Kazimiera Olszewska

Kazimiera Olszewska

Mira

Data i miejsce urodzenia	1 października 1912 Łęczyca
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 1985 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	nauczycielka, urzędniczka
Narodowość	polska
Alma Mater	Katolicki Uniwersytet Lubelski
Stanowisko	Dowódca kobiecego patrolu minerskiego
Odznaczenia

Kazimiera Olszewska ps. „Mira” (ur. 1 października 1912 w Łęczycy, zm. 13 grudnia 1985 w Warszawie) – polska nauczycielka, urzędniczka, działaczka społeczna, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka powstania warszawskiego, więzień polityczny okresu stalinizmu, dama orderów Virtuti Militari i Krzyża Walecznych.

Życiorys

Urodziła się w Łęczycy. Była córką Kazimierza Olszewskiego i Sabiny z d. Salskiej. W okresie międzywojennym studiowała na Wydziale Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Działała w strukturach Przysposobienia Wojskowego Kobiet, m.in. od 1936 roku piastowała stanowisko komendantki koła lokalnego PWK w Białymstoku. W latach 1937–1939 pracowała jako nauczycielka.

Podczas kampanii wrześniowej organizowała kobiecą służbę sanitarną, wartowniczą i ratowniczą. Z ruchem oporu związała się już w październiku 1939 roku. Między innymi kolportowała konspiracyjne pismo „Polska Żyje” w rodzimej Łęczycy, którą w czasie okupacji niemieckiej wcielono w skład tzw. Kraju Warty.

Jesienią 1939 roku przeniosła się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie skierowano ją do służby w szeregach Związku Odwetu. Weszła w skład pierwszego kobiecego patrolu minerskiego, zorganizowanego w marcu 1940 roku przez dr Zofię Franio. Wiosną 1940 roku ukończyła specjalny kurs minerski, po czym zorganizowała własny patrol dywersyjny. Jednocześnie służyła w strukturach Biura Badań Technicznych Wydziału Saperów Komendy Głównej ZWZ/AK. Początkowo pełniła funkcję łączniczki szefa BBT, por. Zbigniewa Lewandowskiego ps. „Szyna”, a w latach 1941–1944 kierowała łącznością Biura. Ponadto członkinie jej patrolu zajmowały się pracami technicznymi związanymi z działalnością wydawniczą BBT (maszynopisanie, kreślenie rysunków technicznych, druk i oprawa instrukcji sabotażowo-dywersyjnych). Prawdopodobnie w 1944 roku otrzymała stopień kapitana czasu wojny.

Wzięła udział w kilku znanych akcjach bojowych Armii Krajowej. Uczestniczyła w akcji „Wieniec” (7/8 października 1942), podczas której jej patrol, operujący w pobliżu stacji Włochy, wysadził szyny w miejscu rozgałęzień linii w kierunku Skierniewic i Błonia. Wzięła także udział w akcji „Odwet kolejowy” (16/17 listopada 1942), w której trakcie dowodzony przez nią patrol dokonał dywersji kolejowej pod Łukowem. Z kolei na początku czerwca 1943 roku kierowany przez nią trzyosobowy zespół podłożył ładunki termitowe w magazynie mundurowym Wehrmachtu przy ul. Burakowskiej, w składzie drewna w pobliżu ul. Powązkowskiej oraz w trzech wagonach pociągu towarowego stojącego na torach w pobliżu Dworca Gdańskiego.

W czasie powstania warszawskiego walczyła początkowo na Ochocie. Po upadku dzielnicy została wzięta do niewoli i uwięziona na targowisku „Zieleniak”. Zbiegła jednak z transportu do obozu przejściowego w Pruszkowie i powróciła do walczącej stolicy. W czasie obrony Portu Czerniakowskiego kierowała grupą łączniczek. Po upadku Powiśla Czerniakowskiego ponownie znalazła się w niemieckiej niewoli. Zdołała zbiec z transportu do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Udała się następnie do Pruszkowa, gdzie zatrudniła się w miejscowych strukturach Rady Głównej Opiekuńczej.

Po wojnie działała w szeregach konspiracyjnego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W 1946 roku została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa i skazana na karę 8 lat pozbawienia wolności. Została zwolniona i zrehabilitowana w 1956 roku. W późniejszym okresie pracowała w Ministerstwie Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, angażowała się także w działalność Komisji Historii Kobiet w Walce o Niepodległość.

Zmarła 13 grudnia 1985 roku w Warszawie. Spoczęła na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera FIII-10-7).

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12675
• Krzyż Walecznych

Bibliografia

• Bogdan Kobuszewski: Olszewska Kazimiera Małgorzata. W: Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Warszawa Walczy 1939–1945 i Bellona SA, 2014. ISBN 978-83-1113474-4.
• Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Andrzej Suchcitz: Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1997. ISBN 83-87424-08-0.
• Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00717-4.
• Tomasz Strzembosz: Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-04203-6.
• Henryk Witkowski: „Kedyw” Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1986. ISBN 83-202-0217-5.