Jadwiga Handelsman
Imię i nazwisko |
Jadwiga Maria Handelsman |
---|---|
Data śmierci |
1973 |
Dziedzina sztuki |
kilimy, fotografia |
Jadwiga Maria Handelsman, de domo Kernbaum (zm. 1973[1]) – polska artystka, kilimarka i fotografka żydowskiego pochodzenia.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w rodzinie warszawskiego przemysłowca[2] Józefa Kernbauma i Reginy z domu Berlinerblau[3]. Jej bratem był Mirosław Kernbaum, asystent Marii Skłodowskiej-Curie[2]. Ukończyła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, kształciła się także w szkołach tkactwa w Berlinie i Sztokholmie[3]. Założyła i następnie została prezeską Towarzystwa Zdobniczego[3], należała do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[1]. W 1913 roku[1] wyszła za mąż za Marcelego Handelsmana[3].
Tworzyła kilimy, brała udział w licznych wystawach[3]. Jej kilimy prezentowano m.in. w 1925 roku na Wystawie światowej w Paryżu, gdzie wystawiona została także tkanina dekoracyjna, którą Handelsman wykonała według projektu Władysława Skoczylasa[4]. Jej prace zostały wyróżnione w Paryżu dwoma złotymi medalami[5]. Handelsman zajmowała się również fotografią[1]. Jej zdjęcia ukazywały się m.in. na łamach „Tygodnika Wileńskiego”, a kilkanaście negatywów i odbitek znajduje się w archiwum Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości[1]. Możliwe, że angażowała się w oprawę druków publikowanych przez Towarzystwo[1]. Projektowała ekslibrisy[1] i uprawiała grafikę: jej prace ukazały się w tece fluorofort (rzadko wtedy uprawiana technika wśród polskich artystów) wydanej w 1906 roku we Lwowie, wraz z pracami m.in. Janiny Bobińskiej, Emilii Wysockiej czy Marii Płonowskiej[6].
Była filantropką[1]. Wraz z rodzicami przekazała Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu pokaźne środki na powstanie Pracowni Radiologicznej im. Mirosława Kernbauma[1][2] (pierwszej pracowni radiologicznej w Polsce)[2], której kierowniczką została Maria Skłodowska-Curie[7].
Podczas II wojny światowej, w 1941 roku opuściła z mężem Warszawę, kierując się do Podkowy Leśnej[8]. Ukrywała się przez pewien czas w Radomiu u Janiny Orzeszko, żony lekarza Tadeusza[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Karta R-09470 [online], Galeria Fotografii Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w zbiorach IS PAN [dostęp 2022-01-02] (pol.).
- ↑ a b c d Wiesław Śladkowski , Dla Polski i Francji Maria Curie-Skłodowska w latach I wojny światowej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia”, 66 (1), 2011, s. 68, DOI: 10.2478/v10068–011–0019–4 .
- ↑ a b c d e Handelsman z Kernbaumów Jadwiga Maria, [w:] Czy wiesz kto jest? Uzupełnienia i sprostowania, Warszawa: Drukarnia Wydawnicza, 1939, s. 103 [dostęp 2021-12-27] .
- ↑ Anna M. Drexlerowa , Andrzej K. Olszewski , Polska i polacy na powszechnych wystawach światowych, 1851–2000, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 203–204, ISBN 83-89101-42-4 .
- ↑ Anna M. Drexlerowa , Andrzej K. Olszewski , Polska i polacy na powszechnych wystawach światowych, 1851–2000, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 208, ISBN 83-89101-42-4 .
- ↑ Katarzyna Kulpińska , Matryce, odbitki - ślady kobiet. Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2017, s. 14, ISBN 978-83-231-3689-7 (pol.).
- ↑ Janusz R. Kowalczyk , Maria Skłodowska-Curie – Noblowska pionierka [online], Culture.pl [dostęp 2022-01-02] (pol.).
- ↑ Marceli Handelsman [online], Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego [dostęp 2022-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2022-01-02] .
- ↑ Lekarz z Auschwitz. Historia Tadeusza Orzeszko [online], Polscy Sprawiedliwi [dostęp 2022-01-02] .