Jamkóweczka pasożytnicza
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jamkóweczka pasożytnicza |
| Nazwa systematyczna | |
| Antrodiella parasitica Vampola Česká Mykologie 45(1-2): 10 (1991) | |
Jamkóweczka pasożytnicza (Antrodiella parasitica Vampola) – gatunek grzybów należący do rodziny ząbkowcowatych (Steccherinaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Antrodiella, Steccherinaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1991 r. Vampola na niszczyku iglastodrzewnym (Trichaptum abietinum) w Czechosłowacji[1]. Synonim: Antrodiella semisupina var. parasitica (Vampola) Krieglst. 1999[2]
- Frantisekia fissiliformis (Pilát) Spirin & Zmitr. 2007
- Perenniporia fissiliformis (Pilát) Gilb. & Ryvarden 1985
- Tyromyces fissiliformis (Pilát) Kotl. & Pouzar 1988
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Poliporoidalny, jednoroczny, rozpostarty, o powierzchni do 5 cm², w stanie świeżym miękki, w stanie suchym twardy. Brzeg w młodych owocnikach płonny, białawy, u starszych ostry z hymenoforem dochodzącym do samej krawędzi. Subikulum białe o grubości do 1,5 mmi. Powierzchnia hymenialna początkowo biaława, potem kremowa, czasem z brązowymi plamami, zwłaszcza w starszych owocnikach. Pory zwykle okrągłe, ale czasami kanciaste, 3–5 na mm[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy trymityczny. Strzępki generatywne ze sprzążkami, o szerokości 3–4 μm. Strzępki szkieletowe grubościenne, bez przegród, o szerokości 2–4 μm. Strzępki łącznikowe silnie rozgałęzione, o szerokości 2–3 μm. Cystydy gładkie, cylindryczne, 15,2–25,0 × 3,0–7,5 μm. Podstawki 14,6–25,0 × 4,2–6,2 μm, maczugowate, z czterema sterygmami i sprzążkami bazalnymi. Bazydiospory 3,1–4,2 × 2,1–3,1 μm, Q = 1,39–1,56, elipsoidalne, lekko zwężające się na końcu[4].
- Gatunki podobne
Na drzewach iglastych występuje także jamkóweczka pomarańczowa (Antrodiella fissiliformis), ale ma pomarańczowy lub morelowy owocnik i dimityczny system strzępkowy. ponadto jamkóweczka pasożytnicza zawsze występuje na owocnikach niszczyka iglastodrzenego, lub w jego sąsiedztwie. Na owocnikach tego grzyba rozwija się także szkieletnica różowoszara (Skeletocutis carneogrisea), ale morfologicznie znacznie różni się od jamkóweczki pasozytniczej[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Podano nieliczne stanowiska w niektórych krajach Europy i w azjatyckich terenach Rosji[5]. W Polsce w 2001 r. Marcin Piątek podał jego stanowisko na Pogórzu Rożnowskim w rezerwacie przyrody Styr[4], w 2015 r. następne podali Karasiński i inni[6].
Nagrzybny grzyb pasożytujący na niszczyku iglastodrzewnym (Trichaptum abietinum), w Polse notowany na jodle[3], w innych krajach także na świerku i innych drzewach iglastych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-11-01] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-11-01] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 59, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Marcin Piątek, The genus Antrodiella (fungi poriales) in Poland, „Polish Botanical Journal”, 46 (2), 2001, s. 183–190 [dostęp 2024-11-01].
- ↑ Mapa występowania jamkóweczki pasożytniczej na świecie [online], gbif.org [dostęp 2024-11-01].
- ↑ Stanowiska jamkóweczki pasożytniczej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-11-01].