Kadambini Ganguly
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lipca 1861 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 października 1923 |
| Zawód, zajęcie |
lekarka, emancypantka |
Kadambini Ganguly z domu Basu (beng. কাদম্বিনী গাঙ্গুলি, ur. 18 lipca 1861 w Bhagalpur[1], zm. 3 października 1923 w Kalkucie) – indyjska lekarka, jedna z pierwszych absolwentek medycyny w Indiach Brytyjskich i praktykujących lekarek, pierwsza kobieta, która ukończyła Calcutta Medical College. Aktywistka na rzecz praw kobiet, pierwsza mówczyni w Indyjskim Kongresie Narodowym[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Przyszła na świat w bengalskiej rodzinie urzędniczej jako Kadambini Basu. Jej rodzina pochodziła z terenów obecnego Bangladeszu. Wychowała się w Barisal, choć rodzina pochodziła z Chandsi w prowincji Barisal. Ojciec Brahmo Braja Kishore Basu był dyrektorem szkoły w Bhagalpurze oraz aktywistą społecznym, wspierającym edukację i emancypację kobiet[3]. Wraz z Abhay'em Charanem Mallickiem zapoczątkował ruch na rzecz emancypacji kobiet w Bhagalpurze: w 1863 założyli pierwszą w Indiach organizację kobiecą Bhagalpur Mahila Samiti[4].
Społeczność wyższej kasty, do której należała Basu, nie wspierała edukacji kobiet, lecz Kadambini uczyła się języka angielskiego w żeńskiej szkole Brahmo Eden w Dhaka. Potem uczyła się w Hindu Mahila Vidyalaya na osiedlu Ballygunge w Kalkucie. W 1876 szkoła została przemianowana na Banga Mahila Vidyalaya[2]. Dziewczęta uczono wszystkich przedmiotów oraz norm zachodniej etykiety społecznej. Uczennice mówiły po angielsku w czasie pobytu w szkole. Ubierały się w zachodnie stroje. Dziewczęta na zmianę pilnowały kuchni, uczyły się też prowadzenia szkolnej księgowości. Wycieczki i pikniki traktowano jako okazję do nauki[5]. W 1878 placówkę połączono z Bethune College na Uniwersytecie w Kalkucie. Tam Kadambini Basu poznała przyszłego męża, starszego o 17 lat Dwarakanatha Ganguly. Był zwolennikiem emancypacji kobiet. Dzięki jego działaniom Kadambini mogła przystąpić do egzaminu wstępnego w 1877. Nie przeszła jednak rekrutacji[2].
Ponieważ 27 kwietnia 1878 władze uniwersytetu ogłosiły nowe zasady rekrutacji, długo uznawano, że Kadambini, która w grudniu 1878 wzięła udział w rekrutacji, była pierwszą kobietą w Indiach, która zdała egzamin wstępny na uczelnię wyższą. W rzeczywistości pierwszą studentką w Indiach była Chandramukhi Basu[6].
W 1880 Kadambini Basu zdała egzamin First Arts (FA), czyli ukończyła studia z dyplomem sztuk pięknych[2]. Następnie – jako druga kobieta w Indiach, jak również w całym Imperium Brytyjskim – studiowała medycynę w Callcutta Medical College[3]. Ponownie pomógł jej Dwarakanath Ganguly. Ślub wzięli 12 czerwca 1883, 11 dni przed rozpoczęciem przez Kadambini nauki w Calcutta Medical College[2]. Kadambini nie opuściła żadnego wykładu, skracając m.in. własny połóg do 13 dni[7], o czym pisała w liście do przyjaciela podziwiająca ją Florence Nightingale. Z kolei Annie Besant określiła Kadambini symbolem tego, że niepodległość Indii wpłynie na wolność kobiet indyjskich[2]. W 1886, po wielu problemach ze strony mizoginistycznie nastawionego ówczesnego środowiska naukowego, Kadambini Ganguly ukończyła studia medyczne[3].
Przez krótki czas pracowała w szpitalu kobiecym Lady Dufferin[7], do którego poleciła ją Florence Nightingale. Ponieważ nie wydano jej dyplomu ukończenia studiów, brytyjskie lekarki traktowały ją jak położną. Rozpoczęła prywatną praktykę, ale nie osiągała sukcesów[2].
W 1891 w bengalskim czasopiśmie „Bangabashi” nazwano ją czymś w rodzaju dziwki. Mąż pozwał gazetę do sądu, co zakończyło się skazaniem redaktora Mohesha Chandry Pala na 6 miesięcy więzienia i grzywną w wysokości 100 rupii[2][5][8][9].
W 1893 Kadambini Ganguly zostawiła dzieci pod opieką starszej siostry i wyjechała do Anglii. Dzięki wsparciu męża i pomocy kuzyna Monomohana Ghosha, który pracował w Londynie jako adwokat, podjęła decyzję o zrobieniu dyplomu z nauk medycznych w Scottish College w Edynburgu. Przybyła do Londynu 23 marca 1893, a już w lipcu otrzymała potrójny dyplom po kursach w Dublinie, Glasgow i Edynburgu[10]. Uzyskała licencjat w College of Physicians w Edynburgu, licencjat w College of Surgeons w Glasgow oraz licencjat na Wydziale Lekarskim i Chirurgów w Dublinie. Była jedyną kobietą w gronie 14 studentów tego roku i pierwszą kobietą z Indii, która tego dokonała. Specjalizowała się w pediatrii i ginekologii[2]. Była pierwszą wykształconą w medycynie zachodniej lekarką na terenie całych Indii i Azji Południowej[11].
Powróciła do Indii, by podjąć praktykę w rodzinnych stronach. Została przyjęta jako starsza lekarka w szpitalu Lady Dufferin. Wznowiła prywatną praktykę, która prosperowała tak dobrze, że musiała zrezygnować z pracy w szpitalu. W latach 1895–1896 zajęła się leczeniem Królowej Matki Nepalu. Pomogła jej wyzdrowieć[2]. Została za to obradowana prezentami[5]. Rodzina królewska wynajmowała ją jako prywatną lekarkę[2].
W 1889 Kadambini i pięć innych kobiet jako pierwsze w historii otrzymało pozwolenie na udział w spotkaniu Indyjskiego Kongresu Narodowego. Stało się to dzięki m.in. agitacji jej męża[5]. W 1890 Ganguly jako pierwsza kobieta w historii przemawiała na spotkaniu tej partii w Kalkucie[2] (drugą była biorąca w nim udział Swarnakunami Debi)[11]. Ganguly wygłosiła wykład po angielsku[2]. W 1898 została wdową. Łączyła działalność społeczną i polityczną z prowadzoną z sukcesem praktyką lekarską[5].
W 1906 Ganguly była jedną z organizatorek Women’s Conference w Kalkucie. W 1908 założyła stowarzyszenie pomagające robotnikom z ruchu Satjagraha w Transwalu. W 1914, kiedy w Kalkucie grupa Sadharan Brahma Samaj zorganizowała spotkanie w na cześć Mahatmy Gandhiego, który przybył do miasta, Ganguly przewodniczyła mu. W 1915 protestowała przeciwko władzom Calcutta Medical College, które nie pozwoliły kobietom studiować. Pod naciskiem władze uczelni zmieniły przepisy[2]. Upominała się także o prawa kobiet pracujących na plantacjach herbacianych w Asamie[12]. W 1922 z Kamini Roy w imieniu rządowej komisji śledczej badała sytuację kobiet pracujących w kopalniach węgla w Biharze i Orisie[2]. Była za to bardzo krytykowana przez konserwatywne społeczeństwo indyjskie[13].
Małżeństwo Kadambini Basu z wdowcem z sześciorgiem dorosłych dzieci[5] oburzyło konserwatywnych hindusów i niektórych bliskich przyjaciół mężczyzny[12]. Niemniej amerykański historyk David Kopf opisał ten związek jako najbardziej niezwykły, ponieważ opiera się na wzajemnej miłości, wrażliwości i inteligencji. Nazwał Kadambini najbardziej utalentowaną i wyzwoloną kobietą z kasty bramińskiej swoich czasów[2]. Małżonkowie mieli ośmioro dzieci. Syn Jyotirmayee został działaczem niepodległościowym, inny syn – Prabhat Chandra – dziennikarzem. Pasierbica Kadambini wyszła za mąż za Upendrakishore'a Raya Chowdhury'ego, dziadka reżysera Satyajita Raya[11].
Kadambini Ganguly w wolnym czasie zajmowała się koronkarstwem. Była znana jako uzdolniona rękodzielniczka[5].
Cierpiała na nadciśnienie. 3 października 1923 63-letnia lekarka przeprowadził ważną dla zdrowia pacjenta operację. Wróciła do domu osłabiona i tego samego wieczoru zmarła[2].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Od marca 2020 w stacji telewizyjnej Star Jalsha emitowano bengalski serial telewizyjny Prothoma Kadambini oparty na biografii Ganguly[13][14]. Serial Kadambini był transmitowany w telewizji Zee Bangla w 2020[15][16].
18 lipca 2021 Google świętował 160. rocznicę urodzin Kadambini Ganguly: indyjska wersja wyszukiwarki została ozdobiona Doodle'em poświęconym kobiecie[17][18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Malavika Karlekar, Anatomy of a Change: Early Women Doctors, „India International Centre Quarterly”, 39 (3/4), 2012, s. 95–106.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Roshni Chakrabarty, Kadambini Ganguly, India’s first female doctor who made Calcutta Medical College start admitting women [online], India Today, 2019 [dostęp 2019-10-02] (ang.).
- ↑ a b c Ekata Lahiri, Kadambini Ganguly: The 19th Century Doctor Who Broke The Glass Ceiling | #IndianWomenInHistory [online], Feminism In India, 28 stycznia 2019 [dostęp 2019-10-02] (ang.).
- ↑ David Kopf, The Brahmo Samaj and the shaping of the modern Indian mind, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1979, ISBN 978-1-4008-6989-3, OCLC 933516214 [dostęp 2023-02-12].
- ↑ a b c d e f g A NEW IMAGE OF HEALTH – Kadambini Ganguly was equally happy in her marriage and her career [online], www.telegraphindia.com [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Bonita Aleaz, Wronged, yet dauntless daughter of Bengal [online], The Statesman, 2 grudnia 2017 [dostęp 2023-02-12] (ang.).
- ↑ a b Lynn McDonald, Gérard Vallée, Florence Nightingale on social change in India, Waterloo, Ont.: Wilfrid Laurier University Press, 2007, ISBN 9781554581115, OCLC 236362188 [dostęp 2019-10-02].
- ↑ Amrith R. Rao, Omer Karim, Hanif G. Motiwala, 1071: The Life and Work of Dr Kadambini Ganguly, the First Modern Indian Woman Physician, „Journal of Urology”, 177 (4S), 2007, s. 354–354, DOI: 10.1016/S0022-5347(18)31285-0 [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Dwarakanath Ganguly – A Forgotten Hero [online], The Indian Messenger Online, 3 kwietnia 2018 [dostęp 2023-02-12] (ang.).
- ↑ Kadambini Ganguly – Curious Edinburgh [online], curiousedinburgh.org [dostęp 2019-10-02].
- ↑ a b c Meredith Borthwick, The changing role of women in Bengal, 1849–1905, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1984, ISBN 0-691-05409-6, OCLC 298105201 [dostęp 2019-10-02].
- ↑ a b Ghulam Murshid, Ganguly, Kadambini [online], en.banglapedia.org [dostęp 2023-02-12].
- ↑ a b Prothoma Kadombini to launch on March 16, „The Times of India”, ISSN 0971-8257 [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Prothoma Kadambini [online], Disney Hotstar [dostęp 2023-02-12] (ang.).
- ↑ Ushasi Ray starrer ‘Kadambini’ to launch next month, „The Times of India”, ISSN 0971-8257 [dostęp 2023-02-12].
- ↑ কাদম্বিনী – Kadambini | Bangla TV Serial | Teaser | Zee বাংলা. [dostęp 2023-02-12].
- ↑ Kadambini Ganguly, India's First Female Doctor, Honoured by Google Doodle [online], News18, 18 lipca 2021 [dostęp 2023-02-12] (ang.).
- ↑ Kadambini Ganguly – 160 rocznica urodzin [online], www.google.com [dostęp 2023-02-12] (pol.).