Przejdź do zawartości

Kazimierz Dzierżanowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Dzierżanowski
Ilustracja
gen. dyw. Kazimierz Dzierżanowski
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

24 października 1872
Hałuszczyńce (tarnopolskie)

Data i miejsce śmierci

maj 1940
Kijów

Przebieg służby
Lata służby

1893–1932

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

2 Brygada Artylerii Legionów
XI Brygada Artylerii
28 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca brygady artylerii
szef departamentu
dowódca dywizji piechoty
komendant szkoły wojskowej
dowódca okręgu korpusu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Serbia) Wielki Oficer Orderu Leopolda (Belgia) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Zasługi Wojskowej z Odznaką Białą (Hiszpania)

Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Antoni Rafał Dzierżanowski[1] (ur. 24 października 1872 w Hałuszczyńcach[2], zm. w maju 1940 w Kijowie) – generał dywizji Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Zygmunta, właściciela Czahar w tarnopolskim[3], dzierżawcy dóbr, powstańca z 1863, oraz Marii z Fedorowiczów. W 1893 ukończył studia na Wydziale Artylerii Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu i został oficerem zawodowym artylerii cesarskiej i królewskiej armii. Służył w artylerii we Lwowie, w 1914 uzyskał awans na stopień kapitana. Walczył na frontach I wojny światowej. Wojnę zakończył w stopniu podpułkownika.

Po upadku Austrii, od 2 listopada 1918 dowodził polskimi oddziałami na Morawach, przyprowadził je w granice Polski[2]. Przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu podpułkownika i przydzielony do Generalnego Inspektoratu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W lutym 1919 został dowódcą I, następnie II Brygady Artylerii Legionów. Od 1 lipca 1919 był jednocześnie inspektorem artylerii Frontu Północno-Zachodniego. 9 października 1919 roku został mianowany dowódcą XI Brygady Artylerii[4]. W okresie listopad 1919 – marzec 1922 zastępca Generalnego Inspektora Artylerii.

Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, odznaczając się zwłaszcza w walkach o Mińsk i Bobrujsk. W marcu 1920 został szefem Sekcji Artylerii w Departamencie I Broni Głównych i Wojsk Taborowych MSWojsk. 29 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika, w artylerii, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej[5]. Za bohaterstwo w czasie wojny z Rosją Sowiecką został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy.

28 marca 1922 Minister Spraw Wojskowych mianował go szefem Departamentu III Artylerii i Uzbrojenia MSWojsk. 3 maja 1922 zweryfikowany został w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. W marcu 1924 objął dowództwo 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. 31 marca 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 9 lokatą w korpusie generałów[6]. W międzyczasie, od 1 grudnia 1924 do 20 sierpnia 1925 był słuchaczem II Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. 21 października 1925 Prezydent RP mianował go komendantem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[7]. W dniach 11–13 maja 1926, w czasie zamachu stanu, pełnił obowiązki dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. 3 sierpnia 1926 wyznaczony został na stanowisko dowódcy Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. 15 marca 1927 przeniesiony został na równorzędne stanowisko dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. Z dniem 31 grudnia 1932 przeniesiony został w stan spoczynku. Osiadł we Lwowie.

We wrześniu 1939 z powodu wieku i choroby nie wziął czynnego udziału w obronie Lwowa. We wrześniu 1939 został aresztowany przez NKWD[8] i osadzony w więzieniu na Zamarstynowie. W drugiej połowie kwietnia 1940 przetransportowany został do więzienia w Kijowie. Według Zdzisława Nicmana generał zmarł na skutek skrajnego wyczerpania. Nazwisko generała figuruje na Ukraińskiej Liście Katyńskiej. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

W 1941 gen. Władysław Sikorski, nie mając informacji o tragicznych losach generała, brał pod uwagę jego kandydaturę na stanowisko dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, ale władze sowieckie twierdziły, iż nic nie wiedzą o losie generała.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Metryka chrztu Kazimierza Dzierżanowskiego w ks. metr. rz.-kat. par. Hałuszczyńce
  2. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 160.
  3. ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 5. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1902, s. 269.
  4. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 94 z 10 listopada 1919 roku, poz. 3616.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 398.
  6. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r.
  7. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 110 z 23.10.1925 r.
  8. ↑ Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 54. Instytut Pamięci Narodowej. 
  9. ↑ a b c d e f g h i j k Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 160.
  10. ↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 2, s. 112
  11. ↑ M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 175 „za zasługi na polu pogłębienia łączności wojska ze społeczeństwem i na polu organizacji artylerji”.
  12. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 10 z 15.05.1928 r.
  13. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.
  14. ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  15. ↑ a b c Kazimierz Dzierżanowski. nac.gov.pl. [dostęp 2015-11-09].
  16. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 282.
  17. ↑ Zezwolenie Prezydenta RP: Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 380, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  18. ↑ Zezwolenie Naczelnika Państwa: Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)
  19. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 27. Rok VIII. Warszawa 29 listopada 1927

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. II, część 2. Koszalin 1993.
  • T. Kryska, Karski, S. Żurakowski: Generałowie Polski Niepodległej, wyd. Editions Spotkania, Warszawa 1991.
  • H.P. Kosk: Generalicja polska, t. 1, wyd. Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998.
  • Zdzisław Nicman: Gen. dyw. Kazimierz Dzierżanowski (1872–1940), „Polska Zbrojna”.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Dzierżanowski&oldid=74410549”