Kamienica Pod Złotym Kapeluszem we Wrocławiu
 nr rej. A/5353/156 z 30.12.1970[1]
| |
 Kamienica Rynek-Ratusz 23 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek-Ratusz 23 |
| Kondygnacje |
IV |
| Ukończenie budowy |
ok. 1740 |
| Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′36,75″N 17°01′49,41″E/51,110208 17,030392
| |
Kamienica Pod Złotym Kapeluszem – zabytkowa kamienica na wrocławskim Rynku, w północnej pierzei tretu[a] tzw. stronie rymarzy lub stronie złotników[3].
Większość kamienic znajdujących się w północnej pierzei tretu ma rodowód sięgający XV–XVII[3]. Pierwotnie były to parterowe drewniane kramy, a następnie piętrowe murowane pomieszczenia mieszkalne przylegające do dwukondygnacyjnej murowanej ściany północnej smatruza. Z biegiem kolejnych lat pomieszczenia przekształcono w wielopiętrowe kamienice[4]. Linia zabudowy kramów murowanych na działkach od numeru 17-23 znajdowała się ponad sześć metrów przed smatruzem[5]. Po 1824 roku, kiedy to zlikwidowano smatruzy, właściciele kamienic z tej strony wykupili od miasta za kwotę 21 000 talarów, jej tereny i przedłużyli swoje budynki na południe. Zachowane z tego okresu zabudowania mają cechy architektury późnoklasycystycznej[3].
Działania wojenne podczas II wojny światowej częściowo zniszczyły pierzeję północną. Jej odbudowa została opracowana w 1954 roku przez profesora Edmunda Małachowicza w Pracowni Konserwacji Zabytków przy udziale prof. Stanisława Koziczuka, Jadwigi Hawrylak i Stefana Janusza Müllera[6].
Historia kamienicy
[edytuj | edytuj kod]Pierwotnie istniał tu budynek przylegający do dwunawowej hali smatruza. Jeszcze w okresie średniowiecza budynek rozbudowano o jeden trakt: ściana południowa stała się ściana północną między traktową. Pozostałość tej ściany widać w zachowanym zrębie fasady kamienicy[7]. Po dodaniu drugiego traktu kamienica była jedną z największych w tej części tretu i miała 11,2 metra długości i 6,3 metra szerokości[5]. Przed obecną linią fasady kamienicy znajduje się piwnica o wymiarach 3,2 x 5,4 m zbudowana w okresie gotyckim i późnorenesansowym, o czym świadczą różnice w wymiarach cegły wykorzystanej w budowie ściany południowej jak i dostawienie ściany zachodniej do południowej. Na ścianach (z wyjątkiem ściany południowej) zachowały się resztki polichromii, zachowany kolebkowy strop powstał w okresie renesansowym[7].
Kamienica w obecnej formie została wzniesiona ok. 1740 roku. Była to wówczas trzykondygnacyjna, trzyosiowa kamienica o szerokości 6,8 metra. W 1825 roku została przebudowana w duchu klasycyzmu; zyskała wówczas jedną kondygnację zakończona gzymsem okapowym[8].
Po 1945
[edytuj | edytuj kod]W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica uległa wypaleniu. Budynek odrestaurowano wraz z sąsiednią kamienicą, w której znajduje się wejście do górnych pięter[8]. Na parterze w pierwszej dekadzie XXI wieku znajdował się Bar Piccolo, a obecnie "Pub Pijawka".
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Słownik języka polskiego PWN
- ↑ a b c Czerner 1976 ↓, s. 28.
- ↑ Wiśniewski i Lasota 2002 ↓, s. 109-110.
- ↑ a b Wiśniewski i Lasota 2002 ↓, s. 118.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 211.
- ↑ a b Wiśniewski i Lasota 2002 ↓, s. 114.
- ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 144.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
- Zdzisław Wiśniewski, Czesław Lasota: Rynek wrocławski w świetle badań archeologicznych cz.II. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski Instytut Archeologii, 2002.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985.