Przejdź do zawartości

Karol II Łysy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol II Łysy
Ilustracja
Król Franków Zachodnich
Okres

od sierpień 843
do 5 lub 6 października 877

Koronacja

6 czerwca 848

Poprzednik

Ludwik I Pobożny

Następca

Ludwik II Jąkała

Cesarz rzymski
Okres

od 25 grudnia 875
do 5 lub 6 października 877

Koronacja

29 grudnia 875

Poprzednik

Ludwik II

Następca

Karol Otyły

Król Dolnej Burgundii
Okres

od 875
do 5 lub 6 października 877

Poprzednik

Ludwik II

Następca

Ludwik II Jąkała

Król Prowansji
Okres

od 875
do 5 lub 6 października 877

Poprzednik

Ludwik II

Następca

Ludwik II Jąkała

Król Włoch
Okres

od 875
do 5 lub 6 października 877

Poprzednik

Ludwik II

Następca

Karloman

Dane biograficzne
Dynastia

Karolingowie

Data urodzenia

13 czerwca 823

Data śmierci

5 lub 6 października 877

Ojciec

Ludwik I Pobożny

Matka

Judyta Bawarska

Żona

Ermentruda
Richilda

Dzieci

Ludwik II Jąkała
Karol Dziecię
Karloman

Karol II Łysy, fr. Charles II le Chauve (ur. 13 czerwca 823 we Frankfurcie nad Menem, zm. 5 października lub 6 października 877) – król zachodniofrankijski od 843, król Italii od 876, cesarz rzymski od 875, syn Ludwika I Pobożnego (778-840), pierwszy z dynastii Karolingów francuskich.

Ludwik I Pobożny na rok przed swą śmiercią dokonał podziału Cesarstwa Franków pomiędzy swych trzech synów: Lotara, Ludwika i Karola. Kierując się zasadą senioratu jeszcze za życia ustanowił najstarszego syna Lotara cesarzem, obaj pozostali mieli być tylko królami. Jednak gdy umarł, oni sami, po długich targach i kompromisach, dokonali ostatecznego podziału Królestwa i władzy, zawierając w 843 r. tzw. Traktat z Verdun, proklamację zgody trzech braci gwarantującą ich współpracę i wzajemną pomoc. Koronacja Karola II odbyła się w Orleanie. Faktycznie traktat stał się zaczynem trwałego podziału jednolitego państwa Franków Karola I Wielkiego na przyszłe państwa narodowe.

Z cesarstwa Karolingów wyłoniły się trzy królestwa: zachodnich Franków, które objął Karol II Łysy, wschodnich Franków, przejęte przez Ludwika Niemieckiego i środkowe, rozciągające się wąskim pasem od Morza Północnego po Rzym w Italii. To środkowe królestwo przydzielone zostało Lotarowi I, który otrzymał godność cesarza. Ale po jego śmierci w 855 r. zostało dodatkowo podzielone na trzy części między jego synów. Tak więc w miejsce jednego dużego, zwartego i silnego cesarstwa Karola Wielkiego w 40 lat po jego śmierci istniało na jego terytorium pięć królestw. Były to jakby zalążki późniejszych terytoriów Francji, Niemiec oraz Niderlandów, Szwajcarii i Włoch.

W państwie zachodniofrankijskim Karola II Łysego, od początku jego powstania, nie było wewnętrznej zwartości. Poszczególne hrabstwa buntowały się i dążyły do jak największej niezależności od króla, zaś celtycka Bretania na północy i wizygocka Akwitania na południu stanowiły całkiem oddzielne księstwa. Postępowało też rozwarstwienie społeczne[1].

Karol Łysy mozolnie budował swój dwór królewski, otaczał się ludźmi kultury, filozofami, pisarzami, poetami, sam określany był jako król-filozof. W wyniku dynastycznych ruchów na mocy porozumienia w Meerssen część dziedzictwa Lotara I, dostała się Ludwikowi Niemieckiemu, zaś Karol przejął część Lotaryngii (870). Ale po śmierci Ludwika Niemieckiego w 875 r. Italia przypadła Karolowi i został on, przy wsparciu papieża Jana VIII, cesarzem rzymskim. W ten sposób zarysowała się możliwość ponownego scalenia wszystkich królestw frankijskich w jedną całość. Nie byli tym wszakże zainteresowani możnowładcy, rządzący w poszczególnych hrabstwach[2]. Jednak największą przeszkodą stały się wyniszczające najazdy Saracenów (Arabów) na Italię, wikingów (Normanów) na północne i zachodnie wybrzeża zachodniej Frankonii i Madziarów (Węgrów) od wschodu, z obszarów Panonii nad Dunajem.

Gdy Karol Łysy organizował wojskową wyprawę do Italii przeciwko Saracenom, odmówiła mu wsparcia część baronów zachodniofrankijskich i Karolingowie niemieccy, którzy wtedy zajęli całą Lotaryngię. W trakcie ekspedycji w Italii w 877 w okolicach Avrieux[3] Karol II Łysy zmarł. Cesarzem po nim został Karol Otyły (881), który przejął też całą Italię.

Królem zachodniofrankijskim został syn Karola Łysego, Ludwik II Jąkała.

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Mecenat

[edytuj | edytuj kod]
Ilustracja z Biblii Viviana przedstawiająca Karola Łysego w otoczeniu dworu.

Karol II był mecenasem sztuki, sprowadził na swój dwór wielu luminarzy kultury łacińskiej, wyrabiano tam również liczne cenne przedmioty[4]. W 846 hrabia Vivian podarował królowi wykonaną przez mnichów z klasztoru Saint-Martin w Tours Pierwszą Biblię Karola Łysego, zwaną też Biblią Viviana. Bogato zdobiona księga stanowi jedno z najlepiej zachowanych dzieł sztuki z tego okresu[5][6][7].

Gry wideo

[edytuj | edytuj kod]

W serii Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Karol II „Łysy” Karoling, przedstawiony jako król zachodniofrankijski[8].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kapitularz z Meerssen z 847 nakazywał, by każdy wolny człowiek wybrał sobie kogoś możniejszego i został jego wasalem (Capitulaire de Meerssen).
  2. W 877 wyruszając do Italii Karol na żądanie hrabiów wydał kapitularz gwarantujący dziedziczność hrabstw, legalizując dotychczasową praktykę (Capitulaire de Quierzy).
  3. Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 260. ISBN 83-7425-568-4.
  4. Karol II Łysy (król zachodniofrankijski 848–877, cesarz rzymski 875–877) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2023-06-25] (pol.).
  5. Paul Edward Dutton, Herbert L. Kessler, The Poetry and Paintings of the First Bible of Charles the Bald.
  6. Vivian Bible by MINIATURIST, French [online], www.wga.hu [dostęp 2023-06-25].
  7. Charles the Bald in the Vivian Bible, BnF MS Latin 1, folio 423, depicting 9th Century Carolingian Soldiers [online], warfare.gq [dostęp 2023-06-25].
  8. Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-06-25].