Kazimierz Rudzki

Kazimierz Rudzki
	; Kazimierz Rudzki
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1911 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 lutego 1976 ; Warszawa
Zawód	aktor, reżyser, konferansjer, pedagog
Współmałżonek	Waleria Rudzka
Lata aktywności	1945–1976
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Kazimierz Rudzki (ur. 6 stycznia 1911 w Warszawie, zm. 2 lutego 1976 tamże) – polski aktor, reżyser, konferansjer, pedagog i oficer rezerwy Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Bronisława, właściciela wydawnictwa nutowego i wytwórni płytowej. Jego siostrą była Lena Rudzka-Głowacka, matka pisarza Janusza Głowackiego. Ukończył w 1929 Liceum Ziemi Mazowieckiej, następnie podjął studia ekonomiczne w Wyższej Szkole Handlowej. Był słuchaczem Instytutu Reduty związanego z Juliuszem Osterwą, a następnie studiował na Wydziale Reżyserskim Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie, który ukończył w 1938. W tym samym roku zadebiutował w Warszawie. W międzyczasie odbył jednoroczną służbę wojskową i został mianowany na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 81. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności^[1].

W 1939 został powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej. W bitwie pod Kockiem dostał się do niemieckiej niewoli. Początkowo przebywał w obozie w Weilburgu, od sierpnia 1940 do końca wojny w Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew). Tam zorganizował teatr, w którym był aktorem, reżyserem i konferansjerem.

Po wojnie wrócił do Warszawy i występował w teatrze, radiu i telewizji (niemal od początku). Był dyrektorem Teatru Syrena w Warszawie w latach 1950–1953^[2]. Występował w kabaretach Szpak (1955), Wagabunda (1955–1957) oraz u Jana Pietrzaka w kabarecie Pod Egidą (1971–1974).

Jego dorobek sceniczny to ponad 40 ról filmowych i teatralnych. Wykorzystywał w nich perfekcyjnie swoje warunki fizyczne (był wysoki, szczupły z orlim nosem i bardzo charakterystycznym tembrem głosu, podawał mistrzowsko błahe i komiczne teksty z kamienną twarzą i tonem), wypracował swoisty styl konferansjerki estradowej i kabaretowej.

Od 1956 profesor warszawskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, a następnie jej prorektor. Sukces przyniosła mu rola podporucznika Turka w filmie Eroica Andrzeja Munka, lecz dziś pamiętany jest z roli ojca Pawła w serialu Wojna domowa Jerzego Gruzy. Prowadził też w Polskim Radiu audycje dla młodzieży propagujące kulturę słowa, uczące podstawowych umiejętności aktorskich.

Był żonaty z Walą (Walerią) z Ablewskich (1914–1986), nie mieli dzieci^[3].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A39-3-2)^[4].

Filmografia^[5]

Eroica (1957) – podporucznik Turek
Głos z tamtego świata (1962) – Zenon Aksamitowski
Pasażerka (1963) – delegat komisji międzynarodowej
„Awatar”, czyli zamiana dusz (1964) – psychiatra
Pierwszy dzień wolności (1964) – podpułkownik Ostrowski
Trzy kroki po ziemi (1965) – mecenas
Wojna domowa (1965–1966) – Kazimierz Jankowski, ojciec Pawła
Lenin w Polsce (1966) – ksiądz
Marysia i Napoleon (1966) – Charles-Maurice de Talleyrand-Perigord
Ja gorę! (1967) – autor
Poradnik matrymonialny (1967) – fryzjer
Szach i mat! (1967) – autor
Ślepy tor (1967) – autor
Mistrz tańca (1968) – autor
Pożarowisko (1968) – autor
Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969) – kapitan Ralf Peacoock
Dzięcioł (1970) – lekarz w supersamie
Nie lubię poniedziałku (1971) – dyrektor „Maszynohurtu”
Milion za Laurę (1971) – lekarz psychiatra
Wielka miłość Balzaka (1973) – Klemens von Metternich (odc. 4)
Czterdziestolatek (1974) – profesor Karwowskiego (odc. 1)

Spektakle Teatru Tv^[5]

Ondyna (1957) – Nadintendent królewskiego teatru
Bal manekinów (1961) – Manekin 41 i Poseł Ribande
Przesada (1961) – Pan domu
Sezon (1961) – Dyrektor sanatorium
Wspomnienia z teraźniejszości (1961)
Z gawędy wuja (1961)
Amfitrion 38 (1962)
Stranitzky i bohater narodowy (1962) – Narrator
Szkoła żon (1962) – Chryzald
Węzeł rodzinny (1963) – Kamerdyner
Biedermann i podpalacze (1964) – Koryfeusz chóru
Hipnoza (1966) – Lekarz
Dożywocie (1968) – Twardosz
Zemsta sieroty (1968) – Generał Bosquet
Mieszczanin szlachcicem (1969) – Nauczyciel filozofii
Mikromegas (1970)
Żaglowce, białe żaglowce (1970) – Mecenas
Dwaj panowie w pubie (1971)
12 krzeseł (1972) – Worobianow
Cezar i Kleopatra (1972) – Brytanus
Arszenik i stare koronki (1975) – Whiterspoon

Role teatralne (wybór)

Fouché w Madame Saint-Gêne
Dr Knock w Knock, czyli triumf medycyny

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[6]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[7]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)^[8]

Nagrody

Nagroda Państwowa III stopnia za realizację programu satyrycznego „To się pokaże” w Państwowym Teatrze „Syrena” w Warszawie (1952)^[9]^[10]
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za prace sceniczne, filmowe i estradowe (1963)

Przypisy

↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. XIV, 176.
↑ Dyrektorzy Teatru Syrena. teatrsyrena.pl. [dostęp 2023-03-12]. (pol.).
↑ Tygodnik Życie na gorąco nr 1, 2 stycznia 2015, s. 35.
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ ^a ^b Kazimierz Rudzki w bazie filmpolski.pl
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 25, 1 grudnia 1965, s. 2.
↑ Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-03].
↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.

Bibliografia

Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
Szkic - esej: Kazimierz Rudzki - Mistrz stylu [w:] Marek Różycki jr. Artystyczny Bazar Różyckiego, Oficyna Wydawnicza Rafał Brzeziński /rafalbrzezinski.info/, 2016 - rozmowy, szkice i felietony z- i o najwybitniejszych twórcach kultury i sztuki, ss. 451, ISBN 978-83-65078-10-0^[1].

Linki zewnętrzne

Kazimierz Rudzki w bazie IMDb (ang.)
Kazimierz Rudzki w bazie Filmweb
Kazimierz Rudzki w bazie filmpolski.pl
Kazimierz Rudzki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Kazimierz Rudzki na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

↑ Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].

[CITEREFRybkaStepan2003XIV,_176-1] Rybka i Stepan 2003 ↓, s. XIV, 176.

[2] Dyrektorzy Teatru Syrena. teatrsyrena.pl. [dostęp 2023-03-12]. (pol.).

[3] Tygodnik Życie na gorąco nr 1, 2 stycznia 2015, s. 35.

[4] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[:0-5] Kazimierz Rudzki w bazie filmpolski.pl

[6] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[8] Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 25, 1 grudnia 1965, s. 2.

[9] Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 7, 23 lipca 1952. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 2024-08-03].

[10] Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.

[11] Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[1]