Przejdź do zawartości

Jewgienij Primakow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jewgienij Primakow
Ilustracja
Jewgienij Primakow (1997)
Data i miejsce urodzenia

29 października 1929
Kijów

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 2015
Moskwa

Przewodniczący rządu Federacji Rosyjskiej
Okres

od 11 września 1998
do 12 maja 1999

Poprzednik

Wiktor Czernomyrdin

Następca

Siergiej Stiepaszyn

Minister spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej
Okres

od 10 stycznia 1996
do 11 września 1998

Poprzednik

Andriej Kozyriew

Następca

Igor Iwanow

Prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej
Okres

od 14 grudnia 2001
do 4 marca 2011

Poprzednik

Stanislaw Smirnow

Następca

Siergiej Katyrin

Dyrektor Służby Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej
Okres

od 26 grudnia 1991
do 9 stycznia 1996

Poprzednik

on sam jako dyrektor Centralnej Służby Wywiadowczej ZSRR

Następca

Wiaczesław Trubnikow

Dyrektor Centralnej Służby Wywiadowczej ZSRR
Okres

od 6 listopada 1991
do 26 grudnia 1991

Poprzednik

on sam jako Szef I Zarządu Głównego KGB

Następca

on sam jako dyrektor Służby Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej

Szef I Zarządu Głównego KGB
Okres

od 30 września 1991
do 6 listopada 1991

Poprzednik

Wiaczesław Gurgienow

Następca

on sam jako dyrektor Centralnej Służby Wywiadowczej ZSRR

Przewodniczący Rady Związku ZSRR
Okres

od 3 czerwca 1989
do 31 marca 1990

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego

Poprzednik

Jurij Christoradnow

Następca

Iwan Łaptiew

Odznaczenia
Nagroda Państwowa ZSRR
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” I klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy Order Honoru Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order Przyjaźni Narodów Order „Znak Honoru” Order Przyjaźni Narodów (Białoruś) Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy Order „Danaker”
Order Świętego Księcia Daniela Moskiewskiego I klasy

Jewgienij Maksimowicz Primakow (ros. Евгений Максимович Примаков; ur. 29 października 1929 w Kijowie, zm. 26 czerwca 2015 w Moskwie) – rosyjski polityk, premier Federacji Rosyjskiej w latach 1998–1999, autor doktryny Primakowa.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Kijowie jako Jewgienij Finkelstein[1]. Ojcem był Ukrainiec, o którym niewiele wiadomo. Matka Anna Jakowlewna Primakowa, rosyjska Żydówka, akuszer-ginekolog, po urodzeniu syna wyjechała do Tbilisi (Gruzja), gdzie mieszkała jej rodzina i gdzie dorastał młody Primakow. Po szkole podstawowej podjął naukę w wojskowej szkole morskiej w Baku; po dwóch latach przerwał naukę w celu wyleczenia gruźlicy płuc. Szkołę średnią ukończył w Tbilisi.

Absolwent Moskiewskiego Instytutu Orientalistyki. W 1959 został członkiem KPZR. Od 1962 współpracownik organu KPZR „Prawda”, a w latach 1966–1970 jej korespondent na Bliskim Wschodzie. Wykonywał wtedy zadania wywiadowcze dla KGB jako Maksym[2][3]. Stacjonował głównie w Kairze, a w czasie wyjazdu do Bagdadu w 1969 poznał Saddama Husajna[potrzebny przypis]. W latach 1977–1985 był dyrektorem Instytutu Orientalistyki Akademii Nauk ZSRR. Od 1985 do 1989 następca Aleksandra Jakowlewa na stanowisku dyrektora Instytutu Ekonomiki Światowej i Stosunków Międzynarodowych (IMEMO).

W czasie rządów Michaiła Gorbaczowa był zastępcą członka Biura Politycznego (1989–1990). W 1990 został członkiem Rady Prezydenckiej, a w 1991 jednym z członków Rady Bezpieczeństwa. Był przewodniczącym Izby Związku ZSRR w 1989 oraz deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR. Naczelnik I Zarządu Głównego KGB ZSRR[4] oraz pierwszy zastępca szefa KGB w 1991, następnie zaś dyrektor Służby Wywiadu Zagranicznego Rosji w latach 1991–1995. Od 1996 minister spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej, zaś od 11 września 1998 do 12 maja 1999 jej premier.

Odznaczony m.in. Orderem „Za zasługi dla Ojczyzny” I, II i III klasy (2009, 1998), Orderem Honoru (2004), Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy (1975), Orderem Przyjaźni Narodów (1979), Orderem „Znak Honoru” (1985), Order Świętego Księcia Daniela Moskiewskiego (2009), białoruskim Orderem Przyjaźni Narodów (2005)[5], kirgiskim Orderem „Danaker” (2005), kazachskim Orderem Przyjaźni (2007), ukraińskim Orderem Księcia Jarosława Mądrego V klasy (2004)[6], mołdawskim Orderem Republiki (2009). Laureat Nagrody Państwowej ZSRR.

Jego pierwszą żoną była pochodząca z Gruzji Laura Charadze (1930–1987). Ostatnią żoną była Irina Borisowna Primakowa (ur. 1952), z zawodu lekarz. Na przełomie lat 80. i 90 związany z Tatianą Anodiną, późniejszą przewodniczącą Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego[7]. Niektóre źródła podają, że Anodina została w 1992 jego żoną[8]. Zmarł po ciężkiej chorobie 26 czerwca 2015[9][10].

Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Andreas R. Fahrner, Die Rolle der russischen Streitkräfte im politischen System der Russischen Föderation, P. Lang, 1999, s. 249.
  2. Wasilij Mitrochin: Archiwum Mitrochina. Christopher Andrew. Poznań: Rebis, 2009. ISBN 978-83-7510-348-9.
  3. Vadim Birstein: The Perversion of Knowledge: The True Story of Soviet Science. Westview Press, 2004. ISBN 0-8133-4280-5.
  4. Leszek Pawlikowicz Aparat Centralny 1. Zarządu Głównego KGB jako instrument realizacji globalnej strategii Kremla 1954-1991 st. 118.
  5. Евгений Примаков получил из рук Лукашенко орден Дружбы народов | БЕЛОРУССКИЕ НОВОСТИ [online], naviny.by [dostęp 2021-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2011-01-28].
  6. Главная [online], www.derrick.ru [dostęp 2017-11-24] (ros.).
  7. Мария Голованивская, Генерал в юбке, „Коммерсантъ”, nr 15 (1659) z 6 lutego 1999 (ros.).
  8. Александр Петрович Плешаков, peoples.ru [dostęp: 14 stycznia 2011] (ros.).
  9. Zmarł były premier Rosji Jewgienij Primakow. wp.pl. [dostęp 2015-06-26].
  10. Умер Евгений Примаков. kommersant.ru, 2015-06-26. [dostęp 2015-06-26]. (ros.).
  11. Московский некрополь. ПРИМАКОВ Евгений Максимович (1929 – 2015)

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]