Jovenel Moïse
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 czerwca 1968 |
|---|---|
| Data śmierci |
7 lipca 2021 |
| Prezydent Haiti | |
| Okres |
od 7 lutego 2017 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Jocelerme Privert (p.o.) |
| Następca |
Claude Joseph (p.o) |
| Odznaczenia | |
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}
| |
Jovenel Moïse (ur. 26 czerwca 1968 w Trou-du-Nord, zm. 7 lipca 2021 w Pétionville[1][2]) – haitański przedsiębiorca i polityk, kandydat w wyborach prezydenckich w październiku 2015 oraz w powtórnych wyborach w listopadzie 2016, prezydent Haiti od 7 lutego 2017 do 7 lipca 2021, kiedy to został zamordowany.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jovenel Moïse urodził się w mieście Trou-du-Nord w Departamencie Północno-Wschodnim. Jego ojciec, Etienne Moïse, był handlarzem i rolnikiem, a matka, Lucia Bruno, krawcową. W 1974 rodzina przeniosła się do Port-au-Prince, gdzie Jovenel Moïse rozpoczął i kontynuował edukację. Początkowo w szkole podstawowej École Don Durelan Dumerlin, po czym w liceum Lycée Toussaint Louverture oraz w Collège Canado-Haïtien. Następnie rozpoczął studia z zakresu nauk politycznych na uniwersytecie Université Quisqueya[3].
W 1996 poślubił Martine Marie Étienne Joseph, koleżankę z czasów szkolnych, z którą miał troje dzieci. W tym samym roku opuścił stolicę i zamieszkał w Port-de-Paix, gdzie założył swoją pierwszą firmę JOMAR Auto Parts. Zajął się również rolnictwem, zakładając 10-hektarową plantację bananów w Departamencie Północno-Zachodnim. W 2001 zaangażował się w działalność w zakresie gospodarki wodnej, budując elektrownię wodną oraz sieć wodociągową w Departamencie Północno-Zachodnim i Departamencie Północno-Wschodnim[3].
W 2004 został członkiem Izby Handlu i Przemysłu Departamentu Północno-Zachodniego (CCINO), a wkrótce jej przewodniczącym oraz sekretarzem generalnym Izby Handlu i Przemysłu Haiti (CCIH). W 2008 założył spółkę energetyczną Compagnie Haïtienne d’Energie S.A. (COMPHENER S.A.), która rozpoczęła zaopatrywanie 10 gmin w Departamencie Północno-Zachodnim w energię słoneczną i wiatrową. W 2012 stworzył spółkę Agritrans, działającą w branży rolniczej, przyczyniając się do utworzenia pierwszej na Haiti rolniczej strefy wolnego handlu[3].
W 2015 prezydent Michel Martelly mianował go kandydatem założonej przez siebie Haitańskiej Partii Tèt Kale (PHTK) w wyborach prezydenckich w październiku 2015, jako że sam nie mógł ubiegać się o urząd[3]. W pierwszej turze wyborów 25 października 2015 Jovenel Moïse zajął pierwsze miejsce z wynikiem 32,8% głosów, wygrywając ze swoim głównym rywalem Jude’em Célestinem, który uzyskał 25,2% głosów. Obaj kandydaci mieli zmierzyć się w drugiej turze wyborów zaplanowanej początkowo na 27 grudnia 2015[4]. Jego rywal nie uznał jednak wyników głosowania, oskarżając władze o fałszerstwa. Jednocześnie w kraju doszło do protestów społecznych sprzeciwiających się fałszowaniu wyborów. W takiej sytuacji prezydent Martelly w grudniu 2015 powołał specjalną komisję, mającą na celu zbadanie procesu wyborczego. Na początku stycznia 2016 komisja stwierdziła nieprawidłowości w jego przebiegu i nakazała jego powtórzenie[5].
Nowe wybory, przekładane na kolejne miesiące, nie odbyły się przed złożeniem urzędu przez prezydenta Martelly’ego w lutym 2016. Ich data została wyznaczona na 9 października 2016, jednak z powodu przejścia nad Haiti huraganu Matthew wybory ostatecznie odbyły się 20 listopada 2016[6]. Moïse zwyciężył w nich już pierwszej turze, zdobywając 55,7% głosów i ponownie pokonując Jude’a Célestina, który uzyskał 19,5% głosów poparcia[7]. 7 lutego 2017 został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta[8].
Wczesnym rankiem 7 lipca 2021 Moïse został zamordowany przez nieznanych uzbrojonych sprawców w swojej prywatnej rezydencji w Pèlerin 5, jednym z dystryktów Pétionville[9][10][11][12]. Podczas zamachu żona Moïse’a, Martine, została kilkukrotnie postrzelona i jeszcze tego samego dnia po południu przetransportowano ją do szpitala Jackson Memorial Hospital w Miami w Stanach Zjednoczonych[13][14]. Po ataku obowiązki prezydenta kraju przejął tymczasowy premier Claude Joseph, który w oficjalnym oświadczeniu dla mediów stwierdził, że za morderstwo Moïse’a odpowiedzialna jest „grupa niezidentyfikowanych osób, spośród których niektóre mówiły po hiszpańsku”[12][9][15].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ody BIEN EUGENE: Le président Jovenel Moïse blessé mortellement lors d’une attaque armée, confirme le PM Claude Joseph. juno7.ht, 7 lipca 2021. [dostęp 2021-07-07]. (fr.).
- ↑ Joanna Zajchowska: Prezydent Haiti Jovenel Moise zamordowany we własnym domu. "Grupa osób wtargnęła do rezydencji". gazeta.pl, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-07].
- ↑ a b c d Jovenel Moïse : un entrepreneur. Le National, 2015-11-18. [dostęp 2016-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-18)]. (fr.).
- ↑ October 2015. rulers.org. [dostęp 2016-12-04]. (ang.).
- ↑ Haiti first round vote 'stained by irregularities'. BBC News, 2016-01-04. [dostęp 2016-12-04]. (ang.).
- ↑ Storm-hit Haiti to hold delayed elections on 20 November. BBC News, 2016-10-14. [dostęp 2016-12-04]. (ang.).
- ↑ Haiti presidential election 'won by Jovenel Moise'. BBC News, 2016-11-29. [dostęp 2016-12-04]. (ang.).
- ↑ Jovenel Moise sworn in as Haiti's new president. Springfield News-Sun, 2017-02-07. [dostęp 2019-02-03]. (ang.).
- ↑ a b Le président Jovenel Moïse assassiné chez lui par un commando armé. lenouvelliste.com, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (fr.).
- ↑ Haïti : le président Jovenel Moïse assassiné par un commando. liberation.fr, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (fr.).
- ↑ Stéphanie Trouillard: Haïti : le président Jovenel Moïse assassiné. france24.com, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (fr.).
- ↑ a b Alexandra Ma, The president of Haiti has been killed [online], Business Insider [dostęp 2021-07-07] (ang.).
- ↑ First Lady of Haiti Martine Moïse arrives in South Florida for treatment after being shot multiple times. First Lady of Haiti Martine Moïse arrives in South Florida for treatment after being shot multiple times, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (ang.).
- ↑ Jacqueline Charles, Johnny Fils-Aimé: Haiti President Jovenel Moïse assassinated in middle-of-the-night attack at his home. miamiherald.com, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (ang.).
- ↑ Haiti - FLASH : President Jovenel Moïse Assassinated by mercenaries (official) Updated 7am video. [w:] Politic [on-line]. haitilibre.com, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-09]. (ang.).
- ↑ Duncan DeAeth: As President of Haiti arrives in Taipei, a crucial test begins for Tsai administration. [w:] Politics [on-line]. taiwannews.com.tw, 2018-05-28. [dostęp 2021-07-09]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona oficjalna w wyborach prezydenckich. jovenelmoise.ht. [dostęp 2016-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-06)]. (fr.).
