Kadzidło
Kadzidło (arab. لبٌان, lubbān, hebr. ketoret, gr. libanos, thymiana, łac. tus, incensum) – substancje zapachowe uwalniane podczas spalania, pochodzenia naturalnego stosowane w rytuałach religijnych, medytacji, w kosmetyce, kuchni i medycynie.
W rejonie Morza Śródziemnego kadzidło (tutaj zwane olibanum) powstawało z substancji żywicznej otrzymywanej z przedstawicieli rodzaju kadzidla (kadzidłowiec) (Boswellia sacra, Boswellia serrata) z dodatkiem innych gatunków aromatycznych roślin z rodziny osoczynowatych (Burseracerae). Gatunki, z których uzyskuje się surowiec, to niskie drzewa i krzewy występujące na terenie Afryki i Bliskiego Wschodu. Uszkodzenie kory powoduje sączenie żywicy, która po zaschnięciu jest zbierana. Wyschnięta żywica przypomina kawałki rozdrobnionego bursztynu. W czasach przed Imperium Rzymskim cena kadzidła była wyższa niż cena złota. Od starożytności kadzidło jest substancją używaną do celów kultu. Podczas spalania w kadzielnicy wydziela przyjemny zapach. Odświeżający, cytrusowy aromat olibanum sprawia, że od tysiącleci jest używany w rytuałach oczyszczających i w medytacji. Poza zasięgiem roślin z rodzaju kadzidla stosowane są kadzidełka wytwarzane z innych substancji zapachowych.
Naturalne surowce
[edytuj | edytuj kod]Drewno i kora
Owoce i nasiona
Żywice
Liście
Korzenie i kłącza
Kwiaty i pąki
Substancje pochodzące
od zwierząt
Religia
[edytuj | edytuj kod]W starożytnej Grecji używano kadzidła w celach kultowych, prawdopodobnie od VII w. p.n.e. W Rzymie od III w. odgrywało dużą rolę w kulcie prywatnym i publicznym oraz w kulcie cesarza.
Kadzidło ma szerokie zastosowanie w wielu religiach i dzisiaj:
- buddyzmie
- chrześcijaństwie
- hinduizmie
- islamie
- judaizmie
- konfucjanizmie
- neopogaństwie
- shintō
- taoizmie.
W judaizmie kadzidło jest wyrazem czci oddawanej Bogu przez naród i używane było tylko do celów sakralnych; użycie w innych celach było zakazane[1]. Ołtarz kadzielny w świątyni jerozolimskiej stał na miejscu świętym, a kadzidło mógł zapalić tylko kapłan. Wierzono, że dym kadzidła osłania go przed porażeniem spowodowanym bliską obecnością Boga. Codziennie w świątyni spalano około 0,9 kg importowanego z innych krajów kadzidła[2].
Starotestamentowy obraz wznoszącej się ku górze woni kadzidła jest symbolem modlitwy: „Niech moja modlitwa będzie stale przed Tobą jak kadzidło; wzniesienie rąk moich jak ofiara wieczorna” (Ps 141,2)[3]. Symbol ten jest on obecny również w liturgii chrześcijańskiej (Ap 8,4). Kadzidła używa się dla podniesienia uroczystego nastroju niektórych nabożeństw, a także dla okazania czci osobom lub świętym przedmiotom (w katolicyzmie i prawosławiu), okadza się więc hostie, ołtarz, relikwie, osoby, zwłoki podczas pogrzebu. Szczególnie często kadzidła używają liturgie wschodnie.
Według Ewangelii Mateusza kadzidło było jednym z trzech darów Mędrców ze Wschodu przyniesionych narodzonemu Chrystusowi[2].
Skutki zdrowotne
[edytuj | edytuj kod]W wyniku spalania wschodnich kadzidełek powstają szkodliwe dla zdrowia substancje kancerogenne, np. benzen i węglowodory poliaromatyczne. Intensywne stosowanie kadzidełek wiąże się ze zwiększoną zachorowalnością na nowotwory[4].
Kadzidło wytwarzane z żywic kadzidłowców działa leczniczo, zawiera bowiem seskwiterpeny zwiększające utlenowanie mózgowia, co bardzo korzystnie wpływa na pracę podwzgórza, a tym samym gospodarkę hormonalną, stany emocjonalne, procesy uczenia się i zwiększa odporność organizmu[potrzebny przypis].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Księga Wyjścia 30, 34 - 38.
- ↑ a b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Psalm 141,2. nonpossumus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-28)]..
- ↑ Rakotwórcze kadzidełka | KopalniaWiedzy.pl.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- ABC chrześcijanina. Mały słownik. Sylwester Zalewski (red.). Warszawa: Verbinum, 1999, s. 105. ISBN 83-85762-95-7.
- Bogusław Nadolski: Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum, 2006, s. 613–616. ISBN 83-7014-531-0.