Karol Małcużyński
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 czerwca 1984 |
| Poseł VIII kadencji Sejmu PRL | |
| Okres |
od 23 marca 1980 |
| Przynależność polityczna |
poseł bezpartyjny |
| Odznaczenia | |
      
| |
Karol Małcużyński (ur. 20 czerwca 1922 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1984 tamże) – polski dziennikarz i publicysta, bezpartyjny poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Witolda Małcużyńskiego (dyrektora warszawskiej giełdy), brat Witolda (pianisty) i Teresy Marii (1915–2001[1][2], żony Władysława Minkiewicza – tłumacza[3]). Posiadał wykształcenie wyższe niepełne. Był m.in. korespondentem polskim na procesach norymberskich zbrodniarzy hitlerowskich. Od 1946 do 1948 był korespondentem „Robotnika” w Paryżu. Od 1949 publikował w „Trybunie Ludu”. W latach 50. XX wieku redagował teksty dla Polskiej Kroniki Filmowej, od 1956 do 1960 był też radcą prasowym polskiej ambasady w Londynie. W latach 70. prowadził popularny telewizyjny program publicystyczny Monitor. Od 1971 był również prezesem ZAiKS. W 1974 wybrany w skład Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Od 1976 do końca życia pełnił mandat poselski w Sejmie VII i VIII kadencji. W 1982 wstrzymał się od głosu przy głosowaniu w Sejmie nad ustawą o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego. Później miał słynne wystąpienie krytykujące chwalenie stanu wojennego przez innych posłów.
W 1949 wraz z Bronisławem Wiernikiem napisał książkę Józef Pehm-Mindszenty – szpieg w kardynalskiej purpurze, w której udowadniał, że kardynał József Mindszenty był faszystą, szpiegiem i handlarzem walutą, w związku z czym został skazany przez węgierski Trybunał Ludowy[4]. Był autorem kilkunastu książek i prac publicystycznych.
Był pierwowzorem Krzysztofa Glebowicza, bohatera powieści Ludzie w akwarium Stefana Kisielewskiego.
Mąż Ireny z domu Szymkiewicz (1924–1998[5], po wojnie lekarza psychiatry[6]), z którą miał córkę Magdę oraz syna Karola[2][7], również dziennikarza.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 171-5-24)[5].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Józef Pehm-Mindszenty, szpieg w kardynalskiej purpurze[8]
- Norymberga Niemcy 1946[9]
- Oskarżeni nie przyznają się do winy[10]
- Szkice warszawskie[11]
- Zanim zapłonęła Warszawa: Fakty i dokumenty o Powstaniu Warszawskim[12]
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[13]
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)[14]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal 30-lecia Polski Ludowej[15]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[16]
- Komandor Orderu Infanta Henryka (1976)[17]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Państwowa Nagroda Artystyczna II stopnia (zespołowa) w dziale kinematografii za film dokumantalny Szeroka droga (1950)[18]
- Nagroda Państwowa III stopnia za współautorstwo scenariusza (razem z Ludwikiem Perskim i Stanisławem Jankowskim) filmu dokumentalnego Warszawa (1953)[19]
- Nagroda Komitetu ds. Radia i Telewizji za całokształt pracy publicystycznej w TVP (1963)[20]
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej III stopnia (1964)
- Złoty Ekran dla najwybitniejszej indywidualności telewizyjnej w 1965 roku (1966)[19]
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej II stopnia (1968)
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia (1969)
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej (1975)
Źródło:[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karol Małcużyński [online], geni.com, 2 maja 2022 [dostęp 2024-08-17].
- ↑ a b Karol Małcużyński, M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-08-17].
- ↑ Władysław Minkiewicz [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-08-17].
- ↑ Karol Małcużyński, Bronisław Wiernik: Józef Pehm-Mindszenty – szpieg w kardynalskiej purpurze, Książka i Wiedza 1949
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: KAROL MAŁCUŻYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Agnieszka Niedek, Gdy sierpień taki piękny jest..., 18 lipca 2020 [dostęp 2024-08-17].
- ↑ The MS Batory: Culture.pl Readers Share their Photographs and Memories, culture.pl [dostęp 2024-08-17].
- ↑ Józef Pehm-Mindszenty, szpieg w kardynalskiej purpurze [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Norymberga Niemcy 1946 [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Oskarżeni nie przyznają się do winy [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Szkice warszawskie [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Zanim zapłonęła Warszawa: Fakty i dokumenty o Powstaniu Warszawskim [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2020-03-12].
- ↑ Zmarł Karol Małcużyński, „Kurier Polski”, nr 117 z 14 czerwca 1984, s. 2
- ↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20 lipca 1964.
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce, Interpress 1984.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. nr 0/157 – na wniosek Prezesa Zarządu Głównego R.S.W. „Prasa”.
- ↑ Ordem do Infante D. Henrique, Ordens Honoríficas Portuguesas, 1976.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-17].
- ↑ a b Karol Małcużyński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-08-17].
- ↑ Karol Małcużyński w bazie filmpolski.pl
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Działacze Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
- Laureaci Nagrody Ministra Obrony Narodowej
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem 30-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej
- Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Osobowości telewizyjne związane z TVP
- Pierwowzory postaci literackich
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polacy odznaczeni Orderem Infanta Henryka
- Polscy dziennikarze telewizyjni
- Polscy pisarze współcześni
- Polscy publicyści
- Posłowie z okręgu Biała Podlaska (PRL)
- Posłowie z okręgu Wałbrzych (PRL)
- Urodzeni w 1922
- Zmarli w 1984