Jan Leopolita (młodszy)

Jan Nicz
Jan Leopolita
Data urodzenia	ok. 1523
Data i miejsce śmierci	7 kwietnia 1572 ; Kraków
Miejsce spoczynku	Kościół Mariacki w Krakowie
Zawód, zajęcie	duchowny
Miejsce zamieszkania	Kraków
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	profesor
Alma Mater	Akademia Krakowska
Wydział	Wydział Teologiczny

Jan Leopolita (tj. Lwowianin, od łac. Leopolis „Lwów”), właśc. Jan Nicz, znany jako Nicius Kasprowicz (ur. ok. 1523, zm. 7 kwietnia 1572 w Krakowie) – polski mieszczanin, profesor teologii Akademii Krakowskiej, kaznodzieja, wydawca i korektor katolickiego przekładu Biblii na język polski (tzw. Biblia Leopolity lub Szarffenberga).

Życiorys

Pochodził z krakowskiej rodziny patrycjuszowskiej Niczów osiadłej w XV wieku we Lwowie. W 1538 wpisał się do metryki Uniwersytetu Krakowskiego jako Johannes Caspari Nicz de Leopoli (Jan syn Kaspra Nicz ze Lwowa), jednak później rzadko używał rodowego nazwiska. Z okresu studiów wyniósł dobre przygotowanie filologiczne; żywo interesował się naukami humanistycznymi. Około 1544 uzyskał tytuł mistrza sztuk wyzwolonych. Od 1545, jako młody docent, utrzymywał się z pracy nauczycielskiej na stanowisku rektora szkoły parafialnej Bożego Ciała na Kazimierzu oraz prywatnych korepetycji, udzielanych zamożnej młodzieży arystokratycznej. W tym także czasie rozpoczął działalność pedagogiczną na Wydziale Filozoficznym (w 1544-1549 jako docent - extraneus, 1550-1557 collega minor, 1558 collega maior i professor regius). Dwukrotnie pełnił funkcję dziekana wydziału w 1555 i 1559. Jego uczniem był w tych latach Jakub Wujek.

19 marca 1560 przyjął święcenia kapłańskie i w tym samym roku przeniósł się na Wydział Teologiczny, na którym 22 listopada 1569 uzyskał najwyższy w hierarchii uniwersyteckiej stopień doktora i profesora teologii. Łączył pracę nauczycielską z rozległą działalnością kaznodziejską. W 1559 został kanonikiem kolegiaty św. Floriana, przed 1567 uzyskał prebendę w kościele św. Jerzego na Wawelu oraz probostwo w Proszowicach.

Leopolita cieszył się dużym uznaniem jako biblista i teolog w kołach kościelnych. Szymon Starowolski nazwał go dzielnym pogromcą herezji. Do dziejów piśmiennictwa polskiego wszedł Leopolita przede wszystkim jako korektor – redaktor i wydawca przekładu Biblii, ogłoszonej w 1561 z inicjatywy i nakładem Mikołaja Szarffenberga.

Leopolita zmarł 7 kwietnia 1572 w Krakowie od świec zarażony w czasie wygłaszania kazania na egzekwiach pogrzebowych wojewody krakowskiego Stanisława Barziego; został pochowany w kościele Mariackim w Krakowie.

Bibliografia

L. Hajdukiewicz, Leopolita Jan „młodszy”, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom 17, Ossolineum 1972.
H. Kossowska, Biblia w języku polskim, tom 1, Poznań 1968.

Linki zewnętrzne

Dzieła Jana Leopolity w bibliotece Polona