Kamienica Pod Orłem w Krakowie

Kamienica Kromerowska
	nr rej. A-173 z 9 grudnia 1965
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kraków
Adres	Rynek Główny 45
Ukończenie budowy	XIV–XVIII, 1897
Kolejni właściciele	Bartłomiej Kromer
	Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Kamienica Kromerowska
	Położenie na mapie Polski Kamienica Kromerowska
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kamienica Kromerowska
	Położenie na mapie Krakowa Kamienica Kromerowska
	50°03′44,4″N 19°56′19,5″E/50,062333 19,938750
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kamienica Pod Orłem (Kamienica Kromerowska) – zabytkowa kamienica znajdująca się w Krakowie, w dzielnicy I przy Rynku Głównym 45, na Starym Mieście.

Historia

Została wzniesiona prawdopodobnie w XIV wieku. W 1544 roku należała do Bartłomieja Kromera - brata kronikarza Marcina Kromera. Na parterze i I piętrze częściowo zachowały się renesansowe stropy kasetonowe^[2]. W XVI i XVIII została przebudowana. Ponownie zmieniona została pod koniec XIX wieku przez Władysława Ekielskiego. Wówczas otrzymała obecną fasadę; rzeźbę feniksa pod okapem zaprojektował Stanisław Wyspiański, a odkuł Julian Szopiński.

W 1775 w kamienicy tej mieszkał Tadeusz Kościuszko. W 1892 za sprawą Towarzystwa im. Tadeusza Kościuszki odsłonięto tu tablicę ku czci Naczelnika, z medalionem wyobrażającym jego podobiznę, dłuta Władysława Eljasza-Radzikowskiego. Podczas II wojny św. zniszczyli ją Niemcy. Nową płytę z medalionem Tadeusza Stulgińskiego umieszczono w 1946, w 200-setną rocznicę urodzin Kościuszki. W budynku tym mieściła się historyczna apteka.

9 grudnia 1965 kamienica została wpisana do rejestru zabytków^[1]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków^[3].

Rzeźba feniksa u szczytu kamienicy - projekt Stanisława Wyspiańskiego

Przypisy

↑ ^a ^b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2024-10-05] .
↑ Jan Adamczewski, Mała Encyklopedia Krakowa, Kraków 1996.
↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2024-10-05].

Bibliografia

M. Rożek, Urbes celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006.

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2024-10-05] .

[2] Jan Adamczewski, Mała Encyklopedia Krakowa, Kraków 1996.

[3] Gminna ewidencja zabytków Krakowa. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa. [dostęp 2024-10-05].

[1]

[2]

[3]

Linia A–B	kamienica Pod Jeleniem (nr 36) kamienica Wosińska (nr 37) kamienica Kencowska (nr 38) kamienica Pod Konikiem (nr 39) kamienica Januszowiczowska (nr 40) Budynek Feniksa (nr 41) kamienica Zacherlowska (nr 42) kamienica Pod Słońcem (nr 43) Kamienica Betmanowska (nr 44) Pod Orłem (nr 45) Kamienica Czerwona (nr 46) Kamienica Mennica (nr 47)
Linia C–D	Pałac „Pod Baranami” (nr 27) Pod Jagnięciem (nr 28) kamienica Pod Blachą (nr 29) Pałac Małachowskich (nr 30) Budynek Banku Pekao w Krakowie (nr 31) kamienica „Pod Trzema Gwiazdami” (nr 32) kamienica Ciemowiczowska (nr 33) Pałac Spiski (nr 34) pałac „Pod Krzysztofory” (nr 35)
Linia E–F	Pod Św. Anną (nr 14) Kamienica Pinocińska (nr 15) Kamienica Morsztynowska (nr 16) Kamienica Hetmańska (nr 17) Kamienica Amodejowska (nr 18) Pod Obrazem (nr 19) Pałac Zbaraskich (nr 20) Pod Ewangelistami (nr 21) Kamienica Straszewska (nr 22) Kamienica Kromerowska (nr 23) Pod Kanarkiem (nr 24) Pod Krukami (nr 25) Pod św. Janem Kapistranem (nr 26)
Linia G–H	Kamienica Czyncielów (nr 4) Kamienica Bidermanowska (nr 5) Szara Kamienica (nr 6) Dom Włoski (nr 7) Pod Jaszczurką (nr 8) Kamienica Bonerowska (nr 9) Pod Złotym Karpiem (nr 10) Dom Wenecki (nr 11) Kamienica Fontanowska (nr 12) Pod Złotą Głową (nr 13)