirkcudbright[2] lub The Stewartry[3], gael. Siorrachd Chille Chuithbeirt[4]) – hrabstwo historyczne w południowo-zachodniej Szkocji, z ośrodkiem administracyjnym w Kirkcudbright. Współcześnie teren hrabstwa znajduje się w granicach jednostki administracyjnej Dumfries and Galloway[1].

Położone było nad północnym brzegiem zatoki Solway Firth (Morze Irlandzkie). Wybrzeże przeważająco urwiste, rozczłonkowane przez estuaria rzek Nith, Urr, Dee, Fleet i Cree[2]. Większa część hrabstwa położona była na obszarze Wyżyny Południowoszkockiej. Północno-zachodnią część hrabstwa zajmowało pasmo górskie Galloway Hills[3], w jego obrębie najwyższy szczyt – Merrick (843 m n.p.m.)[1]. Krajobraz pofałdowany, poprzecinany licznymi dolinami[2]. Powierzchnia hrabstwa w 1887 roku – 2325 km², w 1951 roku – 2323 km² (3% terytorium Szkocji). Liczba ludności w 1887 roku – 42 127, w 1951 roku – 30 725 (0,6% populacji Szkocji)[2][5].

Hrabstwo znajdowało się dawniej we władaniu lordów Galloway, posiadających szeroką autonomię[3]. Do XIV wieku zachowało odrębny od reszty Szkocji kodeks prawny[1]. Podporządkowane władzy królewskiej zostało w 1455 roku, w okresie panowania Jakuba II. Reprezentantem władzy królewskiej na terytorium hrabstwa był namiestnik (steward), a nie – jak w innych hrabstwach – szeryf, stąd wariantowa nazwa tego hrabstwa to „namiestnictwo” (The Stewartry)[6].

Głównymi ośrodkami miejskimi były Kirkcudbright, Castle Douglas, Dalbeattie, Gatehouse of Fleet, New Galloway i St John's Town of Dalry[3][7]. Do głównych gałęzi lokalnej gospodarki należały hodowla bydła, rybołówstwo, wydobycie granitu, przemysł włókienniczy i papierniczy[2]. Do lokalnych zabytków należą ruiny cysterskich klasztorów Dundrennan z XII wieku i Sweetheart z XIII wieku[1].

Kirkcudbrightshire otoczone było przez hrabstwa Dumfriesshire na wschodzie, Ayrshire na północy i Wigtownshire na zachodzie[3]. Z tym ostatnim tworzy krainę historyczną Galloway[1]. Zlikwidowane w wyniku reformy administracyjnej w 1975 roku, weszło w skład regionu administracyjnego Dumfries and Galloway[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Kirkcudbrightshire, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-10-30] (ang.).
  2. a b c d e Kirkcudbrightshire. A vision of Britain through time. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
  3. a b c d e f Old County of Kirkcudbrightshire. Gazetteer for Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
  4. Kirkcudbrightshire. Ainmean-Àite na h-Alba. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
  5. 1951 Census: Scotland: County Report: Table 1. A vision of Britain through time. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
  6. The Stewartry. Gazetteer for Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
  7. Kirkcudbrightshire. Undiscovered Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).