Jan Jarczyk

Jan Jarczyk

Data i miejsce urodzenia	7 października 1947 Kraków
Pochodzenie	Polska
Instrumenty	fortepian, pianino elektryczne
Gatunki	jazz
Zawód	pianista, kompozytor, aranżer, muzyk sesyjny, pedagog
Wydawnictwo	Helicon, Lost Chart, Radioland, Justin Time, Odd Sound, GOWI Records, GAD Records
Powiązania	Tomasz Stańko Leszek Żądło Zbigniew Seifert Jan Gonciarczyk Janusz Stefański Zbigniew Namysłowski Janusz Muniak Jan „Ptaszyn” Wróblewski Włodzimierz Nahorny Bronisław Suchanek Jerzy Bezucha Piotr Figiel Czesław Niemen Ewa Bem Show Band John Stetch Kevin Dean Neil Swainson Andre White Fraser Hollins Jim Doxas Matt Haimovitz John McLaughlin i in.
Odznaczenia

Jan Jarczyk (ur. 7 października 1947 w Krakowie, zm. 3 sierpnia 2014 w Montrealu) – polski muzyk jazzowy, pianista, kompozytor, aranżer, muzyk sesyjny, pedagog. Jego siostrą jest skrzypaczka Halina Jarczyk.

Życiorys

Pochodzi z muzycznej rodziny. Początkowo gry na fortepianie uczył go jego ojciec Jan, który w 1954 roku posłał go do Ogólnokształcącej Szkoła Muzycznej I st. przy ul. Basztowej w Krakowie. Jest absolwentem Liceum Muzycznego (ul. Basztowa) w klasie fortepianu. W murach tej uczelni po raz pierwszy zetknął się z muzyką jazzową i z takimi muzykami jak: Zbigniew Seifert, Tomasz Stańko, Janusz Stefański, czy Jan Gonciarczyk. Studiował na wydziale Teorii i Kompozycji Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie w klasie Lucjana Kaszyckiego (1972).

Profesjonalną karierę muzyczną rozpoczynał na początku lat 60. XX w. w krakowskim klubie jazzowym "Helikon", gdzie współpracował z zespołami Tomasza Stańki i Leszka Żądło. Mimo zakazu, już na II roku studiów nagrywał muzykę dla Telewizji Polskiej wraz z siostrą Haliną, Markiem Podkanowiczem, Zygmuntem Kaczmarskim i Zbigniewem Wodeckim; występował i komponował na zamówienie. Również jako student prowadził zajęcia z improwizacji na fortepianie na Wydziale Pedagogicznym w swojej macierzystej uczelni.

Od 1962 roku razem z Janem Gonciarczykiem (kontrabas) i Januszem Stefańskim (perkusja) współtworzył Kwartet Zbigniewa Seiferta, który zanim poświęcił się graniu na skrzypcach, jawił się jako obiecujący saksofonista jazzowy.

Zespół zadebiutował w 1965 roku podczas krakowskich Zaduszek Jazzowych i zdobył dwie nagrody podczas wrocławskiego Jazzu nad Odrą. W 1968 zajął II miejsce, zaś w 1969 uplasował się na I miejscu – oprócz tego pianista otrzymał prywatną nagrodę jurorów: Jana „Ptaszyna” Wróblewskiego, Andrzeja Trzaskowskiego i Włodzimierza Nahornego. W latach 1969–1970 Kwartet Zbigniewa Seiferta prezentował własne kompozycje na festiwalu Jazz Jamboree. Jesienią 1970 roku formacja przestała istnieć, zaś pianista wybrał Warszawę i pracę w niezliczonych projektach studyjnych.

Od 1970 r. był pierwszym nauczycielem w klasie fortepianu na Warsztatach Jazzowych w Chodzieży, a już w nowym stuleciu został dyrektorem artystycznym festiwalu (pełnił tę funkcję do 2011 roku), odznaczonym Orderem Honorowym miasta Chodzież za zasługi dla kultury. W latach 1971–1976 regularnie pracował ze Studiem Jazzowym Polskiego Radia, przez moment był także członkiem zespołu Zbigniewa Namysłowskiego (1972–1973). Współpracował na scenie i w studiu m.in. z Tomaszem Stańką, Januszem Muniakiem, Janem „Ptaszynem” Wróblewskim, czy Włodzimierzem Nahornym, prowadził własny kwartet (Jarczyk, Muniak, Suchanek, Bezucha), z którym na Jazz Jamboree'74 śpiewała Ewa Bem – zespół wystąpił także na festiwalu Jazz nad Odrą'75 i koncertował za granicą.

Pianista nagrywał razem ze Studiem Instrumentalnym pod kier. Piotra Figla, w 1974 roku koncertował z grupą Czesława Niemena podczas tournée w Finlandii, komponował na potrzeby filmu i telewizji (m.in. do cyklicznych Spotkań z balladą), występował w skandynawskim Uncle Albin’s Band i nagrywał gościnnie z Show Bandem pod kier. Anatola Wojdyny. W roku 1974 otrzymał Grand Prix w konkursie fortepianowym solo w Lyonie we Francji. Wówczas poznał swoją przyszłą (trzecią) żonę, Kanadyjkę Danielle. Zimą 1976 roku wziął udział w warsztatach jazzowych „Radost ’76” w Mąchocicach k. Kielc, co zostało uwiecznione w filmie dokumentalnym pt. „Gramy Standard!” w reż. Andrzeja Wasylewskiego.

W 1977 roku otrzymał stypendium i wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. W latach 1977–1980 studiował w bostońskim Berklee College of Music w klasie puzonu, po czym wrócił do Europy i przez niemal rok grywał zarobkowo w Szwecji, a w latach 1980-1985 był wykładowcą kompozycji i harmonii na swojej dawnej uczelni w Bostonie. W 1979 roku nagrał w Szwecji swój debiutancki album solowy – wydany w Polsce pt. To And Fro. W ślad za nim ukazywały się kolejne płyty, wydawane zarówno w Kanadzie, jak i w Polsce, m.in. Cliffs / Les Falaise, czy poruszający krążek Fall Songs, który pianista nagrał samodzielnie. W 1985 roku zamieszkał w Kanadzie, zaś od 1990 wykładał na Uniwersytecie McGill w Montrealu aranżację i harmonię oraz prowadził zajęcia praktyczne.

W 2001 roku zdobył I nagrodę za kompozycję na Festival International de Jazz de Montréal, w 2010 roku zagrał obok Johna McLaughlina na płycie wybitnego wiolonczelisty Matta Haimovitza pt. Meeting Of The Spirits. Album doczekał się nominacji do nagrody Nagrody Grammy. W roku 2011 pianista został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Efektem poszukiwania nowych pomysłów i odejścia od starannie zaaranżowanych form o skomplikowanej budowie na rzecz improwizacji są albumy Smoked Pianos (w duecie z pianistą Johnem Stetchem), czy Full Circle, zarejestrowany z sekcją rytmiczną: Fraser Hollins (kontrabas) i Jim Doxas (perkusja), która w ostatnich latach była stałą podporą jego pracy. Zmarł 3 sierpnia 2014 roku w Montrealu z powodu choroby nowotworowej.

Dyskografia

Albumy solowe (studyjne)

• To and Fro (Helicon, 1981)
• Things to Look for (Lost Chart, 1995)
• Moments Musicaux (Radioland, 1997 – razem z: Kevinem Deanem, Neilem Swainsonem, Andre White’em)
• Cliffs / Les Falaise (GOWI Records, 1998)
• Fall Songs (Justin Time, 2001)
• Smoked Pianos (GAD Records, 2011 – z Johnem Stetchem)
• Full Circle (Odd Sound, 2012 – razem z Fraserem Hollinsem i Jimem Doxasem)
• Round, Round & Round (GOWI Records, 2013)

Albumy solowe (koncertowe)

• Piano Music – Live at Pollack Hall (GOWI Records, 1999)

Kompilacje

• Różni wykonawcy – JJ 69 – New Faces In Polish Jazz: Kwartet Zbigniewa Seiferta – Złudzenie, Taniec Garbusa (Polskie Nagrania „Muza”, 1970)
• Jan Jarczyk, Czesław Niemen – Klub Płytowy Nr.6 (PSJ Club No. 6) (PolJazz, 1973)

Inne nagrania

• Zbigniew Seifert Quartet – Nora (GAD Records, 2010)

Albumy innych wykonawców (udział gościnny)

• Matt Haimovitz – Meeting of the Spirits (Oxingale, 2010; PentaTone, 2017 – reedycja)
• Show Band – Punkt styku (GAD Records, 2014)

Bibliografia

• Coda: Jan Jarczyk („Jazz Forum”)
• „Rodzinna filharmonia” („Dziennik Polski”)
• Jan Jarczyk – biogram na stronie Cyfrowej Biblioteki Polskiej Piosenki

Linki zewnętrzne

• Strona archiwalna Jana Jarczyka. janjarczyk.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
• Prof Profiles: Jan Jarczyk (Music)
• Jan Jarczyk w Katalogu Polskich Płyt Gramofonowych (pol.)
• Jan Jarczyk w bazie Discogs.com (ang.)
• Jan Jarczyk w bazie Rate Your Music (ang.)
• Jan Jarczyk w bazie AllMusic (ang.)
• Jan Jarczyk w bazie filmpolski.pl (pol.)
• Jan Jarczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-08] .
• Jan Jarczyk w bazie IMDb (ang.)