Jerry John Rawlings

Jerry John Rawlings
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1947 ; Akra
Data i miejsce śmierci	12 listopada 2020 ; Akra
	8. prezydent Ghany; (5. prezydent II Republiki Ghany)
Okres	od 4 czerwca 1979; do 24 września 1979
Poprzednik	Frederick Akuffo
Następca	Hilla Limann
	10. prezydent Ghany; (6., ostatni prezydent II Republiki Ghany)
Okres	od 31 grudnia 1981; do 7 stycznia 1993
Poprzednik	Hilla Limann
	10. prezydent Ghany; (1. prezydent III Republiki Ghany)
Okres	od 7 stycznia 1993; do 7 stycznia 2001
Następca	John Kufuor
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerry John Rawlings (ur. 22 czerwca 1947 w Akrze, zm. 12 listopada 2020 tamże^[1]) – ghański wojskowy, polityk, prezydent i szef rządu, przywódca polityczny.

Życiorys

Był synem Szkota i kobiety pochodzącej z plemienia Ewe^[2]. Uczył się w Achimota College i w Ghańskiej Akademii Wojskowej. W 1969 otrzymał przydział do lotnictwa. Pierwszy raz objął władzę w wyniku wojskowego zamachu stanu w czerwcu 1979, obalając Najwyższą Radę Wojskową i obiecując walkę z korupcją i reformy. Był głównym organizatorem zamachu, miał wówczas stopień kapitana lotnictwa. 6 wyższych oficerów zostało publicznie rozstrzelanych: wśród nich byli generałowie Akwasi Afrifa, Frederick Akuffo i Ignatius Kutu Acheampong – byli prezydenci, a także Robert Kotei – dowódca sił zbrojnych. W ciągu czterech miesięcy przywrócił rząd cywilny. Zagroził drugim zamachem w wypadku, gdyby politycy przekładali własne dobro nad dobro obywateli. Początkowo wycofał się z polityki, lecz z powodu utrzymywania się korupcji ponownie przejął rządy 31 grudnia 1981, dokonując następnego zamachu stanu, i mimo obietnicy powrotu władzy cywilnej, przez ponad 10 lat utrzymywał pozycję szefa państwa jako przewodniczący Tymczasowej Narodowej Rady Obrony.

Uprawiał rządy absolutne, przeprowadził w Ghanie radykalne reformy gospodarcze na wzór zachodni, uporządkował finanse, ukrócił korupcję, a pod koniec lat 80. przywrócił pluralizm polityczny i w 1992 r. zorganizował wybory prezydenckie, ustanowiwszy system wielopartyjny. W tym samym roku wprowadzono konstytucję, która zniosła najwyższą władzę Tymczasowej Narodowej Rady Obrony^[2]. Wówczas zrezygnował ze służby w armii, po czym założył własną partię o centrolewicowym charakterze – Narodowy Kongres Demokratyczny^[3]. Dzięki bezwzględnym, ale owocnym rządom przez ponad dziesięć lat, stał się popularny i z sukcesem przeistoczył się z przywódcy militarnego w konstytucyjnie wybraną głowę państwa. W 1996 zdobył reelekcję, a na początku 2001 złożył urząd, nie próbując zmieniać konstytucji by zwiększyć liczbę kadencji prezydenckich z dwóch. Dzięki temu Rawlings stał się wzorem procesu demokratycznego w Afryce.

Przypisy

↑ Jerry Rawlings, ex-Ghanaian president, dies from COVID-19
↑ ^a ^b Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 331
↑ Oxford Business Group The Report: Ghana 2011 s.12

Bibliografia

Wojciech Jagielski: Ghana – jak stała się afrykańską prymuską?. wp.pl, 7 stycznia 2013. [dostęp 2013-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-03)]. (pol.).
Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 331
D. I. Ray, Ghana, Politics, Economics and Society, 1986
Marek Szczepański, Manowce władzy. Rzecz o elitach afrykańskich, wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa, 1989, ISBN 83-214-0666-1 (rozdz. IV: Władcy i krezusi Afryki Czarnej.)
Wielka Encyklopedia Polonica. Suplement, 2000, s. 1466

[1] Jerry Rawlings, ex-Ghanaian president, dies from COVID-19

[A-2] Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 331

[3] Oxford Business Group The Report: Ghana 2011 s.12

[1]

[2]

[3]