Jadwiga Bojanowska
Jadwiga Elżbieta Bojanowska, z domu Kulczycka (ur. 15 października 1905 w Jaśle, zm. 5 grudnia 2002 w Warszawie) – polska nauczycielka, podczas II wojny światowej uczestniczyła w konspiracji w Płońsku, była więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau i Ravensbrück.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1928 w Krakowie ukończyła Państwowy Kurs Nauczycielski organizowany przez Henryka Rowida. W Krakowie ukończyła również szkołę śpiewu. Następnie rozpoczęła pracę jako nauczycielka w szkole powszechnej w Nowym Mieście w powiecie płońskim. W 1932 zamieszkała w Płońsku i objęła posadę nauczycielki w Publicznej Szkole Powszechnej im. Bolesława Chrobrego, w której założyła i prowadziła drużynę harcerską[1].
Po wybuchu II wojny światowej od października 1939 prowadziła w Płońsku tajne nauczanie i angażowała się w ruch oporu[2], będąc członkiem Polskiej Organizacji Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. W 1940 aresztowana przez Gestapo i wraz z dzieckiem osadzona w płońskim więzieniu, z którego została wkrótce zwolniona. 9 marca 1943 ponownie aresztowana przez Gestapo[3]. Po aresztowaniu przesłuchiwana i torturowana w Nowym Dworze, Pułtusku, Warszawie, Krakowie i Działdowie. Następnie wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[4].
W Auschwitz-Birkenau, gdzie otrzymała numer obozowy 50200, przebywała od 20 lipca 1943 aż do ewakuacji obozu przez hitlerowców w „marszu śmierci” 17 stycznia 1945 do Wodzisławia. Następnie do 3 maja 1945 przebywała w obozie w Ravensbrück[1].
Po powrocie z obozu koncentracyjnego zamieszkała z rodziną w Płocku, gdzie rozpoczęła pracę nauczyciela w szkole powszechnej nr 7. W 1953 po uzyskaniu dyplomu Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie prowadziła zajęcia w Liceum Pedagogicznym w Płocku[5]. Jako osoba aktywna społecznie i religijna, była kontrolowana przez Służbę Bezpieczeństwa[6].
Po przejściu na emeryturę w 1967 nadal pracowała w szkołach zawodowych Płocka. Działa także m.in. w płockim oddziale Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Polskim Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych[7].
Została pochowana na Cmentarzu Miejskim w Płocku.
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Była córką Antoniego Kulczyckiego (1867–1942) i Anny Wawszczak (1877–1966). Miała 3 braci i 5 sióstr. 17 sierpnia 1930 w Płońsku wyszła za mąż za Stanisława Bojanowskiego, z którym miała dwoje dzieci: Barbarę (1934), lekarza medycyny i Janusza (1937–2016), lekarza weterynarii[8].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Za współpracę w walce o wolność Polski i pobyt w Auschwitz-Birkenau oraz osiągnięcia w pracy zawodowej otrzymała takie odznaczenia jak m.in.:
- Krzyż Oświęcimski
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaka Grunwaldzka
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Złota Odznaka ZNP
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta Płońsk - Mieszkańcy Płońska i ziemi płońskiej [online], pddmp.pl [dostęp 2016-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-16] .
- ↑ Tomasz Hardejewski , Stanisław Jeziorski , Henryk Kotański , Walka i martyrologia nauczycielstwa na Mazowszu, Kurpiach i Podlasiu w latach okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1987 .
- ↑ Maciek Szymański , Płońszczak - Gazeta lokalna - Płońsk, Raciąż, Baboszewo, Czerwińsk, Dzierzążnia, Joniec, Naruszewo - 22 września - jubileuszowy zjazd w płońskim ogólniaku [online], www.plonszczak.pl [dostęp 2016-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20] .
- ↑ Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2016-12-16] .
- ↑ Ewa Wiśniewska , Dzieje Liceum Pedagogicznego w Płocku (1945-1969), „Notatki Płockie”, 3/176, 1998 .
- ↑ Jacek Pawłowicz , Płockie milenium. Uroczystości milenijne w diecezji płockiej w tajnych dokumentach Służby Bezpieczeństwa, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006, s. 105, 185, ISBN 83-7441-380-8 .
- ↑ Andrzej Milke , Działalność Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych w Płocku w latach 1946-1949, „Notatki Płockie”, 1989 .
- ↑ Janusz Bojanowski, Warszawa, 18.10.2016 - pozostałe [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2016-12-19] .
- Absolwenci Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie
- Absolwenci uczelni w Krakowie
- Członkowie Związku Nauczycielstwa Polskiego
- Ludzie urodzeni w Jaśle
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Oświęcimskim
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni Medalem 40-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego
- Odznaczeni Złotą Odznaką ZNP
- Odznaczeni Odznaką Grunwaldzką
- Pochowani na Cmentarzu Miejskim w Płocku
- Urodzeni w 1905
- Więźniowie KL Auschwitz
- Więźniowie KL Ravensbrück
- Uczestnicy marszów śmierci
- Zmarli w 2002