Karśnicki (herb szlachecki)
Karśnicki hrabia (cz. Leliwa, cz. Jastrzębiec odm.) – polski herb hrabiowski, nadany w zaborze austriackim.
Opis herbu
[edytuj | edytuj kod]Poniższy opis stworzono zgodnie z klasycznymi zasadami blazonowania, na podstawie oryginalnego nadania herbu[1]:
Tarcza dzielona w krzyż z polem sercowym. W polu sercowym, błękitnym, dwie trąby złote złączone wylotami, między którymi takiż krzyż kawalerski (jakby zniekształcony Jastrzębiec, albo Leliwa); w polu I, dwudzielnym w skos lewy, w polu górnym, na belce srebrnej gałązka zielona z jednym dolnym liściem srebrnym; pole dolne srebrne; w polu II, czerwonym, topór srebrny o stylisku brunatnym (Topór); w polu III, czerwonym, półksiężyc na opak srebrny z takimiż strzałami zaćwieczonymi, w wachlarz (Kozieł II); w polu IV, złotym, głowa żubrza szara (Wieniawa). Nad koroną hrabiowską trzy hełmy ukoronowane: w pierwszym kawka czarna, w drugim dwa listki: biały i czerwony, każdy z różą barwy przeciwnej na końcu; w trzecim topór ostrzem prosto. Labry boczne czerwone podbite srebrem, środkowe błękitne podbite złotem.
Juliusz Karol Ostrowski blazonuje herb nieco inaczej. U niego dwa listki w polu I są srebrne i czerwone, na księżycu w polu III jest trójząb, głowa żubra w polu IV jest brunatna, w klejnocie jest gołąb[2][3].
Najwcześniejsze wzmianki
[edytuj | edytuj kod]Herb nadany został 23 czerwca 1821 (dyplom z 17 listopada 1825) przez cesarza austriackiego Franciszka I wraz z dziedzicznym tytułem hrabiego Antoniemu Karsznickiemu, podkomorzemu austriackiemu, rotmistrzowi i szambelanowi, członkowi stanów galicyjskich[3][4][1].
Symbolika
[edytuj | edytuj kod]Według Górzyńskiego, pierwsze pole herbu najprawdopodobniej odnosi się do zasług autora na polu literatury. Pozostałe pola należy odczytywać jako nawiązanie do genealogii obdarowanego. Jednakże nie została jak dotąd ustalona pewna genealogia Antoniego. Być może jego babka, Elżbieta Paczyńska, była herbu Topór. Nie można ustalić, do kogo należały Kozieł II i Wieniawa. Zachodzi podejrzenie, że genealogia przedstawiona przez Antoniego przy nadawaniu tytułu została sfałszowana z wywodem przodków od Jastrzębczyków, stąd znaczące zmiany w herbie Jastrzębiec w polu sercowym[1].
Rodzina Karśnickich
[edytuj | edytuj kod]Karśniccy (Karszniccy) z Wielkich Karsznic w łęczyckim o przydomku Sasin, którym w osobie Antoniego Karśnickiego nadany został powyższy herb, mieli zaliczać się do Leliwitów i być jednego pochodzenia z Granowskimi (pisali się z Karśnic i z Granowa)[3]. W Poczcie szlachty galicyjskiej i bukowińskiej z 1857 nobilitowany Antoni Karśnicki figuruje jako hrabia herbu Leliwa[4]. Jednakże herb w polu sercowym, w połączeniu z odpowiadającym mu klejnotem (klejnot I), wskazują bardziej na herb Jastrzębiec. Kwestia właściwego herbu tej rodziny jest nierozstrzygnięta[1].
Herbowni
[edytuj | edytuj kod]Herb ten był herbem własnym, więc przysługiwał tylko jednemu rodowi herbownych:
von Karśnice-Karśnicki (Karsznicki).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Sławomir Górzyński: Arystokracja polska w Galicji: studium heraldyczno-genealogiczne. Warszawa: DiG, 2009, s. 184-186. ISBN 978-83-7181-597-3.
- ↑ Juliusz Ostrowski red.: Księga herbowa rodów polskich. T. 1: Wizerunki herbów. Warszawa: Józef Sikorski, gł. skł. Księgarnia Antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 224.
- ↑ a b c Juliusz Ostrowski red.: Księga herbowa rodów polskich. T. 2: Opisy herbów. Warszawa: Józef Sikorski, gł. skł. Księgarnia Antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 132.
- ↑ a b Poczet szlachty galicyjskiéj i bukowińskiéj. Lwów: W Drukarni Instytutu Stauropigiańskiego, pod zarządem M. Dzikowskiego, 1857, s. 107.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Herb Karśnicki z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
| Herby | |
|---|---|
| Elementy herbu | |
| Oznaki godności | |
| Inne | |
| Działy heraldyki |
